दररोज सकाळी आपण जेव्हा मनोभावे देवाच्या मूर्तीजवळ उभं राहतो, तेव्हा हातात एक सुंदर पूजा थाळी असते. पण कधी विचार केलाय का की त्या थाळीत नेमकं काय असावं लागतं? अनेकदा आपण फुलं, दिवा वगैरे ठेवतोच, पण काही गोष्टी जर आपण विसरलो, तर आपली पूजा अपूर्णच ठरते असं मानलं जातं. हे केवळ परंपरेचा भाग नाही, तर आपल्या श्रद्धेचं आणि भावनेचं सुद्धा प्रतीक आहे. आपल्या पूर्वजांनी सांगितलेल्या या गोष्टींमागे केवळ अंधश्रद्धा नाही, तर घरात सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करण्याची एक शास्त्रीय पद्धतही दडलेली आहे.
कुमकुम किंवा रोली
सर्वात आधी आपल्या लक्षात येते ती म्हणजे कुमकुम किंवा रोली. देवी-देवतांच्या कपाळावर लावले जाणारे हे लालसर चंदन फक्त रंगापुरतं मर्यादित नाही. ते शुभतेचं आणि मांगल्याचं प्रतीक आहे. तिलक लावल्याशिवाय कोणतीही पूजा पूर्ण झाली असं मानलं जात नाही. हे फक्त देवासाठी नव्हे, तर पूजकाच्याही मनात एक नवी श्रद्धा जागवण्यासाठी असतं.
ताजी फुलं
यानंतर आपण थाळीत ठेवतो ती ताजी फुलं. ती केवळ सजावटीसाठी नसतात. प्रत्येक देवतेची एक विशिष्ट फुलांशी जोडलेली आवड असते. जसं की दुर्गामातेला झेंडूची फुलं प्रिय असतात, तर शंकराला बेलपत्र. फुलं अर्पण करणे म्हणजे आपल्या भक्तीचं सुंदर आणि सुगंधित प्रतीक देवापर्यंत पोहोचवणं.
दिवा
दिवा हा तर पूजेचा आत्मा मानला जातो. दिवा पेटवला की मनातला अंधारही हळूहळू वितळतो. तूप किंवा तेलाचा दिवा केवळ प्रकाश देत नाही, तर त्याच्या ज्योतीत एक अशा प्रकारची उर्जा असते, जी घरातील नकारात्मक वातावरणही शुद्ध करते. त्यामुळे दिवा लावल्याशिवाय कोणतीही पूजा सुरळीत होते असं मानलं जात नाही.
तांदूळ
तांदूळ हे आपल्या संस्कृतीत खूप पवित्र मानले जातात. पूजेसाठी वापरले जाणारे हे अक्षता, शुभाशीर्वादाचं आणि समृद्धीचं प्रतीक आहे. देवतांना तांदळाच्या अक्षता अर्पण करणं म्हणजे त्यांना आपण दिलेल्या निष्ठेचं आणि पवित्रतेचं प्रतीक.
धूप किंवा अगरबत्ती
आणि शेवटी, धूप किंवा अगरबत्ती. हळूहळू वातावरणात दरवळणारा सुगंध, देवासमोर शांतपणे उठणारा धूर, हे सगळं मनाला एक वेगळाच शांतीचा अनुभव देतं. ह्या सुवासिक वस्तूंमुळे पूजा अधिक पवित्र वाटते आणि घरात सकारात्मकता टिकून राहते.
