New Wage code: सरकार 1 जुलैपासून नवीन कामगार संहिता (New labor code) लागू करण्याच्या तयारीत आहे. त्याच्या अंमलबजावणीमुळे नोकरदार लोकांसाठी अनेक गोष्टी बदलतील. नवीन कायद्याच्या अंमलबजावणीमुळे पीएफ (PF) आणि ग्रॅच्युइटी (Gratuity) सारखे सेवानिवृत्तीचे फायदे वाढतील.
याशिवाय साप्ताहिक सुट्याही दोन ते तीन वाढू शकतात. हा कोड लागू झाल्यानंतर नोकरी (Job) सोडल्यानंतर दोन दिवसांत कोणत्याही कंपनीकडून पूर्ण पैसे मिळतील. सध्या, फुल अँड फायनल पेमेंटसाठी 30 ते 60 दिवस (सरासरी 45 दिवस) लागतात.
दोन दिवसात फुल अँड फायनल –
बातमीनुसार, फुल अँड फायनल समझोत्याबाबत असे सांगण्यात आले आहे की, कर्मचार्‍यांना नोकरी सोडल्यानंतर बडतर्फी, छाटणी आणि कंपनीतून राजीनामा दिल्यानंतर दोन दिवसांच्या आत पेमेंट केले जावे. सद्यस्थितीत, बहुतेक नियम वेतन देय आणि सेटलमेंट (Settlement) वर लागू आहेत. मात्र, यामध्ये राजीनाम्याचा समावेश नाही. नवीन लेबर कोडमध्ये, इन-हँड सॅलरी (In-hand salary) म्हणजेच टेक होम सॅलरी कमी होईल आणि कामाचे तास वाढतील.
एकाच वेळी चार बदल –
नवीन कामगार संहिता वेतन, सामाजिक सुरक्षा, औद्योगिक संबंध आणि व्यावसायिक सुरक्षितता यांच्याशी संबंधित आहेत. केंद्र सरकारने फेब्रुवारी 2021 मध्येच या चार संहितांचा अंतिम मसुदा तयार केला होता. आतापर्यंत 23 राज्यांनी या कायद्यांचे पूर्व-प्रकाशित मसुदे स्वीकारले आहेत. सर्व राज्यांनी एकाच वेळी हे चार बदल लागू करावेत, अशी केंद्र सरकारची इच्छा आहे.
कामाचे तास वाढतील –
नवीन कामगार संहितेत आणखी एक महत्त्वाचा बदल कामाच्या तासांबाबत आहे. त्यानुसार सरकारने चार दिवस काम आणि आठवड्यात तीन सुट्या प्रस्तावित केल्या आहेत. यासोबतच दररोज कामाच्या तासांमध्ये वाढ करण्याचे सांगण्यात आले आहे. नवीन कामगार संहिता लागू झाल्यास दररोज 12 तास काम करावे लागेल. एका कर्मचाऱ्याला आठवड्यातून किमान 48 तास काम करावे लागेल, असा सरकारचा प्रस्ताव आहे.
याशिवाय पीएफमधील कर्मचाऱ्यांचे योगदान वाढणार आहे. कारण नवीन प्रस्तावानुसार मूळ वेतनातील अर्धा भाग पीएफ म्हणून कापला जाणार आहे. त्यामुळे टेक होम पगार कमी होणार आहे. मात्र निवृत्तीच्या वेळी कर्मचाऱ्याला मोठी रक्कम मिळेल, जी वृद्धापकाळात मोठा आधार ठरेल. विशेषत: खाजगी क्षेत्रात काम करणाऱ्या लोकांसाठी याचा फायदा होणार आहे.