Pune Ring Road:- पुणे आणि पिंपरी-चिंचवड परिसरातील वाढती लोकसंख्या, औद्योगिकीकरण आणि सतत वाढणाऱ्या वाहनांची संख्या लक्षात घेता वाहतूक कोंडी हा गंभीर प्रश्न बनला आहे. ही समस्या सोडवण्यासाठी महाराष्ट्र राज्य रस्ते विकास महामंडळ कडून आखण्यात आलेला पुणे रिंग रोड प्रकल्प अत्यंत महत्त्वाकांक्षी आणि दूरदृष्टीचा आहे. हा एकूण 172 किलोमीटर लांबीचा आणि 110 मीटर रुंदीचा महामार्ग असून, यामध्ये पूर्व आणि पश्चिम अशा दोन मुख्य विभागांमध्ये विभागणी करण्यात आली आहे.
या रस्त्याचे बांधकाम एकूण 12 टप्प्यांमध्ये पूर्ण करण्यात येणार असून, यासाठी ₹42,711 कोटींचा खर्च अपेक्षित आहे. हा रस्ता पूर्णतः तयार झाल्यावर तो मुंबई-पुणे एक्स्प्रेसवे, पुणे-नाशिक, पुणे-अहिल्यानगर आणि पुणे-सोलापूर या प्रमुख महामार्गांशी जोडला जाईल, जेणेकरून पुणे शहरातील वाहतूक मोठ्या प्रमाणात कमी होईल.
सध्या कोणत्या ठिकाणी सुरू आहे रिंग रोडचे काम?
सध्या वाडेबोल्हाई, सिंहगड, खडकवासला, हिंजवडी, उर्से, मुळशी, चाकण आणि सूरतवाडी या प्रमुख ठिकाणी काम सुरू असून, ९ वेगवेगळ्या बांधकाम कंपन्यांना हे काम देण्यात आले आहे. MSRDC ने २.५ वर्षांची वेळमर्यादा निश्चित केली असून, वेळेत काम पूर्ण न केल्यास कंत्राटदारांवर आर्थिक दंड लावण्याची तरतूदही करण्यात आली आहे. कामात विलंब न होण्यासाठी शिस्तबद्ध अंमलबजावणी हे या प्रकल्पाचे खास वैशिष्ट्य आहे.
रिंग रोडसाठी आवश्यक भूसंपादनाची स्थिती काय?
भूमी संपादनासंदर्भातही लक्षणीय प्रगती झाली आहे. पश्चिम विभागासाठी सुमारे ९९% आणि पूर्व विभागासाठी ९८% जमीन संपादन पूर्ण झाले असून, उर्वरित जमीन लवकरच संपादित होणार आहे. पूर्व विभागासाठी 1,054 हेक्टर आणि पश्चिम विभागासाठी 692 हेक्टर जमीन संपादित करण्यात आली आहे.
या रिंग रोडमध्ये वाहतूक सुरळीत राहावी यासाठी अनेक आधुनिक सुविधा देण्यात येणार आहेत. यामध्ये उड्डाणपूल, अंडरपास, सेवा रस्ते, पादचाऱ्यांसाठी मार्ग, सायकल ट्रॅक, सीसीटीव्ही कॅमेरे, आपत्कालीन सेवा केंद्र आणि प्रगत वाहतूक व्यवस्थापन प्रणाली यांचा समावेश असेल. यामुळे फक्त वाहतूकच सुलभ होणार नाही, तर सुरक्षा व्यवस्थाही सक्षम होणार आहे.
या प्रकल्पाच्या आर्थिक व्यवस्थापनासाठी ४० वर्षांचा टोल वसुलीचा प्रस्ताव मंजूर करण्यात आला आहे. यामुळे प्रकल्पाच्या देखभालीसाठी आवश्यक निधी सातत्याने मिळत राहील. रिंग रोड पूर्ण झाल्यानंतर वाहनांच्या इंधन खर्चात बचत, प्रवासाच्या वेळेत घट आणि मालाच्या जलद वाहतुकीमुळे उद्योगधंद्यांना चालना मिळणार आहे. यामुळे स्थानिक पातळीवर रोजगारनिर्मिती, तसेच औद्योगिक आणि आर्थिक विकासास बळ मिळणार आहे.
या रस्त्यामुळे पुणे शहरातील अंतर्गत वाहतूक लक्षणीय प्रमाणात कमी होणार असून, त्यामुळे वाहनांच्या प्रदूषणात घट, वायू प्रदूषण कमी, आणि शहरातील पर्यावरण अधिक स्वच्छ व राहण्यायोग्य होणार आहे. अशा प्रकारचा शाश्वत विकासाचा दृष्टिकोन अंगीकारल्यामुळे पुण्याच्या भविष्यातील शहरी नियोजनात हा रिंग रोड महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहे. संपूर्ण प्रकल्प वेळेत आणि दर्जेदार पद्धतीने पूर्ण झाला, तर तो पुण्याच्या ऐतिहासिक विकास प्रवासात मैलाचा दगड ठरेल, याबाबत कोणतीही शंका नाही.
