भारत आता संरक्षण शक्तीच्या बाबतीत केवळ आत्मनिर्भर नव्हे, तर जागतिक महासत्ता बनण्याच्या दिशेने जोरात वाटचाल करत आहे. भारतीय लष्कर, नौदल आणि हवाई दल आज पूर्ण सज्ज आहेत आणि जर कोणी भारताच्या सीमेकडे वाईट नजरेने पाहिले, तर भारत त्याला जोरदार प्रत्युत्तर देण्याची क्षमता बाळगतो. आता भारताने एक मोठा निर्णय घेतला असून, तो म्हणजे सहाव्या पिढीतील लढाऊ विमान निर्मिती, ज्याने चीनलाही हादरवले आहे.
अलीकडेच, जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताने ‘ऑपरेशन सिंदूर’ राबवत दहशतवाद्यांवर मोठा हल्ला केला. हे ऑपरेशन इतके प्रभावी होते की पाकिस्तानातील दहशतवाद्यांचे तळ उद्ध्वस्त झाले.
AMCA प्रकल्पाची घोषणा
भारत सरकारने ‘Advanced Medium Combat Aircraft (AMCA)’ प्रकल्पाची घोषणा करत मोठी झेप घेतली आहे. या प्रकल्पात दोन प्रकारची विमाने तयार केली जातील – AMCA Mark-1 आणि AMCA Mark-2. यापैकी Mark-2 हे पूर्णपणे भारतात बनवले जाईल आणि त्यामध्ये स्वदेशी इंजिन वापरले जाईल.
Mark-1 प्रकारातील विमान GE F414 या अमेरिकन इंजिनद्वारे चालवले जाईल. हे इंजिन थोडे उशिरा भारतात पोहोचले, परंतु हे विमान तंत्रज्ञानाच्या दृष्टीने एक मोठे पाऊल आहे.
तर Mark-2 प्रकारासाठी DRDO अंतर्गत GTRE विभाग एक अत्याधुनिक 120 kN क्षमतेचे स्वदेशी इंजिन बनवत आहे. यासाठी भारत Rolls-Royce (UK), Safran (France), आणि GE (USA) या आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांशी सहकार्य करत आहे.
सहाव्या पिढीतील तंत्रज्ञान
हे लढाऊ विमान केवळ मानवी नियंत्रणावर चालणार नाही, तर कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर (AI) आधारित असणार आहे.ही विमाने एका वेळी अनेक ड्रोन नियंत्रित करू शकतात. त्यांना पायलटशिवाय (optionally manned) उडवणे शक्य आहे, त्यामुळे ते भविष्यातील युद्धाच्या संकल्पनेला साजेसे ठरणार आहेत.
आजपर्यंत अमेरिका, रशिया आणि चीन या देशांनी अशा सहाव्या पिढीतील लढाऊ विमाने विकसित केली आहेत. भारत आता या यादीत चौथा देश म्हणून सामील होणार आहे. चीनने जरी सहावी पिढी सांगितली असली तरी, अद्याप कोणताही ठोस पुरावा समोर आलेला नाही. भारताचा AMCA प्रकल्प केवळ तांत्रिक यश नाही, तर संरक्षणातील आत्मनिर्भरतेचे (self-reliance) प्रतीक ठरणार आहे.
