Ahilyanagar News: श्रीगोंदा- मागील वर्षी श्रीगोंदा तालुक्यात ७३८ मिलीमीटर (१५२ टक्के) पाऊस पडला, ज्यामुळे कुकडी प्रकल्पातील माणिकडोह वगळता सर्व धरणे पूर्णपणे भरली होती. तरीही, यंदा कुकडी लाभक्षेत्रात पाणीटंचाईचे गंभीर संकट निर्माण झाले आहे.
उन्हाळी हंगामात येडगाव धरणातून एकही आवर्तन सोडण्यात आले नाही, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे पिके पाण्याअभावी करपत आहेत. शेतकरी कुकडीच्या आवर्तनाच्या प्रतीक्षेत असून, सध्या प्रकल्पात केवळ ४,२४६ एमसीएफटी (१४.३१ टक्के) उपयुक्त पाणीसाठा शिल्लक आहे.
धरणातील शिल्लक पाणीसाठा
कुकडी प्रकल्पातील धरणांमध्ये येडगाव (४८६ एमसीएफटी, २५ टक्के), माणिकडोह (५५८ एमसीएफटी, ५.४८ टक्के), वडज (३५४ एमसीएफटी, ३० टक्के), पिंपळगाव जोगे (४९६ एमसीएफटी, १२ टक्के), डिंबे (२,३५० एमसीएफटी, १८ टक्के), चिल्हेवाडी (१७८ एमसीएफटी, २२ टक्के), विसापूर (१८३ एमसीएफटी, २० टक्के) आणि घोड (३४० एमसीएफटी, ७ टक्के) यांचा समावेश आहे.
सध्या घोड धरणातून डावा कालवा ३७५ क्युसेक आणि उजवा कालवा ९० क्युसेकने चालू आहे. डिंबे धरणातून डावा कालवा ६०० क्युसेक आणि उजवा कालवा २०० क्युसेकने चालू आहे. येडगाव धरणात २५० क्युसेकने पाणी येत आहे, तर पिंपळगाव जोगे धरणातून २५० क्युसेकने आवर्तन सुरू आहे, जे पुढील १० दिवस चालेल. त्यानंतर पिंपळगाव जोगे धरणातील डेड स्टॉकमधून येडगाव धरणात पाणी सोडण्याबाबत विचार सुरू आहे.
आवर्तन सुटण्याची शक्यता
येडगाव धरणाच्या डाव्या कालव्यातून २०२३-२४ मध्ये उन्हाळी हंगामात ६,६३७ एमसीएफटी पाणी सोडले गेले होते. मात्र, २०२४-२५ मध्ये तीन आवर्तनांसाठी १४,०६१ एमसीएफटी पाणी सोडण्यात आले. तरीही, उन्हाळी हंगामात शेतीसाठी एकही आवर्तन न मिळाल्याने शेतकऱ्यांमध्ये नाराजी आहे. १ मे च्या सुमारास पिण्याच्या पाण्यासाठी आवर्तन सोडले जाईल, ज्यामध्ये जास्तीत जास्त १,९५० एमसीएफटी पाणी बंधाऱ्यांपर्यंत पोहोचू शकेल.
मुख्यमंत्र्यांना अधिकार
श्रीगोंदा, कर्जत, करमाळा आणि पारनेर तालुक्यांत अतिवृष्टी झाली, तरी खरीप आणि रब्बी हंगामातील आवर्तने कमी करून उन्हाळी हंगामासाठी पाणी राखीव ठेवण्यात का अपयश आले, याची चर्चा सुरू आहे. धरणातील डेड स्टॉकमधून पाणी सोडण्याचा अधिकार मुख्यमंत्र्यांकडे आहे. त्यामुळे पिंपळगाव जोगे धरणातून येडगाव धरणात पाणी सोडण्याचा निर्णय मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्याकडे जाण्याची शक्यता आहे. हा निर्णय चोंडी येथील मंत्रिमंडळ बैठकीत होण्याची अपेक्षा आहे.
पाणीटंचाईवर मात करण्यासाठी डिंबे-माणिकडोह बोगदा बांधणे, धरण आणि कालव्यातील अनधिकृत पाणी उपसा रोखणे, शेततळ्यांसाठी पाण्यावर निर्बंध घालणे आणि जलसंवर्धनाची कामे वाढवणे यासारख्या उपाययोजनांवर भर देण्याची गरज आहे.
