Cow Farming Tips : भारतात अगदी शेती व्यवसायाच्या (Farming) प्रारंभीपासून पशु पालन (Animal Husbandry) केल जात आहे. पशुपालन व्यवसायात दिवसेंदिवस वाढ होत आहे. पशुपालन व्यवसाय मुख्यता दुग्धोत्पादनासाठी (Milk Production) केला जातो.
आज देशातील लाखो लोकांचा रोजगार दुग्धव्यवसायाशी जोडला गेला आहे. आता अनेक तरुण आणि शहरी लोकही नवीन संधींच्या शोधात या क्षेत्रात गुंतवणूक करत आहेत. दुग्धव्यवसायात यशस्वी होण्यासाठी जनावरे (Cow) महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
चांगल्या दर्जाच्या दूध उत्पादनाच्या जोरावरच पशुपालन व्यवसाय पशुपालक शेतकऱ्यांसाठी (Farmer) फायदेशीर ठरू शकतो. अशा परिस्थितीत जनावरांना संतुलित आहार किंवा पूरक आहार देणे योग्य ठरते. जरी अनेक प्रकारचे पूरक खाद्य आणि पशुखाद्य बाजारात उपलब्ध आहेत, परंतु भारतीय कृषी संशोधन परिषदेच्या (ICAR) शास्त्रज्ञांनी असे पूरक खाद्य तयार केले आहे, जे आहार दिल्यानंतर जनावरांच्या दुधाच्या उत्पादनात वाढ होईल, तसेच जनावरांचे आरोग्यही सुधारेल.
शास्त्रज्ञांनी याला ग्रीन धार असे नाव दिले आहे, ज्याचे मुख्य काम प्राण्यांपासून मिथेन वायूचे उत्सर्जन कमी करणे हे आहे. हे पूरक खाद्य दिल्यास जनावरांना तसेच पर्यावरणालाही खूप फायदा होणार असल्याचे जाणकार सांगत आहेत.
ग्रीन धार पशुखाद्याचे फायदे
- हरित धारा फीड सप्लिमेंट आयसीएआर-नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ अॅनिमल न्यूट्रिशन अँड फिजिओलॉजी, बंगलोर यांच्या सहकार्याने विकसित करण्यात आली आहे.
- गाय, म्हैस आणि शेळ्यांनी ते खाल्ल्याने दूध उत्पादन 0.4 ते 0.5 किलो वाढते.
- यासोबतच गुरांमधून मिथेन वायूचे उत्सर्जन 17 ते 20% कमी करण्यात मदत होते.
- याने जनावरांची पचनशक्ती तर सुधारतेच, पण चांगले आरोग्यही मिळते.
- हे फीड सप्लिमेंट टॅनिन समृद्ध वनस्पती आणि इतर नैसर्गिक स्त्रोतांच्या मदतीने बनवले जाते.
प्राण्यांपासून मिथेन उत्सर्जन
एका संशोधनानुसार, गहू, धानाचे भुस आणि मका, ज्वारी किंवा बाजरी यांसारख्या शेतीचे अवशेष मोठ्या प्रमाणात खाल्ल्याने मिथेन वायू उत्सर्जित होतो. प्राण्यांमधून उत्सर्जित होणारा हा मिथेन वायू औद्योगिक देशांपेक्षा 50-100% जास्त आहे. हा मिथेन वायू आहे, जो हरितगृह वायूंची निर्मिती करून ग्लोबल वार्मिंग वाढवतो.
यामुळेच जनावरांना फक्त भुस किंवा शेतीचे अवशेष सोबतच संतुलित पशुखाद्य, चारा आणि इतर अनेक देशी व नैसर्गिक पोषक तत्वे खायला दिली जातात. हरित धारा देखील अशाच पर्यावरणपूरक आणि पूर्णपणे सुरक्षित पशुखाद्यांपैकी एक आहे, ज्याच्या आहारामुळे प्राण्यांचा सर्वांगीण विकास होतो.
