अहिल्यानगर- अमृत अभियानांतर्गत नगर शहरात सुरू असलेल्या भुयारी गटार योजनेसह ५७ एमएलडी क्षमतेच्या मलनिःसारण प्रकल्पाचं (एसटीपी) काम पूर्ण झालं आहे. या प्रकल्पासाठी आवश्यक एक्सप्रेस फिडरचं कामही यशस्वीपणे पूर्ण झालं असून, प्रकल्पाची चाचणी यशस्वी ठरली आहे. यामुळे मध्य शहरातील ड्रेनेज लाइनद्वारे सीना नदीत मिसळणारं सांडपाणी आता थेट पाइपलाइनद्वारे मलनिःसारण प्रकल्पात पोहोचत आहे.
या प्रकल्पामुळे सीनेच्या प्रदूषणावर नियंत्रण मिळवण्यास मदत होईल. प्रक्रिया केलेलं पाणी सध्या भिंगार नाल्यात सोडलं जात आहे, परंतु लवकरच ते वाकोडी परिसरातील शेतकऱ्यांना शेतीसाठी उपलब्ध करून दिलं जाणार आहे. या योजनेमुळे शहरातील पर्यावरण आणि शेतीला मोठा फायदा होण्याची अपेक्षा आहे.
प्रकल्पाची चाचणी यशस्वी
नगर शहरातील सीनेच्या प्रदूषणाचा प्रश्न सोडवण्यासाठी अमृत अभियानांतर्गत भुयारी गटार योजना आणि मलनिःसारण प्रकल्पाला मंजुरी मिळाली. या प्रकल्पासाठी सुरुवातीला १३१.०७ कोटी आणि नंतर वाढीव ३२.४३ कोटी अशा एकूण १६३.५० कोटी रुपयांचा निधी उपलब्ध करून देण्यात आला. २०१८ मध्ये सुरू झालेल्या या प्रकल्पात ड्रेनेज लाइन, पंपिंग स्टेशन, नाला इंटरसेप्टर आणि मलनिःसारण प्रकल्पाची कामं पूर्ण झाली आहेत. मध्य शहरातील सांडपाणी आता फुलसौंदर मळा येथील पंपिंग स्टेशनद्वारे पाइपलाइनमधून थेट प्रकल्पात पोहोचत आहे. “प्रकल्पाची चाचणी यशस्वी झाली असून, पुढील आठवड्यात तो पूर्ण क्षमतेने कार्यान्वित होईल,” असं महापालिकेचे आयुक्त यशवंत डांगे यांनी सांगितलं.
नदीच्या प्रदूषणावर नियंत्रण
सीना नदीच्या प्रदूषणाचा मुद्दा राष्ट्रीय हरित लवादात (एनजीटी) चर्चेत असताना या प्रकल्पाला प्राधान्य देण्यात आलं. यापूर्वी मध्य शहरातील ड्रेनेज लाइनद्वारे सांडपाणी थेट नदीत मिसळत होतं, ज्यामुळे प्रदूषणाची समस्या गंभीर बनली होती. आता पाइपलाइनद्वारे सांडपाणी मलनिःसारण प्रकल्पात पोहोचत असल्याने नदीचं प्रदूषण कमी होण्यास मदत होईल. “हा प्रकल्प सीनेच्या स्वच्छतेसाठी महत्त्वाचा आहे. यामुळे नदीचं पर्यावरण सुधारेल,” असं एका स्थानिक पर्यावरण कार्यकर्त्याने सांगितलं. प्रक्रिया केलेलं स्वच्छ पाणी सध्या भिंगार नाल्यात सोडलं जात आहे, परंतु ते लवकरच वाकोडी परिसरातील शेतकऱ्यांना शेतीसाठी दिलं जाईल.
*शेतकऱ्यांना लाभ*
मलनिःसारण प्रकल्पात प्रक्रिया केलेलं पाणी शेतीसाठी उपयुक्त आहे. सध्या हे पाणी भिंगार नाल्यात सोडलं जात असलं, तरी लवकरच ते वाकोडी परिसरातील शेतकऱ्यांना उपलब्ध करून दिलं जाणार आहे. “प्रक्रिया केलेलं पाणी शेतीसाठी वापरलं तर शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी मोठा आधार मिळेल,” असं यशवंत डांगे यांनी सांगितलं. वाकोडी परिसरातील शेतकऱ्यांनी या निर्णयाचं स्वागत केलं आहे. “आम्हाला शेतीसाठी पाण्याची गरज आहे. हा प्रकल्प आमच्यासाठी वरदान ठरेल,” असं एका शेतकऱ्याने सांगितलं.
*भुयारी गटार योजनेचा दुसरा टप्पा*
अमृत २.० अभियानातून नगर शहराला वगळण्यात आल्याने भुयारी गटार योजनेच्या दुसऱ्या टप्प्यासाठी निधी मिळवण्याचं आव्हान महापालिकेसमोर आहे. सावेडी, केडगाव, नागपूर, बोल्हेगाव, सारसनगर आणि मुकुंदनगर या भागांसाठी भुयारी गटार योजनेच्या कामांसाठी महापालिकेने ६००.०७ कोटींचा प्रकल्प अहवाल तयार केला आहे. या अहवालाला महाराष्ट्र जीवन प्राधिकरणाची तांत्रिक मंजुरी मिळाली असून, महाराष्ट्र सुवर्णजयंती नगरोत्थान योजनेतून निधी मिळवण्यासाठी राज्य सरकारकडे प्रस्ताव सादर केला जाणार आहे. “दुसऱ्या टप्प्यामुळे शहरातील सर्व भागांत गटार व्यवस्था सुधारेल,” असं महापालिकेच्या अधिकाऱ्याने सांगितलं.
आठवडाभरात प्रकल्प होणार कार्यान्वित
मलनिःसारण प्रकल्प आणि भुयारी गटार योजनेच्या यशस्वी चाचणीनंतर महापालिका आता प्रकल्प पूर्ण क्षमतेने कार्यान्वित करण्याच्या तयारीत आहे. “एक्सप्रेस फिडरचं काम पूर्ण झालं असून, प्रकल्पाची चाचणी यशस्वी ठरली आहे. आठवडाभरात हा प्रकल्प पूर्णपणे कार्यरत होईल,” असं यशवंत डांगे यांनी सांगितलं.
शेतीला फायदा
या प्रकल्पामुळे सीनेच्या प्रदूषणावर नियंत्रण मिळवण्यासोबतच शेतीलाही फायदा होणार आहे. प्रक्रिया केलेलं पाणी वाकोडी परिसरातील शेतकऱ्यांना मिळाल्याने सिंचनाची समस्या सुटेल आणि शेतीची उत्पादकता वाढेल. “सीनेचं प्रदूषण कमी होणं आणि शेतकऱ्यांना पाणी मिळणं या दोन्ही बाबी या प्रकल्पामुळे शक्य होणापृर आहेत. या प्रकल्पामुळे शहरातील पर्यावरण संरक्षण आणि शेतीच्या विकासाला चालना मिळणार आहे.
