निवृत्तीनंतरचा काळ म्हणजे आयुष्याचा असा टप्पा असतो जिथे स्थिरता, मानसिक शांतता आणि आर्थिक सुरक्षा खूप महत्त्वाची ठरते. आपण संपूर्ण आयुष्य कुटुंबासाठी, जबाबदाऱ्यांसाठी धावपळ करत असतो.अशा वेळी, निवृत्ती ही विश्रांतीचा क्षण असायला हवा, काळजीचा नाही. पण अनेकांना या काळात सगळ्यात मोठी चिंता असते “पैसे पुरतील का?” हेच लक्षात घेता, भारत सरकारने काही अशा योजना तयार केल्या आहेत ज्या केवळ सुरक्षित नाहीत, तर दीर्घकालीन लाभ देणाऱ्या आहेत. चला, या योजनांबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी
सुरुवात करूया EPF म्हणजेच कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधीपासून. सरकारी किंवा खासगी क्षेत्रात नोकरी करणाऱ्या बहुतेक कर्मचाऱ्यांचे पीएफ खाते असतेच. प्रत्येक महिन्याला पगारातून काही रक्कम आपल्या नावाने त्या खात्यात जमा होते, आणि त्याच रक्कमेत कंपनीही आपला वाटा जोडते. ही सगळी रक्कम वर्षानुवर्षं वाढत राहते. निवृत्तीच्या वेळी हा निधी तुमच्यासाठी एक मोठी मदत ठरतो. विशेष म्हणजे, कर सवलतीमुळे सुद्धा ही योजना अनेकांसाठी पहिली पसंती ठरते.
युनिफाइड पेन्शन योजना
पुढे, UPS म्हणजे युनिफाइड पेन्शन योजना. ही योजना मुख्यतः सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी आहे. यामध्ये निवृत्तीनंतर नियमित पेन्शन मिळते, जी तुमच्या शेवटच्या 12 महिन्यांच्या सरासरी मूळ पगाराच्या 50% इतकी असते. खास बाब म्हणजे, कर्मचाऱ्याच्या मृत्यूनंतर देखील त्याच्या कुटुंबीयांना पेन्शनचा काही भाग दिला जातो. त्यामुळे ही योजना केवळ एकट्याच नव्हे, तर संपूर्ण कुटुंबासाठी संरक्षण बनते.
सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी
आता बोलूया पीपीएफबद्दल म्हणजेच सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी. कर बचत हवी आणि सुरक्षित गुंतवणूकही हवी, अशा गुंतवणूकदारांसाठी पीपीएफ एक उत्तम पर्याय आहे. 15 वर्षांच्या कालावधीसाठी गुंतवलेले पैसे, स्थिर व्याजदर आणि मॅच्युरिटीवेळी मिळणारा पूर्ण करमुक्त परतावा हे सगळं मिळून पीपीएफला अत्यंत विश्वसनीय बनवतं. यामध्ये अगदी 500 रुपये इतक्या कमी रकमेपासून सुरुवात करता येते, त्यामुळे कुणासाठीही हे कठीण नाही.
ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना
तुम्ही जर साठीत प्रवेश केले असाल आणि अजूनही तुमचं काही बचत भांडवल गुंतवायचं असेल, तर SCSS ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना नक्कीच विचारात घ्या. पोस्ट ऑफिसद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या या योजनेत, दर 3 महिन्यांनी व्याज दिलं जातं आणि सध्या ते 8.20% आहे. इतकंच नव्हे, तर गुंतवलेली रक्कम सुरक्षित असून, त्यावर कर सवलतीचाही लाभ मिळतो. एकट्या व्यक्तीला 30 लाखांपर्यंत रक्कम गुंतवता येते, त्यामुळे निवृत्तीनंतरचा खर्च पुरेसा भागवता येतो.
प्रधानमंत्री वय वंदना योजना
शेवटी एक खूप उपयोगी पर्याय म्हणजे प्रधानमंत्री वय वंदना योजना. ज्येष्ठ नागरिकांसाठी खास डिझाइन केलेली ही योजना 10 वर्षांसाठी निश्चित परतावा देते, 7.40% दराने. दर महिन्याला, तिमाही किंवा वर्षाअखेर पेन्शन मिळते आणि मुदत संपल्यानंतर संपूर्ण मूळ रक्कम परत दिली जाते. बाजाराच्या चढ-उतारांपासून ही योजना सुरक्षित असते, म्हणूनच या वयात हे अधिक मोलाचं ठरतं.
