अहमदनगर Live24 टीम, 04 एप्रिल 2022 Krushi news :- सध्या लोकांच्या आहारात साखरेचे प्रमाण वाढले आहे. त्यामुळे साखरेमुळे उद्भवणाऱ्या आजारात ही वाढ होत आहे. भारतासह जगभरात मधुमेहाच्या रुग्णांच्या संख्येत वाढ होत आसल्या मुळे साखर नियंत्रण करणारे पदार्थ आणि त्याच्या नैसर्गिक पर्यायांची मागणीही झपाट्याने वाढली आहे.
साखरेला पर्याय म्हणून स्टीव्हिया वनस्पती वापरली जाते.त्यामुळे तिच्या मागणीत दिवसेंदिवस वाढत होत चालली आहे. ही औषधी वनस्पती असल्यामुळे गंभीर आजार टाळण्यासाठी बाजारपेठांमध्ये हिची मागणी होत आहे.
स्टीव्हिया वनस्पतीची लागवड करून शेतकरी भरपूर कमाई करू शकतो.स्टीव्हियाच्या लागवडीला प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकार 20 टक्के अनुदान सुध्दा देत आहे.
भारतीय कृषी विद्यापीठाच्या संशोधनात असे समोर आले आहे की स्टीव्हिया पानांमध्ये प्रथिने आणि फायबर भरपूर प्रमाणात असते.
या पानांमध्ये कॅल्शियम आणि फॉस्फरस भरपूर प्रमाणात असण्यासोबतच अनेक प्रकारची खनिजे देखील असतात. त्यामुळे ते मधुमेही रुग्णांसाठी वापरले जातात.
स्टीव्हियाची लागवड
याशिवाय फ्रेश फूड आणि कॉस्मेटिक्स आणि फार्मास्युटिकल कंपन्यांमध्ये स्टेव्हियाच्या पानांना मोठी मागणी आहे. कमी जागेत शेती तुम्हालाही कमी जागेत शेती करून चांगले उत्पन्न मिळवायचे असेल तर तुम्ही स्टीव्हियाची लागवड करू शकता.
औषधी वनस्पतीच्या लागवडीसाठी ना मोठ्या शेताची गरज आहे ना मोठ्या गुंतवणुकीची गरज आहे. आजकाल अनेक कंपन्या स्टीव्हियासारख्या औषधी वनस्पतीची कंत्राटावर लागवड करत आहेत.
स्टीव्हियाचे फायदे स्टीव्हिया साखरेपेक्षा 300 पट गोड आहे. आणि त्यात शून्य कॅलरीज आहेत. यामुळे स्टीव्हियाच्या मदतीने शरीरातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवण्यास मदत होते. डॉक्टर मधुमेहाच्या रुग्णांना स्टीव्हियाच्या सेवनाची शिफारस करतात.
स्टीव्हियाची आधुनिक पद्धतीने लागवड केल्यास या पिकातून शेतकरी लाखो रुपये कमवू शकतो. स्टीव्हिया पिकण्यास अतिशय सोपे आहे आणि हे कमी खर्चात अनेक पटींनी नफा देणारे पीक आहे.
बाजारात स्टीव्हियाची मागणी जास्त असल्याने शेतकऱ्याला त्याची विक्री करताना कोणतीही अडचण येत नाही. मजबूत मागणी स्टीव्हिया साखरेपेक्षा हळूहळू गोडपणा निर्माण करते आणि जास्त काळ टिकते.
उच्च सांद्रता मध्ये, त्याचे काही सार खाल्ल्यानंतर कडू किंवा लिकोरिससारखेच असू शकते. स्टीव्हिया एसेन्सचा गोडवा साखरेच्या गोडपणापेक्षा 300 पट गोड असतो. कमी-कार्बोहायड्रेट, कमी साखरेचा पर्याय म्हणून स्टीव्हियाची मागणी वाढतच जाते.
कोणत्या भागात शेती केली जाते? स्टीव्हियाची लागवड मूळतः पॅराग्वेमध्ये होते. जगात पॅराग्वे, जपान, कोरिया, तैवान, अमेरिका यांसारख्या देशांमध्ये त्याची लागवड केली जाते. दोन दशकांपूर्वी भारतात स्टीव्हियाची लागवड सुरू झाली. सध्या त्याची लागवड बेंगळुरू, पुणे, इंदूर आणि रायपूर आणि उत्तर प्रदेश आणि महाराष्ट्राच्या काही भागात केली जाते.
स्टीव्हिया लागवड पद्धत स्टीव्हियाला वाढण्यासाठी जास्त जागा लागत नाही. शेतकऱ्याला हवे असेल तर तो त्याच्या शेताच्या बांधावरही पिकवू शकतो. एवढेच नाही तर घरातील बागेतही स्टीव्हियाची लागवड करता येते. स्टीव्हियाचा व्यावसायिक स्तरावर फायदा घेण्यासाठी, मोठ्या प्रमाणावर स्टीव्हिया वाढवणे फायदेशीर ठरू शकते. स्टीव्हियाची लागवड कलम पद्धतीने केली जाते.
स्टीव्हिया वनस्पती कशी आहे स्टीव्हिया वनस्पती 60 ते 70 सेमी उंच वाढते. स्टीव्हिया ही अनेक शाखा असलेली दीर्घकाळ टिकणारी वनस्पती आहे. स्टीव्हियाची पाने इतर वनस्पतींसारखी असू शकतात, परंतु ती साखरेपेक्षा 30 पट गोड असतात. भारतातील बेंगळुरू, पुणे, इंदूर आणि रायपूर या शहरांमध्ये स्टीव्हियाची लागवड केली जात आहे.
खर्च आणि कमाई
रोगाचा धोका नाही,जर तुम्हाला देखील स्टीव्हियाची लागवड करायची असेल तर त्याच्या रोपांची सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे याला कोणताही रोग होत नाही आणि रासायनिक खतांची गरज नाही. स्टीव्हियाच्या लागवडीतून तुम्ही एका एकरातून वार्षिक ६ लाख रुपये कमवू शकता.
स्टीव्हियाच्या लागवडीसाठी फक्त एक लाख रुपये खर्च येतो. स्टीव्हिया लागवडीतून एका हंगामात 5 लाख रुपयांपर्यंत नफा मिळू शकतो. स्टीव्हियाच्या लागवडीसाठी दरवर्षी 20 ते 25 टन कुजलेले शेणखत किंवा 7-8 टन प्रति एकर गांडुळ खत देता येते. स्टीव्हिया पिकाची सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे त्याच्या झाडाला कोणताही रोग होत नाही.
