Poultry Farming:- शेतीमध्ये आता येऊ घातलेली तरुणाई ज्याप्रमाणे शेतीमध्ये आधुनिक तंत्रज्ञान आणि वेगवेगळ्या पिकांचे प्रयोग करताना आपल्याला दिसून येत आहेत व त्याबरोबरच ते शेतीसोबत करण्यात येत असलेल्या जोडधंदयामध्ये देखील तंत्रज्ञानाचा वापर करत त्या माध्यमातून देखील लाखो रुपयांची कमाई करत आहेत.
शेतीच्या जोडधंदयामध्ये प्रामुख्याने आजकालचे तरुणाई ज्याप्रमाणे दूध व्यवसायाच्या दृष्टिकोनातून पशुपालनाला महत्त्व देते. अगदी त्याचप्रमाणे कमी खर्चात जास्त उत्पन्न मिळवण्याच्या दृष्टिकोनातून कुक्कुटपालन आणि शेळीपालनाला देखील तितकेच महत्त्व देते.
यामध्ये कुक्कुटपालन हा व्यवसाय आता बरेच तरुण शेतकरी करत असून या माध्यमातून चांगल्या पद्धतीने आर्थिक प्रगती देखील करताना दिसून येत आहेत.अगदी याच पद्धतीने जर आपण जळगाव जिल्ह्यातील चाळीसगाव तालुक्यात असलेल्या काकळणे या गावचे भूषण शांताराम महाले यांची यशोगाथा पाहिली तर ती अशीच आहे.
शेती करत असताना भूषण यांनी जोडधंदा करण्याच्या उद्दिष्टाने पोल्ट्री व्यवसाय करावा असे ठरवले व त्याकरिता 2020 या वर्षी 240 फूट लांब व तीस फूट रुंदीचे दोन शेड बांधले व पोल्ट्री व्यवसायाला सुरुवात केली.
पोल्ट्री व्यवसायातून साधली आर्थिक समृद्धी
याबाबत सविस्तर वृत्त असे की, जळगाव जिल्ह्यातील चाळीसगाव तालुक्यात असलेल्या काकळणे या गावचे भूषण शांताराम महाले यांनी शेतीसोबत काहीतरी जोडधंदा करावा या उद्दिष्टांने पोल्ट्री व्यवसाय करण्याचे ठरवले. या व्यवसायाची योग्य ती माहिती घेऊन 2020 या वर्षी त्यांनी दोन पोल्ट्री शेड बांधले व पोल्ट्री व्यवसाय करायचे ठरवले.
सुरुवातीला त्यांनी करार पद्धतीचा अवलंब केला व इतर कंपनीशी करार करून पोल्ट्री व्यवसायाला सुरुवात केली. परंतु करार पद्धतीने हा व्यवसाय सुरू झाल्यानंतर मात्र त्यांना अनेक प्रकारच्या समस्यांना तोंड दयावे लागले.
त्यामध्ये प्रमुख समस्या अशी होती की यांची एक बॅच गेल्यानंतर दुसरी बॅच येण्यासाठी खूप मोठा कालावधी लागायचा व यामध्ये बराच वेळ वाया जायचा. त्यामुळे वर्षाला अपेक्षित बॅच न मिळाल्याने खर्च जास्त व उत्पन्न कमी होत होते.
त्यामुळे त्यांनी करार पद्धतीची पोल्ट्री बंद केली व स्वतः पिल्ले टाकून हा व्यवसाय सुरू करण्याचे ठरवले. याकरिता त्यांनी एका खाजगी अंडी उबवणूक केंद्राशी संपर्क केला व स्थानिक मांस विक्री करणारे व्यावसायिक आणि परिसरातील हॉटेल मालकांशी संपर्क करून अगोदर विक्रीचे नियोजन परफेक्ट केले व 2022 ला मुक्त कुक्कुटपालनाला सुरुवात केली.
आज घेतात वर्षाला 10 ते 15 बॅच
स्वतः मुक्त पद्धतीने पोल्ट्री व्यवसायाला सुरुवात करण्याकरिता त्यांनी शेडमध्ये छोटे कप्पे तयार केले व दर दहा दिवसांनी 1000 पक्षांची एक बॅच सध्या ते घेत असून याकरिता ते एक दिवसांचे पक्षी खाजगी उबवण केंद्रातून आणतात व पुढे पन्नास दिवसापर्यंत त्यांचे योग्य संगोपन व व्यवस्थापन करतात.
50 दिवस झाल्यानंतर पुढच्या पाच दिवसात सगळे १००० पक्षी हातोहात जागेवरच विक्री होतात. त्यांच्याकडे दोन शेड असल्यामुळे त्याचे योग्य नियोजन करणे देखील त्यांना शक्य होते. तेव्हा ते एक दिवसाचे पक्षी शेडमध्ये आणतात व पुढे 50 दिवस त्यांचे संगोपन करतात.
तेव्हा त्या संगोपनामध्ये ते सात दिवस ब्रूडिंगमध्ये त्या पिल्लांना ठेवतात व पुढे कप्पे वाढवत जाऊन कोंबड्यांना त्यांच्या वाढीनुसार योग्य जागा उपलब्ध करून देतात.
तसेच स्वच्छ पाण्याचा पुरवठा व खाद्य यांच्या व्यवस्थापनाने पक्ष्यांची वाढ देखील चांगली होते. तसेच कोंबड्यांचे आरोग्य चांगले राहावे याकरिता सातव्या दिवशी लासोटा, चौदाव्या दिवशी गंभोरा आणि एकविसाव्या दिवशी लासोटा बूस्टर डोस अशा पद्धतीने लसीकरणाचे व्यवस्थापन करतात.
एका बॅचमधून काढतात 25 ते 30 हजारांचा नफा
मुक्त पोल्ट्री पद्धतीमध्ये बाजारातून खाद्य खरेदी व पक्षी विक्री इत्यादी सगळ्या गोष्टींवर ते स्वतः काम करत असल्याने आता खर्च कमी झाला असून उत्पन्नात वाढ झाल्याचे देखील त्यांनी म्हटले. आता या पद्धतीमधून ते एका बॅचच्या विक्रीतून सरासरी 25 ते 30 हजार रुपयांचा नफा मिळवत आहेत.
