New Rule:1 जूनपासून देशात अनेक महत्त्वाचे बदल होणार आहेत. यापैकी अनेकांचा तुमच्या खिशावर आणि आयुष्यावर परिणाम होऊ शकतो. सोन्याच्या हॉलमार्किंग (Hallmarking) बाबतच्या नियमांमध्येही बदल होणार आहे. यासोबतच देशाच्या अनेक भागांमध्ये हॉलमार्किंग केंद्रे उघडली जात आहेत.
वास्तविक, 1 जूनपासून सोन्याच्या हॉलमार्किंगचा दुसरा टप्पा सुरू होणार आहे. देशातील 256 जिल्ह्यांमध्ये हॉलमार्किंग अनिवार्य आहे. 1 जूनपासून 288 जिल्ह्यांमध्ये सोन्याच्या दागिन्यांचे हॉलमार्किंग बंधनकारक होणार आहे. म्हणजेच 1 जूनपासून देशातील 32 जिल्ह्यांमध्ये हॉलमार्किंग केंद्रे सुरू होणार आहेत. त्यानंतर या जिल्ह्यांमध्ये केवळ 14, 18, 20, 22, 23 आणि 24 कॅरेटचे दागिने विकता येतील. हॉलमार्किंग शुल्क म्हणून, ज्वेलर्स (Jewelers) ग्राहकाकडून प्रत्येक सोन्याच्या वस्तूवर अतिरिक्त 35 रुपये आकारतील.
याचा सर्वाधिक फायदा ग्राहकांना होतो –
1 जूनपासून देशातील 288 जिल्ह्यांमध्ये हॉलमार्किंग अनिवार्य होणार आहे. हॉलमार्किंगचा सर्वाधिक फायदा ग्राहकांना होणार आहे आणि यामुळे ज्वेलर्सच्या फसवणुकीला आळा बसेल. कारण आता हे दागिने (Jewelry) आमचे नाहीत, असे सांगून ग्राहकांना सोन्याचे दागिने घेण्यासाठी ज्वेलर्स पटवून देऊ शकणार नाहीत.
एवढेच नाही तर ज्वेलर्सला हॉलमार्क युनिक आयडेंटिफिकेशन (Hallmark Unique Identification) पोर्टलवर कोणत्याही दागिन्यांची विक्री करण्याबाबत संपूर्ण माहिती द्यावी लागेल. नवीन प्रणालीनुसार दागिने बनवणाऱ्याचे नाव, वजन आणि किंमत ज्वेलर आणि खरेदीदार यांना पोर्टलवर द्यावी लागेल. निर्मितीपासून अंतिम खरेदीदारापर्यंत सर्व माहिती पोर्टलवर असेल.
सोन्याच्या हॉलमार्किंगचे प्रमाण –
ब्युरो ऑफ इंडियन स्टँडर्ड्स (Bureau of Indian Standards) च्या वेबसाइटनुसार, सोन्याचे हॉलमार्किंग 6 शुद्धता श्रेणींसाठी परवानगी आहे, ज्यात 14 कॅरेट, 18 कॅरेट, 20 कॅरेट, 22 कॅरेट, 23 कॅरेट आणि 24 कॅरेटचा समावेश आहे. या अंतर्गत, 1 जून 2022 पासून, ज्वेलर्स त्यांच्या शुद्धतेकडे दुर्लक्ष करून केवळ हॉलमार्क असलेले सोन्याचे दागिने विकू शकतात.
हा नियम लागू झाल्यानंतरही दागिन्यांमध्ये अनियमितता आढळून आल्यास त्याला थेट दागिनेच जबाबदार राहणार असून त्याच्यावर कायदेशीर कारवाई (Legal action) करण्यात येणार आहे. नव्या प्रणालीअंतर्गत हॉलमार्क सेंटरवरही शिलाई केलेले दागिने तपासता येतील. दुसऱ्या टप्प्यात उत्तर प्रदेशमध्ये सर्वाधिक हॉलमार्किंग केंद्रे उघडली जात आहेत.
हॉलमार्क म्हणजे काय? –
सोन्याच्या शुद्धतेबाबत ग्राहकांच्या मनात प्रश्न आहे. हॉलमार्क सोने हे त्याच्या शुद्धतेचा पुरावा आहे. ब्युरो ऑफ इंडियन स्टँडर्ड्स (BIS) सोन्याच्या शुद्धता आणि सूक्ष्मतेच्या प्रमाणपत्रावर शिक्का मारते, ज्याला हॉलमार्किंग म्हणतात. सोन्यावरील हॉलमार्किंग दर्शविते की दागिने बनवण्यासाठी वापरलेले सोने शुद्धतेच्या आंतरराष्ट्रीय मानकांचे पालन करते.
