Cow Farming Tips : मित्रांनो भारतात पशुपालन (Animal Husbandry) मोठ्या प्रमाणात केले जाते. पशुपालन हा शेतीशी (Farming) निगडित व्यवसाय असल्याने शेतकरी बांधव (Farmer) मोठ्या प्रमाणात हा व्यवसाय करत असतात.
मित्रांनो पशुपालनात गाई, म्हशी शेळ्या मेंढ्या या पशूंचे संगोपन केले जाते. मित्रांनो पशुपालन व्यवसायात (Agriculture Business) यशस्वी होण्यासाठी पशूंच्या आरोग्याची काळजी (Animal Care) घेणे अतिशय महत्त्वाचे असते.
मित्रांनो अनेकदा जनावरांना कुत्रा चावल्यास रेबीज (Animal Rabies) नावाचा गंभीर आजार होतो. या आजारामुळे जनावरांना श्वास घेण्यासाठी अडचण होते. अनेकदा या आजारामुळे जनावरे दगावतात. अशा परिस्थितीत पशुपालक शेतकरी बांधवांना एक मोठा झटका बसतो आणि त्यांना आर्थिक नुकसान सहन करावे लागते.
अशा परिस्थितीत या आजारावर कशा पद्धतीने नियंत्रण मिळवले जाऊ शकते. तसेच इतर पशूंना हा आजार होऊ नये यासाठी पशुपालक शेतकरी बांधवांनी काय केले पाहिजे याविषयी आज आपण सविस्तर जाणून घेण्याचा थोडक्यात प्रयत्न करणार आहोत.
रेबीज रोग होतो तरी नेमका कसा
मित्रांनो जाणकार लोकांनी दिलेल्या महत्त्वपूर्ण माहितीनुसार, हा एक विषाणूजन्य आजार आहे, जो कुत्रा, मांजर, माकड, कोल्हा, कोल्हा किंवा मुंगूस चावल्यानंतर निरोगी प्राण्याच्या शरीरात प्रवेश करतो. हा आजार मज्जातंतूंद्वारे मेंदूपर्यंत पोहोचतो आणि त्यामध्ये रोगाची लक्षणे निर्माण होतात. विषाणू रोगग्रस्त जनावरांच्या लाळेमध्ये जास्त आढळतो हे या ठिकाणी लक्षात घेण्यासारखे राहील.
अशा परिस्थितीत रेबीज आजार झालेल्या प्राण्याने दुसऱ्या प्राण्याला चावा घेतल्यास किंवा रेबीज आजार झालेल्या प्राण्यांची लाळ इतर प्राण्यांच्या शरीरावर आधीपासून असलेल्या कोणत्याही जखमेवर लागल्यास हा आजार पसरतो. अशा परिस्थितीत या आजारावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी पशुपालक शेतकरी बांधवांना काळजी घ्यावी लागणार आहे.
प्राण्यांमध्ये होणाऱ्या रेबीज रोगाची लक्षणे
- प्राणी जोरात ओरडतात आणि मध्येच जांभई घेतो.
- प्राणी झाडावर किंवा भिंतीवर डोके आपटत राहतो.
- अशा प्राण्यांना पाणी प्यायला भीती वाटते.
- रोगट जनावर दुबळे होतात.
- एक-दोन दिवसांत उपचार न मिळाल्यास जनावराचा मृत्यू होऊ शकतो.
रेबीज प्रतिबंधक लस द्या
या आजारापासून जनावरांना वाचवण्यासाठी वर्षातून एकदा रेबीज प्रतिबंधक लसीकरण करून घ्या, जेणेकरून एखाद्या कुत्र्याने दुभत्या जनावराला चावा घेतल्यास तो मरण्यापासून वाचेल. आम्‍ही तुम्‍हाला सांगू इच्छितो की रेबीज हा प्राण्यांमध्ये दोन प्रकारात आढळतो. प्रथम, ज्यामध्ये रोगग्रस्त जनावरे खूपच भयानक होतात, तसेच जनावरांमध्ये रोगाची सर्व लक्षणे स्पष्टपणे दिसतात. याशिवाय, दुसऱ्यामध्ये, जनावरे पूर्णपणे शांत राहतात आणि रोगाची लक्षणे फारच कमी किंवा नाहीत.
रेबीज रोगापासून पशुचे संरक्षण कसे करावे
- ज्या दिवशी कुत्रा प्राण्याला चावतो, त्याच दिवशी किंवा 3ऱ्या, 7व्या, 14व्या किंवा 30व्या दिवशी प्राण्याला लसीकरण सुरू करा. असे न केल्यास जनावराचा मृत्यूही होऊ शकतो.
- ज्या ठिकाणी कुत्रा चावला असेल, ती जागा पाण्याने धुवा आणि साबण (Lifebuoy) लावा, कारण त्यात कार्बोलिक अॅसिडचे प्रमाण जाते.
- पशुवैद्यकीय रुग्णालयात त्वरित उपचार करा.
- प्राण्यांना रेबीज प्रतिबंधक लसीकरण अगोदर करून घ्या.
- आजारी प्राण्याला वेगळे करा.
- त्याचे खाणेपिणेही वेगळे करा.
