Monsoon 2025 : गेल्या मान्सून काळात म्हणजेच जून ते सप्टेंबर 2024 या काळात महाराष्ट्रात आणि देशात मान्सून काळात चांगला पाऊस झाला होता. 2023 मध्ये मात्र भारताला दुष्काळाची झळ बसली होती. पण गेल्या वर्षी राज्यात चांगला पाऊस झाला आणि आगामी मान्सून मध्ये म्हणजेच मान्सून 2025 मध्ये देखील देशात चांगल्या पावसाचे संकेत मिळत आहेत.
भारताच्या सुदूर दक्षिणेकडील हिंद महासागराचे पृष्ठभागावरील तापमान वाढत आहे. या परिस्थितीला वैज्ञानिक भाषेत ला-निना म्हणतात. या परिस्थितीमुळे आगामी पावसाळ्यात आपल्या देशात सामान्यपेक्षा जास्त पाऊस पडण्याचे संकेत मिळतं आहेत. वास्तविक, हिंद महासागरातील तापमानात वाढ झाल्यामुळे हवेमध्ये पाण्याच्या वाफाचे प्रमाण लक्षणीय वाढते.
हीच वाफ ढगांमध्ये बदलते अन यामुळे मानसून काळात चांगल्या पावसाची शक्यता आहे. दरम्यान ही प्रक्रिया मार्च, एप्रिल आणि मे पर्यंत सुरू राहील. हेच कारण आहे की मान्सून 2025 मध्ये म्हणजे जून ते सप्टेंबर या काळात चांगला पाऊस होईल असा अंदाज आहे.
जूनच्या पहिल्या आठवड्यात अर्थातच मान्सूनच्या सुरुवातीला ढगांचा एक मोठा कळप मोसमी वाऱ्यांसह केरळच्या किनाऱ्यावरील किनारपट्टीवर ठोठावेल. यानंतर, मान्सून देशभर सक्रिय होईल. स्कायमेट हवामानानुसार, ला-निनाच्या परिणामापूर्वी, बिहारसह संपूर्ण देशात सामान्यपेक्षा जास्त पाऊस पडू शकतो.
भारतीय हवामान विभाग देखील ला-निनाच्या परिस्थितीवर सतत लक्ष ठेवून आहे. सध्या मान्सून बाबत योग्य तो अंदाज बांधता येणे कठीण आहे पण एप्रिलमध्ये परिस्थिती अधिक स्पष्ट होईल. हवामान विभागातील तज्ञांनी दिलेल्या माहितीनुसार बिहार राज्यातील भागलपूर जिल्ह्यात मान्सून हंगामामध्ये अर्थात जून महिन्याच्या मध्यापासून ते ऑक्टोबरच्या मध्यापर्यंत सरासरी एक हजार मिमी पाऊस पडतो.
मात्र 2024 मध्ये या काळात 59 टक्के कमी पाऊस पडला होता. पण आता मागील वर्षी, मॉन्सूनमधील कमी पावसाची भरपाई 2025 मध्ये भरून निघणार असा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. आगामी मान्सून काळात चांगला पाऊस होणार आणि याचा परिणाम म्हणून खरीफ पिकांचे उत्पादन वाढेल. तसेच, शेतकर्‍यांची आर्थिक परिस्थिती सुधारेल अशी शक्यता आहे.
दुसरीकडे मान्सून आगमनापूर्वीही देशात पाऊस होतो ज्याला प्री-मान्सून पाऊस म्हणतात. बिहार राज्यातील भागलपुर मध्ये 15 ते 20 जून दरम्यान मान्सूनचे आगमन होते. मात्र त्याआधी एप्रिल आणि मे महिन्यात प्री मान्सून पाऊस पडत असतो. दरम्यान यंदा ला-निनाच्या प्रभावामुळे प्री मान्सून पिरेडमध्ये म्हणजेच पावसाळापूर्वीच्या हंगामात चांगल्या पावसाचा अंदाज लावला गेला आहे.
सध्या जोरदार वाऱ्यामुळे बिहार राज्यातील भागलपूरमध्ये तापमान कमी झाले आहे. बुधवारी भागलपूर जिल्ह्याचे हवामान कोरडे होते आणि आकाश अधिक स्पष्ट झाले होते. दिवसभर, वारा चालूच राहिला होता. या दिवशी येथे वाऱ्याचा वेग ताशी 8.1 किमी होता. वाऱ्यामुळे येथील दिवसाचे कमाल तापमान तीन अंशांनी कमी झाले.
या दिवशी कमाल तापमान 28.5 अंश होते आणि किमान तापमान 14 अंश होते. हवेमध्ये कमाल आर्द्रता 84 टक्के होती. याच साऱ्या घडामोडींमुळे यंदा मान्सून काळात या भागात चांगला पाऊस होणार असा अंदाज आहे. बिहार प्रमाणे देशातील इतरही भागात यंदा मान्सून काळात चांगल्या पावसाचा अंदाज देण्यात आला आहे.
