Property Rules : जर तुम्ही भाड्याच्या घरात राहत असाल किंवा व्यावसायिक कारणांसाठी मालमत्ता भाड्याने घेतली असेल, तर GST नियमांबाबत तुम्हाला माहिती असणे गरजेचे आहे. भारतात २०१७ मध्ये लागू झालेल्या GST (वस्तू आणि सेवा कर) कायद्यानुसार, भाडेकरू आणि घरमालक दोघांसाठी काही महत्त्वाचे नियम लागू करण्यात आले आहेत.
भाड्याच्या घरावर GST कधी लागू होतो ?
जीएसटी परिषदेच्या ४७ व्या बैठकीत, १८ जुलै २०२२ पासून भाड्यावर १८% GST लागू करण्याचा निर्णय घेतला गेला. मात्र, सर्वसामान्य व्यक्तींना निवासी वापरासाठी घर भाड्याने घेतल्यास GST भरावा लागत नाही. फक्त व्यावसायिक कामासाठी भाडेकरूने मालमत्ता घेतली असल्यास GST लागू होईल.
व्यक्तिगत आणि व्यावसायिक वापरावर GST कसा लागू होतो?
- व्यक्तिगत वापरासाठी घेतलेल्या भाड्याच्या घरावर GST नाही:
जर तुम्ही फक्त राहण्यासाठी घर भाड्याने घेतले असेल आणि ते कोणत्याही व्यावसायिक उद्देशासाठी वापरत नसाल, तर GST भरावा लागणार नाही. - व्यावसायिक वापरासाठी घेतलेल्या मालमत्तेवर १८% GST:
जर एखाद्या व्यक्तीने घर भाड्याने घेऊन ते ऑफिस, दुकान किंवा व्यावसायिक हेतूसाठी वापरले तर त्याला १८% GST भरावा लागतो. - व्यावसायिक संस्थांसाठी भाडेकरू नोंदणीकृत असावा:
GST फक्त जीएसटी अंतर्गत नोंदणीकृत व्यावसायिक भाडेकरूंसाठी लागू होतो. म्हणजेच, जर तुम्ही व्यवसायासाठी भाडेकरू म्हणून नोंदणीकृत असाल आणि कार्यालयासाठी घर भाड्याने घेतले असेल, तर तुम्हाला GST द्यावा लागेल.
GST कोणाला लागू होणार?
सरकारने स्पष्ट केले आहे की, निवासी मालमत्तेवर GST फक्त व्यावसायिक उद्देशाने वापरल्यास आकारला जाईल.
कोणाला GST भरावा लागेल?
- जर एखादा भाडेकरू व्यावसायिक हेतूसाठी मालमत्ता भाड्याने घेत असेल.
- जर मालमत्ता व्यावसायिक संस्थेद्वारे कार्यालय, स्टोअर किंवा दुकान म्हणून वापरली जात असेल.
- जर भाडेकरू GST अंतर्गत नोंदणीकृत व्यवसाय चालवत असेल.
कोणाला सूट मिळेल?
- जर मालमत्ता फक्त राहण्यासाठी वैयक्तिक व्यक्तीने भाड्याने घेतली असेल.
- जर एखादी फर्म किंवा भागीदार स्वतःच्या राहण्यासाठी घर भाड्याने घेत असेल.
- जर घरमालकाने मालमत्ता फक्त रहिवासी वापरासाठी भाड्याने दिली असेल.
व्यावसायिक उद्देशाने भाडेकरूने मालमत्ता घेतल्यास, त्याला RCM (Reverse Charge Mechanism) अंतर्गत १८% GST भरावा लागेल. त्यानंतर, हा कर GST रिटर्न भरताना क्लेम करता येईल. जर तुम्ही फक्त राहण्यासाठी घर भाड्याने घेतले असेल, तर तुम्हाला कोणताही GST भरावा लागणार नाही. मात्र, व्यवसायासाठी घर किंवा कार्यालय भाड्याने घेतल्यास १८% GST लागू होईल. त्यामुळे भाड्याचा कर भरताना नियम समजून घेणे आणि त्यानुसार नियोजन करणे आवश्यक आहे.
