उत्तराखंडमधील नैनिताल जिल्ह्यातील कैची धाम मंदिर आहे. नीम करोली बाबांच्या भक्तांसाठी हा स्वर्ग समजला जातो. जून 2024 मध्ये कैंची धामच्या स्थापनेला 60 वर्षे पूर्ण झाले. भारतातच नाही तर जगभरात नीम करोरी बाबांचे भक्त आहेत. नीम करोली बाबा कोण होते, त्यांनी अध्यात्माचा मार्ग कसा निवडला, ते आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत.
जमीनदार कुटुंबात झाला जन्म
नीम करोली बाबा यांचे खरे नाव लक्ष्मी नारायण शर्मा होते. तो उत्तर प्रदेशातील फिरोजाबाद जिल्ह्यातील अकबरपूर गावचा रहिवासी होते. त्यांचे वडील दुर्गा प्रसाद शर्मा हे गावातील एक प्रतिष्ठित ब्राह्मण होते. त्यांनी त्यांचे वयाच्या 11 व्या वर्षी लग्न करून दिले. परंतु ते फार काळ सांसारिक इच्छांमध्ये अडकू शकले नाहीत.
जगले सन्यासाचे जीवन
वयाच्या 17 व्या वर्षी त्यांना दैवी ज्ञानाचा अनुभव आला. ते हनुमानाचे भक्त बनले. काही काळानंतर त्यांनी आपले घर सोडून ऋषी आणि भिक्षूचे जीवन जगण्यास सुरुवात केली. गुजरातमधील बावानिया मोरबी येथे त्यांनी दीर्घ तपश्चर्या केली. तेव्हा त्यांना तलैया बाबा हे नाव मिळाले. त्यांना लक्ष्मण दास, तिकोनिया बाबा आणि हंडी वाले बाबा ही नावेही मिळाली.
गावावरुन पडले नाव
एकदा निम करोली बाबा ट्रेनने प्रवास करत होते. त्यांच्याकडे रेल्वेचे तिकीट नसल्यामुळे त्यांना नीब करोरी या गावात उतरवण्यात आले. त्यांनी तिथेच तपश्चर्या केली. येथून त्ंयांना नीम करोली बाबा हे नाव मिळाले. गंजम शहरातील तारा तारिणी शक्तीपीठ यात्रेदरम्यान त्यांना हनुमानजी आणि चमत्कारी बाबांचे नाव देखील मिळाले.
कुठे आहे कैची धाम?
नीम करौली बाबा 1961 मध्ये नैनीतालमधील कैंची धाम येथे पोहोचले. त्यांनी त्यांच्या मित्रासोबत येथे एक आश्रम बांधला. नीम करौली बाबांची समाधी देखील पंतनगरमध्ये बांधली आहे. दरवर्षी लाखो लोक बाबा नीम करौली यांच्या भव्य पुतळ्याला पाहण्यासाठी येतात. येथे हनुमानजींचे मंदिर देखील आहे.
मानतात हनुमानाचा अवतार
नीम करोरी बाबा हे हनुमानाचे परम भक्त होते. भक्त त्यांना बजरंगबलीचा अवतार मानत असत. कैंची धाम येथे दरवर्षी 15 जून रोजी कैंची धाम येथे यात्रा भरते. भारतातून आणि परदेशातून लाखो भाविक येथे येतात. कैंची धाममध्ये हनुमानजीसह अनेक मंदिरे आहेत. कैंची धामचे नीम करौली बाबा नेहमी जाड ब्लँकेटने झाकलेले असत. ही त्यांची ओळख बनली, आजही त्यांचे भक्त मंदिरात मोठ्या संख्येने ब्लँकेट दान करतात.
