Strawberry Farming: काळाच्या ओघात भारतीय शेतीत (Farming) आता मोठा बदल केला जात आहे. आता शेतकरी बांधव (Farmer) नगदी (Cash Crop) तसेच फळबाग पिकांची मोठ्या प्रमाणात शेती करत असल्याचे चित्र आहे. स्ट्रॉबेरी (Strawberry Crop) हे देखील असेच एक फळबाग पीक आहे.
खरं पाहता यांची शेती पूर्वी हिमाचल प्रदेश सारख्या थंड हवामानातचं केली जात होती. मात्र आता बदलत्या काळात अनेक आधुनिक तंत्रज्ञानाचा शेतीत समावेश होत असल्याने स्ट्रॉबेरी शेती (Strawberry Farming) राजस्थान सारख्या गरम हवामानात देखील केली जाऊ लागली आहे.
आपल्या महाराष्ट्रात देखील स्ट्रॉबेरी पिकाची शेती विशेष उल्लेखनीय आहे. राज्यातील शेतकरी बांधव स्ट्रॉबेरी शेतीतून चांगली कमाई करत आहेत. आज आपण पडीक जमिनीवर कशा पद्धतीने स्ट्रॉबेरी शेती केली जाऊ शकते आणि कसं शेतकरी बांधवांना लाखोंचे उत्पन्न मिळणार याविषयी जाणून घेणार आहोत.
या पद्धतीने पडीक जमिनीवर करा स्ट्रॉबेरी शेती
थंड प्रदेशात स्ट्रॉबेरीची लागवड करणे खूप सोपे आहे, परंतु सामान्य तापमानाच्या नापीक जमिनीवर, स्ट्रॉबेरी शेती करण्यासाठी शेतकरी बांधवांना प्लास्टिक मल्चिंगसह ठिबक सिंचनाचा वापर करण्याचा सल्ला दिला जातो.
या भागात सप्टेंबर ते ऑक्टोबर या कालावधीत स्ट्रॉबेरीची रोपे लावली जातात, त्यानंतर डिसेंबर ते मार्च अखेरपर्यंत या झाडांपासून चांगले उत्पादन मिळते.
या भागात स्ट्रॉबेरीची लागवड करण्यापूर्वी माती परीक्षण आणि कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
अशा प्रकारे स्ट्रॉबेरीची लागवड करा
स्ट्रॉबेरी वनस्पती फक्त चिकणमाती जमिनीत चांगली वाढत असते. सुरुवातीला म्हणजे लावणीनंतर, पुढील 20 दिवस झाडांना हलके सिंचन केले पाहिजे.
सुमारे दीड एकर शेतात 35 ते 40 हजार स्ट्रॉबेरीची रोपे लावता येतात, त्यातून 7 ते 8 लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळते.
त्याच्या लागवडीसाठी सुमारे 4 ते 5 लाख खर्च येतो आणि मजुरीचा खर्च येतो, त्यानंतर केवळ 5 महिन्यांत 3 ते 4 लाखांचा निव्वळ नफा मिळवता येतो.
कडलर, रानिया, मोखरा यासह स्ट्रॉबेरीच्या अनेक जाती भारतात उगवल्या जातात, परंतु स्वीट चार्ली आणि विंटर डाउन वाण ओसाड जमिनीवर लागवड करण्यासाठी सर्वोत्तम आहेत आणि यापासून चांगले उत्पादन मिळवता येते.
या जातींची स्ट्रॉबेरी रोपे थंड प्रदेशातून आयात करावी लागतात. सर्व खर्च एकत्र केल्यास प्रति रोपाची किंमत 10 ते 30 रुपये होते, त्यातील फळे 200 रुपये किलो दराने विकली जातात.
बुंदेलखंड आणि राजस्थानमध्ये स्ट्रॉबेरी शेती यशस्वी
साहजिकच, राजस्थान आणि बुंदेलखंडमधील बहुतेक जमिनी नापीक आणि कोरडंवाहू आहेत, ज्यावर फक्त काही पिके घेणे शक्य आहे, परंतु नवीन कृषी तंत्राच्या धर्तीवर, हे क्षेत्र देखील स्ट्रॉबेरीसारख्या पिकांसाठी योग्य झाले आहेत. या दोन्ही भागात उष्ण व नापीक स्ट्रॉबेरीच्या लागवडीचा प्रयोग यशस्वी ठरला आहे.
अलीकडेच झाशीच्या हरलीन चावलाने बुंदेलखंडमध्ये स्ट्रॉबेरी पिकवून सर्वांचे लक्ष त्याकडे वेधले होते. या यशस्वी प्रयत्नाबद्दल खुद्द पंतप्रधान मोदींनी हरलीनचे खूप कौतुक केले होते. दुसरीकडे, राजस्थानमधील भिलवाडा येथील मांडलगढमधील बेगोड, कल्याणपुरा आणि नंदराई गावातील शेतकऱ्यांनीही स्ट्रॉबेरीची लागवड करून चांगले परिणाम मिळवले आहेत.
