भारतात अशा अनेक गुहा आहेत, ज्या त्यांच्या रहस्यमय इतिहासासाठी आणि अद्भुत कलेसाठी ओळखल्या जातात. या लेण्या केवळ प्राचीन काळाच्या कथा सांगत नाहीत तर भारतीय संस्कृती आणि कलेचे एक अद्वितीय उदाहरण देखील सादर करतात. जर तुम्ही इतिहासप्रेमी असाल तर या लेण्यांना भेट देणे तुमच्यासाठी एक संस्मरणीय अनुभव असू शकते. आज आपण अशाच पाच रहस्यमय गुहांबद्दल जाणून घेऊयात.
अजिंठाची अद्भुत शिल्प
महाराष्ट्रातील अजिंठा लेणी अद्भुत चित्रे आणि शिल्पांसाठी प्रसिद्ध आहेत. येथे तुम्हाला बौद्ध धर्माशी संबंधित अनेक कथा दिसतील. ज्या दगडांवर कोरलेल्या आहेत. ही चित्रे सुमारे इ.स.पूर्व दुसऱ्या शतकापासून ते इ.स.पूर्व सहाव्या शतकापर्यंतची असल्याचे मानले जाते. येथील वातावरण शांत आहे आणि हे ठिकाण तुम्हाला प्राचीन भारतीय कलेचा सर्वोत्तम अनुभव देते.
वेरूळची विलोभनिय शिल्पे
वेरूळ लेणी ही महाराष्ट्रात आहे. तेथील प्रचंड शिल्पांसाठी ती प्रसिद्ध आहेत. येथे एकूण 34 गुहा आहेत, ज्या हिंदू, बौद्ध आणि जैन धर्माच्या आहेत. यापैकी सर्वात खास म्हणजे कैलास मंदिर, जे एकाच दगडाला कापून बांधले गेले आहे. या मंदिराची वास्तुकला अद्भुत आहे आणि ती पाहून तुम्ही थक्क व्हाल. येथील शिल्पे आणि कलाकृती प्राचीन भारतीय संस्कृतीचे एक अद्वितीय उदाहरण सादर करतात, जे इतिहास प्रेमींसाठी अत्यंत आकर्षक आहे.
एलिफंटा बेटावरील शिवमंदिर
मुंबईजवळील एलिफंटा बेटावरील लेणी भगवान शिव यांना समर्पित आहे. येथे असलेली त्रिमूर्ती शिवमूर्ती पाहण्यासारखी आहे. ज्यामध्ये भगवान शिव तीन रूपांमध्ये म्हणजेच निर्माता, पालनकर्ता आणि विनाशक अशा तीन रुपांत दिसतात. हे ठिकाण युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळ म्हणून ओळखले जाते . प्राचीन भारतीय कलेचे हे अद्भुत उदाहरण दरवर्षी हजारो पर्यटकांना आकर्षित करते, ज्यामुळे इतिहासप्रेमींसाठी हे ठिकाण अवश्य पहावे.
बदामी लेणीचे सौंदर्य
कर्नाटक राज्यातील बदामी लेणी त्यांच्या लाल वाळूच्या दगडांच्या रचनांसाठी ओळखल्या जातात. हे चालुक्य राजवंशाने बांधले होते आणि प्राचीन भारतीय स्थापत्यकलेचे एक अद्भुत उदाहरण सादर करते. हिंदू आणि जैन धर्मांशी संबंधित अनेक मूर्ती येथे पाहता येतात. त्यापैकी भगवान विष्णूचा वराह अवतार विशेष आकर्षणाचा केंद्रबिंदू आहे. या लेण्यांच्या भिंतींवरील कोरीवकाम त्या काळातील कला आणि संस्कृतीचे दर्शन घडवते.
उदयगिरी-खंडगिरी गुहा
ओडिशातील भुवनेश्वरजवळ असलेल्या उदयगिरी-खंडगिरी गुहांचा समूह प्राचीन जैन मठांचा भाग आहे. त्यांच्या भिंतींवर कोरलेल्या कलाकृती त्या काळातील जीवनशैली आणि धार्मिक श्रद्धा प्रतिबिंबित करतात. राजा खारावेलाने लिहिलेला हाथीगुंफा शिलालेख विशेषतः महत्त्वाचा मानला जातो, जो त्या काळातील राजकीय घडामोडींवर प्रकाश टाकतो. या सर्व ठिकाणांना भेट देऊन तुम्ही भारताचा गौरवशाली भूतकाळ जवळून अनुभवू शकता.
