Loan:लोक त्यांच्या उदरनिर्वाहासाठी आणि त्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी काम करतात, जेणेकरून ते पैसे कमवू शकतील. लोकांनाही अनेक वेगवेगळ्या कामांच्या गरजा असतात. उदाहरणार्थ काहींना घर विकत घेण्यासाठी, कुणाला लग्नासाठी, कुणाला स्वत:च्या शिक्षणासाठी किंवा कुणाला मुलांच्या शिक्षणासाठी, इत्यादी. पण लोकांच्या गरजा त्यांच्या कमाईतून पूर्ण होत नाहीत हेही एक सत्य आहे. अशा परिस्थितीत अनेक मोठ्या कामांसाठी लोकांना कर्ज (Debt) घ्यावे लागत आहे.
पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की, जर कर्जदाराचा मृत्यू झाला तर त्याच्या कर्जाचे किंवा क्रेडिट कार्ड (Credit card) च्या दायित्वाचे काय होईल? कदाचित नाही, पण कोरोना (Corona) च्या काळात अशी अनेक प्रकरणे घडली आहेत, ज्यामध्ये लोकांच्या मृत्यूनंतर त्यांची जबाबदारी मागे राहिली होती. तर अशा परिस्थितीत काय होते ते आम्ही तुम्हाला सांगतो. पुढील स्लाइड्सवर तुम्ही याविषयी अधिक जाणून घेऊ शकता…
वैयक्तिक कर्ज (Personal loan) –
सर्व प्रथम वैयक्तिक कर्जाबद्दल बोलूया. वास्तविक, हे वैयक्तिक कर्ज सुरक्षित कर्ज मानले जात नाही. त्यामुळे ही कर्जे असुरक्षित कर्जाच्या श्रेणीत येतात. त्यामुळे पर्सनल लोन घेणाऱ्या ग्राहकाचा मृत्यू झाला तर अशा परिस्थितीत बँक इतर कोणत्याही व्यक्तीकडून, वारसदाराकडून आणि कायदेशीर वारसांकडून पैसे घेऊ शकत नाही. तसेच, बँक त्यांना कर्जाची परतफेड करण्यास भाग पाडू शकत नाही.
क्रेडीट कार्ड –
जर आपण क्रेडिट कार्डबद्दल बोललो, तर ते देखील असुरक्षित कर्जाच्या श्रेणीत येतात. म्हणजेच ते देखील सुरक्षित कर्ज नाहीत. जर क्रेडिट कार्ड ग्राहक बिल न भरता मरण पावला, तर बँक त्याचे वारस, कायदेशीर वारस आणि इतर कोणत्याही व्यक्तीकडून उर्वरित दायित्व घेऊ शकत नाही.
या कर्जांचे काय होते? –
ज्या प्रकारे आम्ही तुम्हाला वर सांगितले की, वैयक्तिक कर्ज आणि क्रेडिट कार्ड सुरक्षित कर्ज नाहीत. अशा परिस्थितीत ते घेणार्‍या व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर, ही कर्जे राइट ऑफ केली जातात म्हणजेच सवलतीच्या खात्यात टाकली जातात.
गृहकर्ज (Home loan) –
गृहकर्ज हा सुरक्षित कर्जाचा प्रकार आहे आणि त्याचा कालावधी दीर्घ असतो. यामध्ये कर्ज घेणार्‍या व्यक्तीशिवाय सहअर्जदाराचीही तरतूद आहे. कर्ज घेणार्‍याचा कोणत्याही कारणाने मृत्यू झाल्यास बँक सह-अर्जदाराकडून जबाबदारी घेते. याशिवाय अनेक प्रकरणांमध्ये कर्ज घेताना विमा काढला जातो आणि ग्राहकाचा मृत्यू झाल्यास बँक विम्याचे पैसे घेते.
एवढेच नाही तर ग्राहकाचा मृत्यू झाल्यास बँक मालमत्ता विकून कर्जाची रक्कमही घेते. असे नसल्यास, SARFAESI कायद्यानुसार कर्जाच्या बदल्यात बँक ग्राहकाच्या मालमत्तेचा लिलाव करते आणि त्याची थकबाकी वसूल करते.
ऑटो कर्ज (Auto loan) –
जर तुम्ही कोणत्याही प्रकारचे ऑटो लोन घेत असाल जसे की, कार आणि बाईक इ. आणि कर्ज घेणार्‍याचा मृत्यू झाला. त्यामुळे अशा परिस्थितीत बँक त्यांच्या कुटुंबीयांना थकबाकी भरण्यास सांगते. तसे न झाल्यास बँक कार घेऊन तिचा लिलाव करून त्याचे उरलेले पैसे परत मिळवते.