Ahilyanagar News: श्रीगोंदा- शहराजवळील भोळे वस्ती रस्त्यावरील शेतकरी संपत कोथिंबीरे आणि त्यांचा मुलगा ओम कोथिंबीरे यांनी जांभूळ शेतीतून उल्लेखनीय यश मिळवले आहे. एका एकरात २५० जांभळाच्या झाडांपासून त्यांना वार्षिक १५ ते २० टन उत्पादन मिळते, आणि यंदा ३०० रुपये प्रति किलोचा उच्चांकी भाव मिळाल्याने त्यांचे उत्पन्न लक्षणीय वाढले आहे. कोकण बाडॉली वाणाच्या जांभळाच्या लागवडीसह सेंद्रिय शेती आणि योग्य बाजारपेठेच्या नियोजनामुळे त्यांनी शेतीला नफ्याचे साधन बनवले आहे.
जांभूळ शेतीची सुरुवात आणि लागवड
नऊ वर्षांपूर्वी संपत आणि ओम कोथिंबीरे यांनी श्रीगोंदा येथील आपल्या शेतात कोकण बाडॉली वाणाच्या जांभळाची लागवड केली. त्यांनी घरच्या घरी रोपे तयार करून एका एकरात १५ बाय १५ फूट अंतरावर २५० झाडे लावली. साधारण अडीच ते तीन वर्षांनंतर या झाडांना फळे येण्यास सुरुवात झाली. कोथिंबीरे यांनी रासायनिक खतांचा वापर टाळून शेणखताचा वापर केला, तर अत्यंत आवश्यकता असल्यासच कीटकनाशके आणि बुरशीनाशकांचा वापर केला. जांभळाच्या झाडांना फारशी फवारणी लागत नसल्याने त्यांचा उत्पादन खर्च कमी राहतो. पाण्याचे व्यवस्थापनही त्यांनी ठिबक सिंचन आणि काही वेळा फ्लड सिंचनाद्वारे व्यवस्थित केले आहे. जांभळाचा बहार वर्षातून एकदाच येतो, आणि फळांची काढणी एक ते दीड महिना चालते.
सेंद्रिय शेती आणि कमी खर्चाचे तंत्र
कोथिंबीरे कुटुंबाने जांभूळ शेतीत सेंद्रिय पद्धतीचा अवलंब केला आहे. शेणखताचा वापर आणि रासायनिक खतांचा कमीत कमी वापर यामुळे त्यांचा उत्पादन खर्च नियंत्रणात राहतो. जांभळाच्या झाडांना विशेष काळजीची गरज नसल्याने आणि फवारणी कमी लागत असल्याने शेतीचा खर्च कमी होतो. ठिबक सिंचनाद्वारे पाण्याचा कार्यक्षम वापर केला जातो, ज्यामुळे पाण्याची बचत होते आणि झाडांना नियमित पाणीपुरवठा मिळतो. कोथिंबीरे यांनी सांगितले की, जांभूळ शेती परवडण्यासाठी किमान ५० रुपये प्रति किलोचा भाव आवश्यक आहे, परंतु त्यांना दरवर्षी यापेक्षा जास्त भाव मिळतो. यंदा तर ३०० रुपये प्रति किलोचा उच्चांकी भाव मिळाल्याने त्यांचे उत्पन्न लक्षणीय वाढले आहे.
बाजारपेठ आणि विक्री व्यवस्थापन
शेतमालाचे उत्पादन घेणे सोपे असले, तरी त्याला योग्य बाजारपेठ मिळवणे हे मोठे आव्हान आहे. कोथिंबीरे कुटुंबाने यासाठी मुंबई आणि पुणे येथील बाजारपेठांचा शोध घेतला. या दोन्ही शहरांमध्ये जांभळाला चांगला भाव मिळतो, आणि वाहतूक खर्चही कमी होतो. त्यांनी या बाजारपेठांमध्ये नियमित विक्री सुरू केली, ज्यामुळे त्यांना प्रत्येक हंगामात चांगले उत्पन्न मिळते. याशिवाय, जांभळाची आकर्षक पॅकेजिंग करून ते विक्रीसाठी पाठवतात, ज्यामुळे फळांचे नुकसान टळते आणि चांगला भाव मिळतो. या नियोजनबद्ध दृष्टिकोनामुळे कोथिंबीरे यांना शेतमालाच्या विक्रीत सातत्याने यश मिळत आहे.
फळांची योग्य पॅकेजिंग
कोथिंबीरे यांनी जांभूळ शेतीतून यश मिळवण्यासाठी पॅकेजिंगवर विशेष लक्ष दिले आहे. फळांची योग्य पॅकेजिंग केल्याने वाहतुकीदरम्यान नुकसान टळते आणि बाजारपेठेत आकर्षक सादरीकरणामुळे चांगला भाव मिळतो. यामुळे त्यांचा शेतमाल उच्च दर्जाचा राहतो आणि ग्राहकांमध्ये मागणी वाढते. एका एकरातून १५ ते २० टन जांभूळ उत्पादन मिळते, आणि यंदा ३०० रुपये प्रति किलोचा भाव मिळाल्याने त्यांचे उत्पन्न लाखोंच्या घरात गेले आहे. कमी खर्च आणि चांगल्या बाजारपेठेच्या जोरावर जांभूळ शेती त्यांच्यासाठी मालामाल करणारी ठरली आहे.
