गर्मीच्या दिवसांत छतावरचं बागकाम म्हणजे एक वेगळीच जबाबदारी. कडक उन्हात जर कोणी छतावर हिरवीगार झाडं जोपासत असेल, तर ती केवळ त्यांची मेहनत नसून निसर्गाशी असलेली त्यांची नाळही असते. पण उन्हाळ्याचं तापमान वाढत असताना या झाडांना टिकवून ठेवणं सोपं नाही. मग या उन्हाच्या झळा झेलूनही तुमचं गार्डन ताजंतवानं कसं राहील? हे समजून घ्यायचं असेल, तर काही महत्त्वाच्या गोष्टींची मदत घ्यावी लागते.
‘मल्चिंग’ पद्धत
सर्वात पहिले लक्षात ठेवावं लागेल ते म्हणजे झाडांच्या मुळांपर्यंत पोहोचणाऱ्या मातीचा ओलावा टिकवणं. यासाठी ‘मल्चिंग’ ही पद्धत अत्यंत उपयुक्त ठरते. झाडांच्या आजूबाजूच्या मातीवर कोरडी झाडांची पानं, नारळाच्या साली, किंवा पेंढा पसरवल्यास जमिनीतलं पाणी टिकून राहतं आणि मुळे जास्त काळ थंड राहतात. परिणामी, झाडं उन्हातही कोमेजत नाहीत.
हिरव्या शेड नेट्स
दुसरं म्हणजे सावली. उष्णतेचा तडाखा झाडांवर थेट पडू नये यासाठी हिरव्या शेड नेट्स लावणं आवश्यक आहे. या नेट्स झाडांना पुरेसं उजेड देतात पण अतिउष्णता टाळतात. एकप्रकारे हे झाडांसाठी एक संरक्षक कवचच होतं. विशेषतः सकाळपासून दुपारी 3 पर्यंतचा काळ झाडांसाठी खूप त्रासदायक असतो, अशावेळी अशी जाळी ही खरी मदत बनते.
कोकोपीट आणि गांडूळखत
मातीचा दर्जाही उन्हाळ्यात फार महत्त्वाचा ठरतो. जर तुम्ही फक्त सामान्य बागेची माती वापरत असाल, तर ती फार लवकर कोरडी होते. म्हणूनच कोकोपीट आणि गांडूळखत यांसारख्या सेंद्रिय घटकांचा वापर केल्यास मातीचा ओलावा टिकून राहतो. ही माती अधिक फुगीर आणि हलकी होते, जी झाडांच्या मुळांना मोकळेपणा देते.
पाणी वेळेवर आणि योग्य प्रमाणात देणं हे कदाचित सगळ्यात जास्त गोंधळाचं काम असतं. सकाळी लवकर किंवा संध्याकाळी पाणी दिल्यास ते मुळांपर्यंत पोहोचतं आणि झाडं दीर्घकाळ ताजीतवानी राहतात. मात्र दुपारी दिलेलं पाणी वाफद्वारे निघून जातं आणि कधी कधी मुळांनाही हानी पोहोचवू शकतं.
टेराकोटा किंवा सिरेमिक कुंड्या
शेवटी, झाडं कोणत्या प्रकारच्या कुंडीत लावायची हे ठरवणं महत्त्वाचं. प्लास्टिकच्या कुंड्या उष्णतेत गरम होतात आणि मुळांना त्रास होतो. त्याऐवजी टेराकोटा किंवा सिरेमिक कुंड्या वापराव्यात, ज्या नैसर्गिकरित्या थंड राहतात आणि ओलावा टिकवून ठेवतात.
