Top Powerful Country List:- २०२५ साली जगातील टॉप १० सर्वात शक्तिशाली देशांची यादी प्रसिद्ध झाली आहे आणि या यादीतून भारताला वगळण्यात आले आहे. हे समजताच अनेक भारतीय आश्चर्यचकित झाले आहेत. भारत हा जगातील पाचव्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था, चौथ्या क्रमांकाचे लष्करी सामर्थ्य आणि सर्वात मोठी लोकसंख्या असणारा देश आहे. तरीही तो या यादीत का नाही?
फोर्ब्सने भारताला यादीतून वगळण्यामागची कारणे
ही यादी फोर्ब्स आणि यूएस न्यूज यांच्या अहवालावर आधारित आहे. त्यांनी देशांच्या शक्तीचे मूल्यमापन करताना पाच मुख्य घटक विचारात घेतले:
देशाचे नेतृत्व
प्रभावी नेते जागतिक पातळीवर देशाचा दर्जा वाढवतात.
आर्थिक प्रभाव
देशाची अर्थव्यवस्था किती मजबूत आहे यावर त्याचा जागतिक प्रभाव ठरतो.
राजकीय प्रभाव
देशाच्या धोरणांचा जागतिक राजकारणावर किती प्रभाव आहे.
आंतरराष्ट्रीय संबंध
देश किती आंतरराष्ट्रीय गटांचा भाग आहे आणि त्याच्या युती किती मजबूत आहेत.
लष्करी ताकद
देशाची लष्करी क्षमता आणि संरक्षण तंत्रज्ञान किती प्रभावी आहे.
या सर्व निकषांवर भारताची कामगिरी उल्लेखनीय असूनही फोर्ब्सने भारताला १२व्या क्रमांकावर ठेवले आहे.
भारत १२व्या स्थानावर का?
नेतृत्व आणि धोरण
भारताचे नेतृत्व पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याकडे आहे, जे जागतिक स्तरावर प्रभावी नेते मानले जातात. परंतु काही आंतरराष्ट्रीय मंचांवर भारताची भूमिका पुरेशी आक्रमक नाही असे मानले जाते.
आर्थिक स्थिरता आणि विकास दर
भारताची अर्थव्यवस्था २०२५ मध्ये सुमारे ५ ट्रिलियन डॉलर्स पार करेल. तरीही अमेरिका, चीन, जपान आणि जर्मनीच्या तुलनेत भारताची GDP काहीशी कमी आहे.
लष्करी ताकद
भारताकडे चौथ्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे सैन्यबल आहे. परंतु फोर्ब्सच्या अहवालात, संशोधन आणि तंत्रज्ञानाच्या तुलनेत अमेरिका, रशिया आणि चीन पुढे आहेत.
आंतरराष्ट्रीय प्रभाव आणि राजकीय संबंध
भारत BRICS, G20, SCO आणि QUAD यांसारख्या मोठ्या गटांचा भाग आहे. मात्र भारताचे नाटो (NATO) किंवा मोठ्या युरोपियन गटांशी संबंध तुलनेने कमी आहेत. त्यामुळे यादीतील इतर देशांपेक्षा तो थोडा मागे राहतो.
संरक्षण आणि सामरिक धोरण
भारताकडे प्रबळ संरक्षण प्रणाली आहे. तरीही अमेरिका, चीन आणि रशियाच्या तुलनेत भारताचे संरक्षण बजेट आणि युद्धसज्जता तुलनेने कमी मानली जाते.
जगातील १० सर्वात शक्तिशाली देश (२०२५)
अमेरिका – जागतिक महासत्ता, सर्वात मोठे लष्कर, अर्थव्यवस्था आणि राजकीय प्रभाव
चीन – जागतिक अर्थशक्ती, मजबूत लष्कर आणि तंत्रज्ञान
रशिया- सामरिक ताकद, नैसर्गिक संसाधने आणि लष्करी दबदबा
जर्मनी – युरोपची सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आणि औद्योगिक शक्ती
यूके – राजकीय प्रभाव, मजबूत आंतरराष्ट्रीय संबंध आणि आर्थिक ताकद
जपान – तंत्रज्ञान महासत्ता, जागतिक व्यापारातील मजबूत पकड
फ्रान्स –लष्करी ताकद, आंतरराष्ट्रीय राजकारणातील प्रभाव
दक्षिण कोरिया – तंत्रज्ञान आणि आर्थिक शक्ती
सौदी अरेबिया– तेलसंपत्ती आणि जागतिक राजकारणातील भूमिका
इस्रायल – अत्याधुनिक लष्करी आणि तंत्रज्ञान विकास
भारत यादीत कधी आणि कसा सामील होऊ शकतो?
भारत पुढील काही वर्षांत टॉप १० मध्ये स्थान मिळवू शकतो. यासाठी खालील क्षेत्रांमध्ये सुधारणा गरजेची आहे –
अर्थव्यवस्थेचा वेगवान विकास – १० ट्रिलियन डॉलर अर्थव्यवस्था करण्याचे उद्दीष्ट
संरक्षण बजेट वाढवणे – अधिक अत्याधुनिक लष्करी उपकरणे आणि तंत्रज्ञान विकसित करणे
जागतिक आघाडीवर आक्रमक भूमिका – आंतरराष्ट्रीय मंचांवर अधिक प्रभावी होणे
तंत्रज्ञान आणि उद्योग क्षेत्रात गुंतवणूक – कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI), सायबर सिक्युरिटी आणि अवकाश संशोधन वाढवणे
आता पुढे काय?
भारताने गेल्या काही वर्षांत अभूतपूर्व प्रगती केली आहे. लवकरच, भारत जागतिक महासत्ता बनेल. मात्र, फोर्ब्सच्या या अहवालामुळे भारताने त्याच्या आंतरराष्ट्रीय धोरणांवर आणि सामरिक दृष्टिकोनावर अधिक लक्ष केंद्रित करणे गरजेचे आहे.
