पेट्रोल भरण्याच्या वेळेबाबत तुम्ही कधी विचार केला आहे का – दिवसा भरावं की रात्री? काहीजण सांगतात की सकाळी किंवा रात्री पेट्रोल भरल्याने थोडं अधिक मिळतं. तर काहींना वाटतं की हा एक निव्वळ गैरसमज आहे. खरंच यामागे काही शास्त्रीय कारण आहे का? चला, हा रोजचा प्रश्न थोड्या वेगळ्या नजरेतून समजून घेऊया.
पेट्रोल हा आपल्या दैनंदिन जीवनातला एक अविभाज्य भाग आहे. पण त्याचं स्वरूप आणि वागणं अगदी तापमानावर अवलंबून असतं. पेट्रोल हा एक अस्थिर आणि तापमानानुसार बदलणारा द्रव आहे. उष्णतेमुळे ते थोडं ‘फुगतं’ म्हणजे त्याचा विस्तार होतो. त्याउलट थंडीमध्ये ते आकुंचन पावते. म्हणजेच, एका विशिष्ट लिटरमध्ये थंड पेट्रोलमध्ये ऊर्जा थोडी अधिक असते, आणि गरम पेट्रोलमध्ये किंचित कमी.
याच गोष्टीचा आधार घेत अनेकांचा विश्वास आहे की सकाळी किंवा रात्री पेट्रोल भरलं तर थोडं अधिक इंधन मिळतं जणू टाकी थोडी ‘जास्त भरते’. खरं तर यामागचं विज्ञान बऱ्याच अंशी तंतोतंत आहे. पण प्रत्यक्षात याचा परिणाम किती मोठा होतो? तिथेच चित्र थोडं बदलतं.
बहुतेक पेट्रोल पंपांमध्ये इंधन जमिनीखालच्या टाक्यांमध्ये साठवलेलं असतं. हे टाकी जमिनीच्या थरांमुळे तुलनेत स्थिर तापमानात असतात. म्हणजे तुम्ही दिवसाच्या कोणत्याही वेळी पेट्रोल भरलं, तरी ते टाकीतून येतानाच फारसं गरम किंवा थंड होत नाही. त्यामुळे त्या घनतेतील फरक क्षणिक आणि फार सूक्ष्म असतो अगदी काही मिलीलीटरचा.
पण हो, जर तुम्ही मोठ्या प्रमाणात इंधन भरत असाल जसं की ट्रक, बसेस किंवा फ्लीट गाड्यांसाठी तर हा छोटासा फरकही जमा होऊन महत्त्वाचा ठरू शकतो. तुमचं वाहन प्रत्येक वेळी पूर्ण टाकी पेट्रोल घेत असेल, तर सकाळी लवकर किंवा संध्याकाळी उशिरा इंधन घेणं थोडं फायदेशीर ठरू शकतं.
अर्थात, हे सगळं समजून घेताना एक गोष्ट लक्षात ठेवायला हवी पेट्रोल घेण्याच्या वेळेपेक्षा, तुम्ही पेट्रोल कुठून घेताय, हे जास्त महत्त्वाचं आहे. विश्वासार्ह पेट्रोल पंप निवडा, नेहमी मीटर तपासा, आणि शक्य असल्यास इंधन लिटरमध्ये मागवा. कारण टंचाई, भेसळ आणि मोजमापातील चुकांमुळे होणारा फटका वेळेपेक्षा अधिक मोठा असतो.
म्हणूनच, जर तुम्हाला थोडं अधिक मिळेल या अपेक्षेने तुम्ही सकाळी किंवा रात्री पेट्रोल भरत असाल, तर तुमचा विचार चुकीचा नाही. पण त्याचा फायदा फारसा भरीवही नसेल. हे एक प्रकारचं सूक्ष्म गणित आहे ज्याचा अर्थ रोजचं १०-२० लिटरचं भरणं करत असाल, तर तो थेट तुमच्या खिशावर फारसा परिणाम करत नाही. मात्र मोठ्या प्रमाणावर इंधन वापरणाऱ्यांसाठी, वेळेची निवड थोडी अधिक लाभदायक ठरू शकते.
शेवटी, पेट्रोल भरताना वेळ तर महत्त्वाचा आहेच, पण त्याहून महत्त्वाचं आहे सच्चेपणा, पारदर्शक व्यवहार आणि योग्य पंपाची निवड. वेळेचा फायदा जरी सौम्य असला, तरी चांगला निर्णय हेच खरे इंधन असते.
