उत्तराखंडच्या हिमालयाच्या कुशीत वसलेलं एक गाव, जिथे आजही वेळ थांबला आहे असं वाटतं. या गावाचं नाव आहे द्रोणागिरी. एक असं ठिकाण जिथे श्रद्धा आणि परंपरेने वेगळाच इतिहास रेखाटला आहे. इथे रोज सकाळ संध्याकाळ भगवान रामाची पूजा होते, मंत्रोच्चार होतात, आरत्या गुणगुणल्या जातात. मात्र या भक्तिपूर्ण वातावरणात एक नाव आहे जे घेतलं जात नाही, जणू काही तो शब्द हवेतही उच्चारला गेला तर गावाच्या आकाशात खळबळ निर्माण होईल, ते नाव आहे बजरंगबली, हनुमानजींचं.
द्रोणागिरी गावातील पौराणिक कथा
द्रोणागिरी हे चमोली जिल्ह्यातील एक छोटंसं गाव आहे, पण त्याची कहाणी फार मोठी आणि गूढ आहे. रामायण काळाशी जोडलेली ही कहाणी अजूनही गावकऱ्यांच्या श्रद्धेचा भाग बनून त्यांच्या जीवनशैलीचा एक अविभाज्य भाग झाली आहे. गावात दरवर्षी रामनवमी, दसरा अशा रामाशी संबंधित सर्व सण मोठ्या उत्साहात साजरे होतात. रामाचं नाव घेतलं जातं, त्यांच्यावर अतीव प्रेम व्यक्त केलं जातं, पण हनुमानजींचं नाव मात्र वर्ज्य मानलं जातं.
या असंभाव्य वाटणाऱ्या श्रद्धेमागे एक ऐतिहासिक आख्यायिका आहे, ती आहे रामायणातील संजीवनी पर्वताची. जेव्हा राम-रावण युद्धात लक्ष्मण मूर्छित झाले, तेव्हा हनुमानजींना संजीवनी बुटी आणण्यासाठी पाठवण्यात आलं. ती बुटी द्रोणागिरी पर्वतावरच होती, पण अचूक ओळखता न आल्यामुळे हनुमानजींनी अख्खा पर्वतच उचलून घेऊन जाण्याचा निर्णय घेतला. ही घटना आजही लोकांच्या मनात कोरली गेली आहे, पण एका वेगळ्याच दृष्टिकोनातून.
आजही लोक पाळतात परंपरा
द्रोणागिरी गावातील लोक मानतात की हनुमानजींनी पर्वत उचलताना स्थानिक देवतेची म्हणजे लाटू देवतेची परवानगी न घेतल्याने, तो एक प्रकारचा अपमान झाला. या भावनेतूनच गावकऱ्यांनी हनुमानजींवर नाराजी व्यक्त करत त्यांचं नाव घेणं आणि पूजा करणं वर्ज्य केलं. ही परंपरा कुणी नव्याने लादलेली नाही, तर ती शतकानुशतकांपासून चालत आलेली एक श्रद्धेची धागा आहे.
या गावात बाहेरून आलेल्या लोकांनी जर अनावधानाने हनुमानजींचं नाव घेतलं, तरी गावकरी त्यांच्यावर राग काढत नाहीत, पण त्यांना हे सौम्यपणे समजावलं जातं की इथे अशी परंपरा आहे आणि ती आदराने पाळली जाते.
