Rupees 2000 Note
Rupees 2000 Note : भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने 2,000 रुपयांच्या नोटा बदलण्यासाठी किंवा जमा करण्यासाठी 7 ऑक्टोबर ही अंतिम मुदत ठेवली आहे. 2,000 रुपयांच्या नोटा या वर्षी मे महिन्यात चलनातून काढून टाकण्याचा निर्णय घेण्यात आला होता. याशिवाय आरबीआय वेगवेगळ्या मूल्यांच्या नोटा छापते आणि त्यांची छपाईची किंमत वेगळी असते. 2,000 रुपयांची नोट छापण्यासाठी सुमारे 4 रुपये खर्च येतो. 2000 रुपयांची एक नोट छापण्यासाठी 2018 मध्ये 4.18 रुपये खर्च आला होता, पण नंतर तो 3.53 रुपयांवर आला.
विशेष म्हणजे 10 रुपयांच्या नोटेवर सर्वाधिक छपाईचा खर्च येतो. 1000 रुपयांच्या नोटा छापण्यासाठी 960 रुपये खर्च येतो. याचा अर्थ नोट छापण्याचा खर्च तिच्या दर्शनी मूल्यापेक्षा खूप जास्त आहे. आज आपण वेगवेगळ्या नोटा छापण्याचा खर्च जाणून घेणार आहोत.
1) 1,000 किंवा 100 रुपयांच्या नोटा छापण्यासाठी किंमत 1,770 रुपये खर्च येतो.
2) 1000 रुपयांच्या 200 च्या नोटा छापण्यासाठी 2,370 रुपये खर्च येतो.
3) 500 रुपयांच्या 1000 च्या नोटा छापण्यासाठी 2,290 रुपये खर्च येतो.
विशेष म्हणजे 2,000 रुपयांच्या 1000 च्या नोटा छापण्याचा खर्च त्यांच्या मूल्याच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. जे मुद्रण खर्च आणि मूल्याच्या दृष्टीने एक प्रभावी पर्याय बनवते.
सप्टेंबरच्या सुरुवातीला आरबीआयने दिलेल्या माहितीनुसार, चलनातून काढून टाकण्यात आलेल्या 2,000 रुपयांच्या एकूण 93 टक्के नोटा बँकांकडे परत आल्या आहेत. आरबीआयच्या निवेदनानुसार, बँकांकडून मिळालेल्या डेटावरून असे दिसून येते की 31 ऑगस्ट 2023 पर्यंत बँकांमध्ये जमा केलेल्या 2,000 रुपयांच्या नोटांचे एकूण मूल्य 3.32 लाख कोटी रुपये होते. याचा अर्थ 31 ऑगस्ट रोजी 0.24 लाख कोटी रुपयांच्या फक्त 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या.
RBI ने म्हटले आहे की 2,000 च्या बँक नोटा अजूनही 19 RBI कार्यालयांमधून बदलल्या जाऊ शकतात, एकावेळी 20,000 रुपयांची मर्यादा आहे. याशिवाय, ते या RBI कार्यालयांमधून त्यांच्या भारतीय बँक खात्यांमध्ये कोणत्याही रकमेच्या 2,000 रुपयांच्या नोटा जमा करू शकतात. देशातील नागरिक किंवा संस्था भारतातील त्यांच्या बँक खात्यांमध्ये जमा करण्यासाठी भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या जारी करणार्‍या 19 कार्यालयांपैकी कोणत्याही एका कार्यालयाला इंडिया पोस्टद्वारे 2,000 रुपयांच्या बँक नोटा पाठवू शकतात.