आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) हे आधुनिक तंत्रज्ञान दिवसेंदिवस सर्व क्षेत्रांमध्ये आपली पकड़ मजबूत करत आहे. मात्र, याचा मोठा परिणाम बँकिंग क्षेत्रावर होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. अहवालानुसार, येत्या तीन ते पाच वर्षांत सुमारे दोन लाख नोकऱ्या कमी होऊ शकतात. जगभरातील आघाडीच्या बँकांमध्ये याचा परिणाम दिसून येईल, आणि विशेषतः बॅक ऑफिस व ग्राहक सेवांवरील कर्मचाऱ्यांना याचा मोठा फटका बसण्याची शक्यता आहे.
एआयचा वापर वाढणार
ब्लूमबर्ग इंटेलिजन्सच्या अहवालानुसार, जगभरातील बँकांनी एआय आणि ऑटोमेशनचा वापर मोठ्या प्रमाणावर सुरू केला आहे. यामुळे पारंपरिक पद्धतीने होणारे अनेक कामे आता एआयद्वारे अधिक जलद आणि प्रभावीरीत्या केली जात आहेत. मोठ्या प्रमाणावर डेटा विश्लेषण, कस्टमर सपोर्ट आणि बॅक-एंड ऑपरेशन्स हे सर्व स्वयंचलित प्रणालीद्वारे हाताळले जात आहेत, ज्यामुळे कर्मचाऱ्यांची गरज कमी होऊ शकते.
कोणत्या नोकऱ्यांना धोका?
ब्लूमबर्ग इंटेलिजन्सचे वरिष्ठ विश्लेषक टॉमस नोएत्झेल यांच्या मते, बॅक ऑफिस, मिडल ऑफिस आणि ऑपरेशन्स विभागातील नोकऱ्यांना सर्वाधिक धोका आहे. याशिवाय, ग्राहक सेवा क्षेत्रात बॉट्स आणि एआय-आधारित चॅटबॉट्सचा मोठ्या प्रमाणावर वापर वाढत असल्याने कॉल सेंटर एजंट्स, डेटा एंट्री ऑपरेटर्स आणि लो-स्किल्ड प्रोसेसिंग जॉब्स यांच्यावर मोठा परिणाम होईल.
सर्वेक्षणातील धक्कादायक निष्कर्ष
ब्लूमबर्ग इंटेलिजन्सच्या अहवालानुसार, सर्वेक्षण केलेल्या ९३ बँकिंग क्षेत्रातील अधिकाऱ्यांपैकी २५% लोकांना त्यांच्या कर्मचाऱ्यांच्या संख्येत ५ ते १०% कपात होण्याची शक्यता वाटते. या सर्वेक्षणात सिटीग्रुप इंक., जेपी मॉर्गन चेस अँड कंपनी, आणि गोल्डमन सॅक्स ग्रुप यांसारख्या आघाडीच्या बँकांचा समावेश होता.
कर्मचाऱ्यांच्या भूमिकांमध्ये बदल
एका आधीच्या अहवालात असे स्पष्ट झाले होते की, बँकिंग क्षेत्रातील तब्बल ५४% नोकऱ्या स्वयंचलित होऊ शकतात. यामध्ये बँकिंग क्षेत्रातील फ्रंट डेस्क, ग्राहक सेवा, डेटा एंट्री आणि वित्तीय विश्लेषणाच्या काही जबाबदाऱ्या यांचा समावेश आहे. मात्र, काही कंपन्यांनी स्पष्ट केले आहे की, ही नोकऱ्या संपूर्णपणे नष्ट होणार नाहीत, परंतु कर्मचाऱ्यांच्या भूमिकांमध्ये बदल केला जाईल.
भविष्यातील संभाव्य बदल
- एआय आणि ऑटोमेशनच्या वाढत्या प्रभावामुळे कर्मचाऱ्यांची संख्या कमी होईल, मात्र उत्पादनक्षमता वाढेल.
- बँकिंग क्षेत्रात नव्या प्रकारच्या कौशल्यांची मागणी वाढेल, जसे की डेटा सायन्स, सायबरसिक्युरिटी, आणि क्लाउड टेक्नॉलॉजी.
- पारंपरिक बँकिंगपेक्षा डिजिटायझेशन आणि ऑनलाइन सेवा देणाऱ्या बँकांना अधिक प्राधान्य मिळेल.
एआयच्या प्रसारामुळे बँकिंग क्षेत्रातील नोकऱ्यांमध्ये मोठा बदल होणार आहे. काही पारंपरिक नोकऱ्या नष्ट होऊ शकतात, तर काही नव्या स्वरूपात अस्तित्वात राहतील. त्यामुळे, कर्मचारी आणि नवोदित व्यावसायिकांनी डेटा अॅनालिटिक्स, मशीन लर्निंग आणि डिजिटल बँकिंग सारख्या नवीन कौशल्यांवर भर देणे गरजेचे आहे. एआयचा प्रभाव हा फक्त नोकऱ्या कमी करण्यापुरता नसून, उद्योगाचा संपूर्ण चेहरामोहरा बदलण्यास सक्षम आहे.
