Cheetah Return Cheetahs coming to India have satellite caller ID
Cheetah Return : पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (Prime Minister Narendra Modi) यांनी मध्य प्रदेशातील (Madhya Pradesh) श्योपूर (Sheopur) येथील कुनो नॅशनल पार्कमध्ये (Kuno National Park) त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त नामिबियातून (Namibia) भारतात आणलेल्या आठ चित्त्यांना (cheetahs) सोडले.
तब्बल 70 वर्षांनंतर हा प्राणी देशात परतला असून जगात चित्त्यांच्या घटत्या संख्येमुळे त्याचा समावेश संकटात सापडलेल्या प्राण्यांच्या यादीत झाला आहे. या चित्तांवर लक्ष ठेवण्यासाठी सॅटेलाइट कॉलर आयडीची (satellite caller ID) मदत घेतली जाणार आहे. हे तंत्रज्ञान काय आहे आणि ते कसे कार्य करते ते जाणून घेऊया.
चित्त्यांना भारतात आणणे आणि त्यांना जंगलात सोडणे पुरेसे नाही आणि त्यांच्यावर बारकाईने लक्ष ठेवले जाईल. साहजिकच घनदाट जंगलात अनेक चित्त्यांवर नजर ठेवणे सोपे नाही आणि सुरुवातीला त्यांना पाच चौरस किलोमीटरच्या बंदिस्तात ठेवण्यात येणार आहे. गळ्यात सॅटेलाइट कॉलर आयडीमुळे त्यांची हालचाल आणि आरोग्य रेकॉर्ड करणे सोपे होणार असून हे तंत्रज्ञान बऱ्याच काळापासून वापरात आहे.
अ‍ॅनिमल मायग्रेशन ट्रॅकिंग कसे कार्य करते? (How does Animal Migration Tracking work?)
अ‍ॅनिमल मायग्रेशन ट्रॅकिंगचा वापर जंगलात जीव कोणत्या प्रकारचा आक्टिविटी करतो, किती सक्रिय असतो, कोणत्या वेळी अधिक सक्रिय असतो आणि त्याची सद्यस्थिती काय आहे हे शोधण्यासाठी केला जातो. अशाप्रकारे प्राण्याच्या दिनचर्येवर किंवा त्याच्या सभोवतालच्या वातावरणावरही परिणाम होत नाही आणि त्याला आरामदायी वाटते. ट्रॅकिंगच्या इतर पद्धती (उदा. मोशन-सेन्सिंग कॅमेरे लावणे किंवा ड्रोन वापरणे) जे जास्त खर्चिक असते आणि नेहमीच प्रभावी नसतात.
सॅटेलाइट कॉलर आयडी कसे कार्य करते ते समजून घ्या (Understand how Satellite Caller ID works)
चित्यांनी परिधान केलेल्या सॅटेलाइट कॉलर आयडीमध्ये स्मार्टफोन किंवा इतर मोबाइल उपकरणांमध्ये जीपीएस चिप असते. या चिपच्या मदतीने सॅटेलाइट प्राण्यांच्या स्थितीत आणि स्थानातील बदल शोधू शकतात आणि डेटा तज्ञांना पाठवू शकतात. कॉलर आयडी अशा प्रकारे तयार केला आहे की त्याला प्राण्यांच्या हालचालींमुळे कोणत्याही प्रकारे इजा होणार नाही. या GPS टॅगद्वारे प्रसारित होणारे इलेक्ट्रॉनिक सिग्नल सॅटेलाइट सहजपणे शोधू शकतात.
जनावरांच्या आरोग्याशी संबंधित माहितीही उपलब्ध होणार
कॉलर आयडीच्या मदतीने केवळ प्राण्याचे ठिकाणच नाही तर त्याची शारीरिक स्थिती किंवा त्यात होणारे बदल यांचीही माहिती गोळा करता येते. असे टॅग सॅटेलाइटद्वारे प्राण्यांच्या शरीराचे तापमान आणि इतर आरोग्याशी संबंधित डेटा देखील प्रसारित करू शकतात. जेव्हा तुम्ही एखाद्या प्राण्याला जंगलात सोडल्यानंतर पुन्हा पकडू इच्छित नसाल आणि फक्त त्याचे निरीक्षण करू इच्छित असाल तेव्हा कॉलर आयडी उपयुक्त ठरेल. आरोग्य डेटाच्या आधारे, आवश्यक असल्यास उपचार किंवा मदत जनावरांना पाठविली जाऊ शकते.
कुनोमधील इतर प्राण्यांवर कॉलर आयडी लावली आहे
कुनोमध्ये डझनभर बिबट्या आणि हायना देखील आहेत, जे चित्त्यांना हानी पोहोचवू शकतात. प्रशासनाने 10 बिबट्या आणि 10 हायनावर रेडिओ कॉलर आयडी देखील लावला आहे, जेणेकरून चित्तांभोवती त्यांचे वर्तन आणि वर्तनाचा रिव्यू घेता येईल. कॉलर आयडीमुळे हे प्राणी मानवी वस्तीत येऊ नयेत, हे ठरवले जाईल आणि अशा घटनांना आळा बसू शकेल.