T-Biils Return : भारतीय दरवर्षी ६० लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक करतात. यातील सुमारे 50 टक्के गुंतवणूक रिअल इस्टेटमध्ये केली जाते. त्याच वेळी, 15 टक्के पैसे सोने आणि बँक एफडीमध्ये गुंतवले जातात. सामान्य माणूस अजूनही गुंतवणुकीसाठी एफडीला जास्त प्राधान्य देतात. याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे परताव्याची हमी आणि पैशाची सुरक्षितता.
पण, बाजारात आणखी एक सुरक्षित पर्याय उपलब्ध आहे जो FD पेक्षा जास्त व्याज देतो. हे भारतीय रिझर्व्ह बँकेने जारी केलेले ट्रेझरी बिल (T-Biils) आहे. तुम्ही याची मागील आकडेवारी पाहिल्यास, तुम्हाला असे दिसून येईल की T-Biils ने एफडीपेक्षा ७० टक्क्यांहून अधिक परतावा दिला आहे.
3 महिने आणि 12 महिन्यांच्या T-Bills ने 6.7 टक्के परतावा दिला आहे (T-Bills Return). त्याच वेळी, एफडीवर केवळ 4.5 टक्के ते 6 टक्के व्याज मिळाले आहे.
यापूर्वी फक्त बँका किंवा मोठ्या वित्तीय संस्था ट्रेझरी बिल्स (T-Biils) मध्ये गुंतवणूक करू शकत होत्या. परंतु, आता किरकोळ गुंतवणूकदार गॅरंटीसह मिळणार्‍या आकर्षक परताव्याचा लाभ घेऊ शकतात. ट्रेझरी बिले 14 दिवस, 91 दिवस, 182 दिवस आणि 364 दिवसांच्या कालावधीसाठी असतात. टी-बिले त्यांच्या मूळ दर्शनी मूल्यापेक्षा सवलतीने जारी केली जातात.
समजा 91 दिवसांच्या टी बिलाचे खरे मूल्य 100 आहे. आरबीआयने 97 रुपयांना जारी केल्यास, 91 दिवसांनंतर गुंतवणूकदाराला मुदतपूर्तीवर 100 रुपये परत मिळतील. अशा प्रकारे गुंतवणूकदाराला 3 रुपयांचा नफा मिळेल.
ट्रेझरी बिल म्हणजे काय?
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया दर आठवड्याला ट्रेझरी बिले जारी करते. भारत सरकारलाही पायाभूत सुविधांच्या उभारणीसाठी पैशांची गरज आहे, म्हणून ते कर्जही घेते. सरकार रिझर्व्ह बँकेकडे कर्ज घेण्यासाठी जाते. आरबीआय सरकारच्या या कर्जाचा लिलाव बाँड्स किंवा ट्रेझरी बिलांच्या स्वरूपात करते, जे आपण खरेदी करू शकतो. भारत सरकार 1 वर्षाच्या आत जे कर्ज परत करते त्याला ट्रेझरी बिल म्हणतात. असे कर्ज जे सरकारला अनेक वर्षांनी परत करायचे असते त्याला बाँड म्हणतात.
किती पैसे खर्च करावे लागतील?
तुम्हाला 14 दिवसांसाठी ट्रेझरी बिलांमध्ये किमान एक लाख रुपये गुंतवावे लागतील. उर्वरित तीन प्रकारच्या ट्रेझरी बिलांमध्ये तुम्ही 25,000 रुपयांपासून गुंतवणूक सुरू करू शकता. परिपक्वतेवर, RBI गुंतवणूकदाराच्या डिमॅट खात्यातून टी-बिल काढून घेते. याला सुरक्षेचे विलोपन म्हणतात.
T-Bill मधून मिळणाऱ्या कमाईवर कर सूट नाही. T-Bill मधील नफा हा अल्पकालीन भांडवली नफा मानला जातो. गुंतवणूकदाराच्या स्लॅबनुसार त्यावर आयकर लागू होतो.