Rooftop Solar Yojana : भारत सरकारने १५ फेब्रुवारी २०२४ रोजी ‘पीएम सूर्य घर: मुफ्त बिजली योजना’ सुरू केली, जी रूफटॉप सोलर प्रोग्रामचा एक भाग आहे. या योजनेचे उद्दिष्ट देशातील १ कोटी घरांमध्ये सोलर पॅनेल बसवून दरमहा ३०० युनिट्सपर्यंत मोफत वीज पुरवणे आहे. ही योजना विशेषत: कमी आणि मध्यम उत्पन्न असलेल्या कुटुंबांसाठी डिझाइन केली आहे, ज्यामुळे त्यांना वीज बिलात मोठी बचत करता येईल. याशिवाय, अतिरिक्त वीज निर्मिती विकून ग्राहकांना उत्पन्नही मिळू शकते. या योजनेसाठी सरकारने ७५,०२१ कोटी रुपयांचा निधी मंजूर केला आहे, ज्यामुळे सोलर पॅनेल बसवणे आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे बनले आहे.
सरकार किती अनुदान देत आहे?
या योजनेअंतर्गत, सरकार सोलर पॅनेल बसवण्यासाठी अनुदान देत आहे. सध्या, १ किलोवॅट ते २ किलोवॅट क्षमतेच्या सोलर सिस्टीमसाठी प्रति किलोवॅट ३०,००० रुपये आणि २ ते ३ किलोवॅट क्षमतेसाठी प्रति किलोवॅट १८,००० रुपये अनुदान दिले जाते. ३ किलोवॅटपेक्षा जास्त क्षमतेच्या सिस्टीमसाठी कमाल ७८,००० रुपये अनुदान मिळते. याशिवाय, सरकारने नुकतेच या योजनेसाठी अतिरिक्त ३०,००० रुपये अनुदान जाहीर केले आहे, ज्यामुळे एकूण अनुदानाची रक्कम १.०८ लाख रुपयांपर्यंत पोहोचली आहे. यामुळे ३ किलोवॅट सोलर सिस्टीम बसवणे सामान्य कुटुंबांसाठी खूपच सोपे आणि परवडणारे झाले आहे.
योजनेमागील सरकारचा उद्देश
‘पीएम सूर्य घर: मुफ्त बिजली योजना’चा मुख्य उद्देश भारताला स्वच्छ आणि शाश्वत ऊर्जेच्या दिशेने नेणे आहे. सौरऊर्जेचा अवलंब वाढवून सरकार पारंपरिक ऊर्जा स्रोतांवरील अवलंबन कमी करू इच्छित आहे. यामुळे कार्बन उत्सर्जन कमी होईल आणि पर्यावरण संरक्षणाला चालना मिळेल. याशिवाय, ही योजना ग्रामीण आणि शहरी भागातील घरांना स्वावलंबी बनवण्याचे लक्ष्य ठेवते, ज्यामुळे वीज बिलातून बचत होईल आणि काही प्रकरणांमध्ये अतिरिक्त उत्पन्न मिळेल.
योजनेचे फायदे
या योजनेचे अनेक फायदे आहेत, जे सामान्य नागरिकांसाठी अत्यंत आकर्षक आहेत:
वीज बिलात बचत: ३ किलोवॅट सोलर सिस्टीम दरमहा ३०० युनिट्सपर्यंत वीज निर्मिती करू शकते, ज्यामुळे ग्राहकांचे वीज बिल जवळपास शून्य होऊ शकते. सरासरी, यामुळे दरमहा ४,२०० रुपये आणि वार्षिक १५,००० ते १८,००० रुपये बचत होऊ शकते.
अतिरिक्त उत्पन्न: नेट मीटरिंगद्वारे, ग्राहक अतिरिक्त वीज वितरण कंपन्यांना विकू शकतात, ज्यामुळे प्रति युनिट २ ते २.५ रुपये उत्पन्न मिळू शकते.
