आरोग्यासाठी काही चांगल्या सवयी अंगीकाराव्या म्हटलं की बरेच जण सर्वप्रथम ड्राय फ्रुट्स खाणं सुरू करतात. “आरोग्यासाठी उपयुक्त” अशी ओळख मिळवलेली ही सुकामेवा साखळी खरंच गुणकारी असते पण फक्त तेव्हाच, जेव्हा ती योग्य प्रमाणात खाल्ली जाते. कारण जसे औषधाचा डोस ठरलेला असतो, तसंच सुकामेव्याचंही आहे. अति झालं की हेच पोषणद्रव्यांनी भरलेलं खाद्य कधी आरोग्याला धोका निर्माण करतं, हे समजायला उशीर होत नाही.
सुके फळे, म्हणजे पिस्ते, अक्रोड, काजू, बदाम, चिलगोजा अशा प्रकारांमध्ये नैसर्गिक पोषणाचा भक्कम खजिना असतो. शरीराला झपाट्याने ऊर्जा देणं, रोगप्रतिकारशक्ती वाढवणं, हृदयाच्या आरोग्यास पोषक ठरणं हे सगळं शक्य होतं. पण जर याचं प्रमाण न सांभाळता रोज खूप मोठ्या प्रमाणात सेवन केलं, तर हे फायदे नाही, तर त्रास देऊ लागतो. आणि हे त्रास काही किरकोळ नसतात, काही वेळा किडनी आणि हृदयावरही त्याचे गंभीर परिणाम दिसू शकतात.
पिस्ता
पिस्ता, हे सुकं फळ आपल्या चवीनं सगळ्यांचं लक्ष वेधून घेतं. यात प्रथिनं, फायबर आणि अँटीऑक्सिडंट्स भरपूर प्रमाणात असतात, पण याचबरोबर ऑक्सॅलेट्स नावाचं द्रव्यही असतं, ते जर खूप प्रमाणात शरीरात साचलं, तर किडनी स्टोनची शक्यता वाढते. विशेषतः खारट पिस्ता खाणाऱ्यांनी अधिक सावध राहायला हवं. त्या मिठामुळे शरीरातील सोडियमचं प्रमाण वाढून रक्तदाब अनियंत्रित होऊ शकतो.
अक्रोड
अक्रोडसुद्धा हृदयासाठी खूप फायदेशीर आहे, हे तर आपण नेहमीच ऐकत आलो आहोत. पण लक्षात घ्या, यामध्ये कॅलरीजही भरपूर असतात. जर रोज अनेक अक्रोड खाल्ले, तर वजन झपाट्याने वाढण्याचा धोका असतो. शिवाय काही लोकांना अक्रोडची अॅलर्जी असू शकते, जी त्वचेला खाज, सूज, किंवा श्वास घेण्यात अडचण यांसारख्या लक्षणांतून प्रकट होते. काहींना अक्रोड खाल्ल्यानंतर पचनाच्या तक्रारीसुद्धा जाणवतात. जसं की पोट फुगणे, गॅस होणे, किंवा अपचन.
काजू
काजू म्हणजे बहुतेकांचा लाडका सुकामेवा. यामध्ये भरपूर जीवनसत्त्वे आणि खनिजं असतात, पण त्यासोबतच जास्त प्रमाणात चरबी आणि कॅलरी असते. त्यामुळे रोज मूठभर काजू खाल्ले तर वजनाचा आकडा हळूहळू वाढू लागतो. काही जणांना ते किडनी स्टोनचं कारणही ठरू शकतं, कारण काजूमध्येही ऑक्सॅलेट्स असतात. आधी किडनीशी संबंधित त्रास असलेल्या लोकांनी तर काजू खाण्याचे प्रमाण ठरवूनच घ्यायला हवे.
चिलगोजा (पाइन नट्स)
चिलगोजा, ज्याला पाइन नट्स असंही म्हटलं जातं, हे सुकं फळ हल्ली आपल्या आहारात वाढत चाललं आहे. यामध्ये देखील चांगल्या प्रकारची चरबी असते. पण ही चरबी आणि कॅलरी दोन्ही इतक्या जास्त असतात, की अति सेवन केल्यावर वजन वाढणं सहज शक्य आहे. शिवाय काही लोकांना यामुळे अपचन, पोटदुखी अशा त्रासदायक लक्षणांचा सामना करावा लागतो.
ड्राय फ्रुट्स रोज किती प्रमाणात खावे?
त्यामुळे, सुकामेवा हा खरोखरच आरोग्यासाठी लाभदायक असतो, पण त्याचा वापर संयमाने करणे हे अत्यावश्यक आहे. तज्ज्ञ सांगतात की रोज 20 ते 30 ग्रॅम, म्हणजेच एक लहान मूठभर मिक्स ड्रायफ्रूट्स पुरेसे असतात. त्यातही सगळे प्रकार एकत्र करून खाल्ले तर अधिक फायदेशीर. कोणत्याही अन्नपदार्थाची अति करणे टाळावीच लागते, आणि सुकामेवा हाही त्याला अपवाद नाही.
