Physical vs Digital Gold: दिवाळी (Diwali) आणि धनत्रयोदशीला (dhantrayodashi) काही दिवस उरले आहेत. भारतीय परंपरेनुसार या प्रसंगी सोने खरेदी करणे शुभ मानले जाते. वर्षभर लोक याची वाट पाहत असतात. तुम्हीही यावेळी दागिने खरेदी करण्याचा विचार करत असाल, तर ठरवा तुमच्यासाठी हा व्यवहार फायदेशीर ठरेल की नाही? वास्तविक, सर्वप्रथम तुम्ही हे ठरवले पाहिजे की तुम्ही सोने का खरेदी करत आहात, गुंतवणुकीच्या दृष्टिकोनातून की इतर कोणत्याही हेतूने? जर तुम्ही गुंतवणुकीसाठी सोने खरेदी करत असाल तर दागिने खरेदी करण्याची अजिबात गरज नाही.
दागिन्यांव्यतिरिक्त तुम्ही सोन्यात आणखी तीन मार्गांनी गुंतवणूक करू शकता. ज्यामध्ये तुम्हाला दागिन्यांपेक्षा जास्त परतावा मिळतो आणि बरेच फायदे देखील आहेत. संकटात सोनं हा आधार असतो, असं म्हटलं जातं, म्हणून लोक अनेक वर्षांची बचत सोन्यात गुंतवतात. सोन्यात गुंतवणुकीच्या विविध पर्यायांबद्दल जाणून घेऊया.
आजच्या काळात सोन्यात डिजिटल पद्धतीने गुंतवणूक करणे हा सर्वोत्तम पर्याय आहे. त्यावर सर्वाधिक परतावा मिळण्याची शक्यता आहे. या एपिसोडमध्ये, सॉवरेन गोल्ड बॉन्ड्सचे (Sovereign Gold Bonds) पहिले नाव येते. हे एक प्रकारचे कागदी सोने किंवा डिजिटल सोने (digital gold) आहे, ज्यामध्ये तुम्हाला हे प्रमाणपत्र दिले जाते की तुम्ही किती दराने सोने खरेदी करत आहात.
सार्वभौम सुवर्ण रोखे –
सन 2015 पासून, सार्वभौम गोल्ड बाँडमध्ये गुंतवणूक करण्याचा पर्याय आला आहे. ते आरबीआयने (RBI) जारी केले आहे. सॉवरेन गोल्ड बाँडमध्ये किमान 1 ग्रॅम सोने खरेदी करता येते. जर आपण फायद्यांबद्दल बोललो, तर सार्वभौम गोल्ड बाँडवर वार्षिक 2.5 टक्के व्याज मिळते. गुंतवणूकदारांना ते ऑनलाइन किंवा रोखीने खरेदी करावे लागते आणि त्यांना सममूल्याचे सार्वभौम सुवर्ण रोखे जारी केले जातात. त्याची परिपक्वता कालावधी 8 वर्षे आहे. पण 5 वर्षांनंतर त्यात बाहेर पडण्याचा पर्याय आहे. भौतिक सोन्याची खरेदी कमी करण्यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.
गोल्ड ईटीएफ (gold etf) –
तुम्हाला गोल्ड बाँडमध्ये गुंतवणूक करणे महाग वाटत असल्यास, तुम्ही ऑनलाइन गोल्ड ईटीएफमध्ये गुंतवणूक करू शकता. यासाठी तुमचे डिमॅट खाते असणे आवश्यक आहे. गोल्ड ईटीएफ किंवा म्युच्युअल फंडामध्ये गुंतवणूक करण्याचा फायदा असा आहे की तुम्ही सहजपणे ऑनलाइन खरेदी आणि विक्री करू शकता.
सार्वभौम सोन्यात गुंतवणुकीचे फायदे –
गोल्ड ईटीएफ हा एक गुंतवणूक फंड आहे, ज्याची खरेदी-विक्री स्टॉक मार्केटमध्ये एक्सचेंजेसवरील शेअर्सप्रमाणे केली जाते. इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात असल्याने ते सुरक्षित आहेत. हे भौतिक सोन्यापेक्षा अधिक द्रव आहे, याचा अर्थ खरेदी आणि विक्री करणे सोपे आहे. यामध्ये तुम्ही सोन्यात कमीत कमी रक्कम गुंतवू शकता आणि चार्ज करण्यासारखे कोणतेही नुकसान नाही. यामध्ये तुम्हाला कोणत्याही प्रकारच्या शुद्धतेची काळजी करण्याची गरज नाही.
गोल्ड म्युच्युअल फंड –
गोल्ड फंड हे म्युच्युअल फंडाचे एक प्रकार आहेत, जे प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे सोन्याच्या साठ्यामध्ये गुंतवणूक करतात. याद्वारे तुम्ही घरात सोने ठेवण्याचा त्रास टाळून सोन्यात गुंतवणूक करू शकता. असे बहुतेक फंड गोल्ड ईटीएफमध्ये गुंतवणूक करतात. त्याची खरेदी आणि विक्री करणे देखील सोपे आहे. तुम्ही बँकेत, गुंतवणूक एजंटला भेट देऊन किंवा म्युच्युअल फंडाच्या कोणत्याही वेबसाइटद्वारे ऑनलाइन खरेदी करू शकता.
डिजिटल सोने –
सोन्यात गुंतवणूक करण्याचा डिजिटल गोल्ड हा देखील एक मार्ग आहे. अनेक बँका, मोबाईल वॉलेट आणि ब्रोकरेज कंपन्या त्यांच्या अॅप्सद्वारे सोने विकण्यासाठी MMTC-PAMP किंवा SafeGold शी करार करतात. याशिवाय, तुम्ही कमोडिटी एक्सचेंज अंतर्गत शेअर बाजारात सोने खरेदी आणि विक्री देखील करू शकता.
शारीरिकदृष्ट्या सोने खरेदी करा –
सर्वात जुना आणि सोपा मार्ग म्हणजे, लोक गुंतवणूक म्हणून सोन्याचे दागिने किंवा नाणी खरेदी करतात. तुम्ही कोणत्याही ज्वेलर्सकडे जाऊ शकता किंवा ऑनलाइन सोने खरेदी करू शकता. अनेक कंपन्या दागिने घरी पोहोचवतात. ग्रामीण भागात अजूनही लोक सोन्यात गुंतवणूक करण्यासाठी दागिन्यांची निवड करतात.
शारीरिकदृष्ट्या सोन्याचे तोटे –
गुंतवणुकीसाठी सोने खरेदी करायचे असेल तर डिजिटल सोन्यात गुंतवणूक करावी. कारण दागिने खरेदी करताना मेकिंग चार्ज आकारला जातो. पण तेच दागिने विकायला गेल्यावर मेकिंग चार्ज कमी होतो. याशिवाय दागिन्यांच्या शुद्धतेबाबतही मनात प्रश्न निर्माण होतात. या कारणांमुळे, प्रत्यक्ष सोने खरेदी करणे हा तोट्याचा सौदा आहे.