Indian Railways: स्थानक पुनर्विकास प्रकल्प (Station Redevelopment Project) अंतर्गत जागतिक दर्जाचे स्थानक म्हणून विकसित करण्यासाठी इंडीयन पूर्व मध्य रेल्वे (Indian East Central Railway) च्या एकूण 12 स्थानकांची निवड करण्यात आली आहे. या स्थानकांवर रेल्वे प्रवाशांना विमानतळासारखी सुविधा (Airport facilities for railway passengers) मिळणार आहे.
पूर्व मध्य रेल्वेचे सीपीआरओ वीरेंद्र कुमार (Virendra Kumar) यांनी सांगितले की, समस्तीपूर विभागातील दरभंगा, सीतामढी आणि बापुधाम मोतिहारी यांचा 12 स्थानकांमध्ये समावेश करण्यात आला आहे.
त्याचप्रमाणे दानापूर विभागातील राजेंद्रनगर (Rajendranagar) आणि बक्सर, सोनपूर विभागातील मुझफ्फरपूर, बेगुसराय आणि बरौनी, डीडीयू विभागातील गया आणि पंडित दीनदयाल उपाध्याय जंक्शन आणि धनबाद विभागातील धनबाद आणि सिंगरौली यांची निवड करण्यात आली आहे.
या स्थानकांच्या पुनर्विकासाची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. गया स्थानक हे जागतिक दर्जाचे स्थानक म्हणून धार्मिक आणि पर्यटनाच्या दृष्टिकोनातून महत्त्वाचे बनवण्यासाठी अंतिम आराखडा तयार केल्यानंतर ही निविदा जारी करण्यात आली आहे.
गया स्टेशनच्या पुनर्विकासाचे काम अंदाजे 300 कोटी रुपये खर्चून पूर्ण केले जाईल आणि ते 2024 च्या अखेरीस पूर्ण करण्याचे लक्ष्य आहे. पुनर्विकासाचे काम पूर्ण झाल्यानंतर प्रवाशांना विमानतळासारख्या जागतिक दर्जाच्या सुविधा मिळणार आहेत.
पुनर्विकासानंतर, गया स्टेशन हे तंत्रज्ञान, स्थानिक संस्कृती (Local culture) आणि प्रगत प्रवासी सुविधांसह समृद्ध वारसा यांचे आकर्षक मिश्रण असेल. पुनर्विकासानंतर, गया स्थानकावरील प्रवाशांना सेवा देण्याची क्षमता तीन पटीने वाढणार आहे. त्यामुळे पर्यटकांची संख्या वाढण्याबरोबरच अप्रत्यक्षरीत्या रोजगारही निर्माण होणार असून, त्याचा स्थानिकांना फायदा होणार आहे.
प्रवाशांना सुरक्षितता, उत्तम अनुभव आणि जागतिक दर्जाच्या प्रवासी सुविधा देणे हे स्थानक पुनर्विकासाचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. स्थानकाला जागतिक दर्जाचा देखावा देत या स्थानकाला हरित इमारतीचे स्वरूप दिले जाईल, तसेच स्थानकांना अत्याधुनिक सुविधांनी सुसज्ज करून, तेथे वायुवीजन आदी पुरेशी व्यवस्था असेल.
स्थानकावर अॅक्सेस कंट्रोल गेट्स बसवले जातील आणि प्रत्येक प्लॅटफॉर्मवर एस्केलेटर आणि लिफ्ट बसवल्या जातील, जेणेकरून प्रवाशांना एका प्लॅटफॉर्मवरून दुसऱ्या प्लॅटफॉर्मवर जाण्याची सोय होईल. प्रवाशांना पुरविल्या जाणाऱ्या अत्यावश्यक सुविधांमध्ये जेवण, स्वच्छतागृह, पिण्याचे पाणी, एटीएम, इंटरनेट आदींचा समावेश असेल.
याचा फायदा सर्वसामान्य प्रवाशांसह ज्येष्ठ नागरिकांना होणार आहे. जागतिक दर्जाचे स्थानक म्हणून पुनर्विकास केल्यानंतर, गया स्थानकावर रेल्वे प्रवाशांच्या आगमन आणि निर्गमनासाठी स्वतंत्र व्यवस्था, आगमन आणि निर्गमन इमारत आणि यात्रेकरूंसाठी स्वतंत्र इमारत बांधण्यात येणार आहे.
स्थानकाचे प्रवेश आणि बाहेर पडण्याचे दरवाजे असे असतील की प्रवाशांना गर्दीचा सामना करावा लागणार नाही. सध्याच्या तुलनेत मुख्य स्थानक इमारतीसाठी 2.35 पट अधिक जागा आणि पार्किंग क्षेत्रासाठी 4.9 पट अधिक जागा उपलब्ध होईल.
यासोबतच वेटिंग रूमसाठी अतिरिक्त 6400 चौरस मीटर कॉन्कोर्स एरिया, स्टेशनवर एकूण 23 लिफ्ट आणि 11 एस्केलेटर, सध्याच्या 3100 स्क्वेअर मीटर प्लॅटफॉर्म एरिया आणि एफओबीचे अपग्रेडेशन, अतिरिक्त तिकीट सुविधा, दिव्यांगांसाठी अनुकूल सुविधा, स्टेशन इमारतीवर ग्रीन पॅनेल ऊर्जा पावसाचे पाणी साठवण, पाण्याचा पुनर्वापर संयंत्र, घनकचरा व्यवस्थापन आणि अग्निशमन इत्यादीसाठी तरतूद केली जाईल.