पर्यावरण संरक्षण: सौरऊर्जा स्वच्छ आणि नवीकरणीय आहे, ज्यामुळे कार्बन उत्सर्जनात प्रति किलोवॅट वार्षिक १ टनापेक्षा जास्त कपात होते.
रोजगार निर्मिती: ही योजना सोलर पॅनेलच्या निर्मिती, स्थापने आणि देखभालीसाठी तांत्रिक कौशल्य असलेल्या तरुणांसाठी रोजगाराच्या संधी निर्माण करते.
आर्थिक सहाय्य: सरकार अनुदानाव्यतिरिक्त, बँकांमार्फत कमी व्याजदराचे कर्ज उपलब्ध करून देत आहे, ज्यामुळे प्रारंभिक खर्चाचा भार कमी होतो.
अर्ज कसा करावा?
‘पीएम सूर्य घर: मुफ्त बिजली योजना’ अंतर्गत सोलर पॅनेल बसवण्यासाठी खालील सोप्या पायऱ्या फॉलो करा:
नोंदणी : राष्ट्रीय सौर रूफटॉप पोर्टल (https://pmsuryaghar.gov.in) वर जा आणि तुमचे राज्य, वीज वितरण कंपनी आणि ग्राहक क्रमांक टाकून नोंदणी करा.
लॉगिन : तुमच्या ग्राहक क्रमांक आणि मोबाइल नंबरद्वारे लॉगिन करा.
अर्ज भरा : ‘Apply for Rooftop Solar’ पर्याय निवडा आणि आवश्यक तपशील भरा.
तांत्रिक व्यवहार्यता तपासणी : तुमच्या अर्जाची डिस्कॉमद्वारे तपासणी होईल.
स्थापना : मंजुरी मिळाल्यानंतर, नोंदणीकृत विक्रेत्याद्वारे सोलर पॅनेल बसवा.
नेट मीटरिंग : स्थापनेनंतर, नेट मीटर बसवण्यासाठी अर्ज करा आणि डिस्कॉमद्वारे तपासणी पूर्ण झाल्यावर कमिशनिंग प्रमाणपत्र मिळवा.
अनुदान मिळवणे : बँक खाते तपशील आणि रद्द केलेला चेक पोर्टलवर अपलोड करा. अनुदान ३० दिवसांत तुमच्या खात्यात जमा होईल.
पात्रता निकष
1) या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
2) अर्जदार भारतीय नागरिक असावा.
3) घराच्या छतावर सोलर पॅनेल बसवण्यासाठी योग्य जागा असावी.
4) वैध वीज कनेक्शन असावे.
5) यापूर्वी सोलर पॅनेलसाठी कोणतेही अनुदान घेतलेले नसावे.
6) सोलर सिस्टीम नोंदणीकृत विक्रेत्याद्वारे आणि राष्ट्रीय पोर्टलद्वारे बसवली गेली पाहिजे.
वीज बिलात किती बचत होईल?
३ किलोवॅट सोलर सिस्टीम बसवल्याने सामान्य घराचे वीज बिल जवळपास शून्य होऊ शकते, विशेषत: जर मासिक वापर ३०० युनिट्सपेक्षा कमी असेल. याशिवाय, नेट मीटरिंगद्वारे अतिरिक्त वीज विकल्यास ग्राहकांना उत्पन्न मिळू शकते. उदाहरणार्थ, जर एखादे घर १,००० युनिट्स वापरते आणि ६०० युनिट्स सोलर पॅनेलद्वारे निर्मिती करते, तर फक्त ४०० युनिट्ससाठी बिल भरावे लागेल. काही ग्राहकांना काही महिन्यांत शून्य बिल मिळाले आहे, तर काहींना सरासरी २,५०० रुपयांवरून ८०० रुपये बिल आले आहे. यामुळे वार्षिक २५,००० ते ४०,००० रुपये बचत होऊ शकते.
