भारतीय दूरसंचार क्षेत्रात मोठी क्रांती घडणार आहे! भारती एंटरप्रायझेसने आपल्या सॅटेलाइट इंटरनेट सेवेची तयारी पूर्ण केली असून, स्पेक्ट्रम वाटपाच्या मंजुरीनंतर सेवा सुरू करण्याची योजना आहे. त्यामुळे भारतात स्पेसएक्सच्या स्टारलिंकच्या आधीच एअरटेलच्या वनवेबला लाँच होण्याची संधी मिळणार आहे. कंपनीचे उपाध्यक्ष राजन भारती मित्तल यांनी सांगितले की, भारती एंटरप्रायझेसने गुजरात आणि तामिळनाडूमध्ये दोन मोठी ग्राउंड स्टेशन्स उभारली आहेत. आता फक्त सरकारकडून परवानगी मिळण्याची प्रतीक्षा आहे, त्यानंतर एअरटेल ही भारतातील पहिली सॅटेलाइट इंटरनेट सेवा कंपनी बनू शकते.
सॅटेलाइट इंटरनेट सेवा म्हणजे काय आणि ती कशी कार्य करते?
सध्याच्या ब्रॉडबँड सेवांमध्ये इंटरनेट कनेक्शनसाठी फायबर ऑप्टिक केबल्स किंवा मोबाइल टॉवर्सचा वापर केला जातो. मात्र, सॅटेलाइट इंटरनेटमध्ये थेट उपग्रहाद्वारे डेटा ट्रान्समिशन होते. यासाठी वापरकर्त्याच्या ठिकाणी सॅटेलाइट डिश आणि मॉडेम असतो, जो थेट उपग्रहाशी कनेक्ट होतो आणि इंटरनेट सिग्नल ट्रान्समिट आणि रिसिव्ह करतो.
सॅटेलाइट ब्रॉडबँडचा उपयोग कुठे होतो?
दुर्गम ग्रामीण भाग, डोंगराळ प्रदेश, समुद्रावरील जहाजे आणि विमाने, आपत्तीग्रस्त भाग जिथे नेटवर्क पोहोचत नसते.
भारतात सॅटेलाइट इंटरनेटसाठी स्पर्धा तीव्र!
1. एअरटेल वनवेब (Airtel OneWeb) : भारती एंटरप्रायझेसच्या वनवेबने भारत सरकारकडे आधीच अर्ज दाखल केला आहे. कंपनीने गुजरात आणि तामिळनाडूमध्ये ग्राउंड स्टेशन्स तयार केली आहेत. मंजुरी मिळाल्यानंतर एअरटेल भारताच्या दुर्गम भागात सर्वप्रथम सेवा देण्याच्या तयारीत आहे.
2. स्पेसएक्स स्टारलिंक (SpaceX Starlink) : इलॉन मस्क यांची कंपनी स्टारलिंक भारतात सेवा देण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. मात्र, सरकारकडून परवानगी आणि स्पेक्ट्रम वाटपाची प्रक्रिया पूर्ण होणे बाकी आहे.
3. ॲमेझॉन प्रोजेक्ट कुइपर (Amazon Kuiper) : ॲमेझॉनचे प्रोजेक्ट कुइपर देखील सॅटेलाइट इंटरनेट सेवा देण्याच्या तयारीत आहे. मात्र, भारतातील प्रवेशासाठी त्यांना अजून वेळ लागू शकतो.
स्पेक्ट्रम वाटपावरून वाद!
सॅटेलाइट इंटरनेट सेवांसाठी आवश्यक असलेल्या स्पेक्ट्रमच्या वाटपावरून रिलायन्स जिओ आणि स्टारलिंक यांच्यात वाद सुरू आहे. रिलायन्स जिओने स्पेक्ट्रम लिलाव करण्याची मागणी केली आहे. मात्र, भारत सरकारने आंतरराष्ट्रीय ट्रेंडनुसार स्पेक्ट्रम वाटप करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे स्टारलिंकला भारतात प्रवेश मिळण्यासाठी अजून प्रतीक्षा करावी लागू शकते, तर एअरटेलने आधीच आघाडी घेतली आहे.
भारतीय दूरसंचार क्षेत्रासाठी सॅटेलाइट इंटरनेट ही मोठी संधी आहे. आता पहायचे हे आहे की, एअरटेल वनवेब आणि स्पेसएक्स स्टारलिंक यापैकी कोणता ब्रँड सर्वप्रथम भारतीय ग्राहकांपर्यंत पोहोचतो.
