Krushi News Marathi: भारतात मोठ्या प्रमाणात तेलबियावर्गीय पिकांची (Oilseed Crop) शेती केली जात असते. विशेष म्हणजे या पिकांची शेती (Farming) शेतकऱ्यांसाठी चांगली फायद्याची देखील ठरते.
तेलबिया वर्गीय पिकांना बाजारात नेहमी मागणी असल्याने त्याची शेती करण्याकडे शेतकरी बांधव (Farmers) आता पुढे सरसावत आहेत.
तेलबिया वर्गीय पिकांपैकी प्रमुख असलेल्या सोयाबीनची (Soybean Crop) आपल्या देशात मोठ्या प्रमाणात शेती केली जाते. राज्यात देखील सोयाबीन लागवड (Soybean Cultivation) विशेष उल्लेखनीय आहे.
देशातील एकूण सोयाबीन उत्पादनाचा (Soybean Production) विचार केला तर महाराष्ट्र दुसऱ्या क्रमांकावर विराजमान आहे. राज्यातील बहुतांशी शेतकरी बांधवांचे सर्व अर्थकारण हे खरीप हंगामातील (Kharif Season) सोयाबीन या मुख्य पिकावरच अवलंबुन आहे.
आज आपण देखील सोयाबीन लागवडीतील काही महत्वाच्या बाबी जाणुन घेणार आहोत. चला तर मग वेळ न दवडता जाणुन घेऊया याविषयी सविस्तर.
मित्रांनो जसं की आपणांस ठाऊक आहे सोयाबीन हे खरीप हंगामातील एक महत्त्वाचे तेलबिया पीक आहे. सोयाबीनची पेरणी आपल्या देशात जून ते जुलैच्या पहिल्या आठवड्यात केली जाते.
सोयाबीन हे कॅल्शियम आणि लोहाचा उत्कृष्ट स्त्रोत आहे, ज्यावर तेल, दूध, पनीर, टोफू आणि बदीसमध्ये प्रक्रिया केली जाते. सोयाबीनची प्रामुख्याने बिहार, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र आणि राजस्थानमध्ये लागवड केली जाते.
सोयाबीनचे सुधारित वाण कोणते आहेत बरं :- कोणत्याही पिकातुन चांगले उत्पन्न मिळवण्यासाठी त्या पिकाच्या बियाण्याच्या सुधारित जातीची लागवड (Soybean Variety) करणे अतिशय महत्वाचे मानले जाते.
पिकाच्या सुधारित बियाण्याची लागवड केल्यास चांगले उत्पादन तर मिळतेच, शिवाय पिकात कीटक व रोग होण्याचा धोका देखील कमी होतो. यामुळे उत्पादन खर्चात बचत आणि उत्पादनात वाढ होते.
सोयाबीनच्या सुधारित जातींमध्ये NRC 2 (अहिल्या 1), NRC-12 (अहिल्या 2), NRC-7 (अहिल्या 3) आणि NRC-37 (अहिल्या 4) यांचा समावेश आहे.
शेतकर्‍यांना हवे असल्यास ते सोयाबीनचे नवीनतम विकसित वाण MACS 1407 देखील पेरू शकतात. ही जात केवळ कीटकांना प्रतिरोधक नाही तर इतर वाणांपेक्षा अधिक उत्पादन देखील देण्यास सक्षम आहे.
शेतीची तयारी किंवा पूर्वमशागत :- सोयाबीन पेरणीपूर्वी शेताची चांगली खोल नांगरणी करावी, जेणेकरून जमिनीत योग्य प्रकारे सोलारीकरण होऊन किडे बाहेर पडतात.
यानंतर जमिनीत आवश्यकतेनुसार सेंद्रिय खतांचा वापर करून शेवटची नांगरणी करावी. शेतात पाण्याचा निचरा होण्याची व्यवस्था करा, जेणेकरून पाऊस पडल्यावर पाणी तुंबण्याची परिस्थिती उद्भवणार नाही आणि
पाणी स्वतःच बाहेर पडेल. लक्षात ठेवा की पेरणी किमान 100 मिमी पाऊस पडला तेव्हाच करावी. त्यामुळे जमिनीला पोषण व ओलावा दोन्ही मिळून जमिनीची सुपीकता वाढते.
सोयाबीन बियाणे पेरणी :- शेत तयार झाल्यानंतर पेरणीची कामे करावीत. शेतात बियाणे पेरण्यापूर्वी बीजप्रक्रिया करा, यामुळे पिकावरील कीड व रोग होण्याची शक्यता कमी होते आणि शेतकऱ्यांना निरोगी पीक मिळते.
लहान धान्य सोयाबीन पेरणीसाठी, एक हेक्टर जमिनीत सुमारे 60-70 किलो बियाणे वापरावे. मोठ्या धान्य सोयाबीनसाठी, 80-90 किलो बियाणे दर वापरला जाऊ शकतो.
सोयाबीनची पेरणी ओळीत करावी, जेणेकरून खुरपणी व निंदनी सहजतेने करता येईल आणि पाण्याचा निचरा देखील चांगला होईल.
पाणी व्यवस्थापन आणि काढणी:- सोयाबीन पिकाला जास्त पाणी लागत नाही, परंतु शेंगा तयार होत असताना तापमान वाढल्यास सायंकाळी हलके पाणी द्यावे. काढणीच्या 8-10 दिवस आधी पाणी देणे बंद करावे.
मित्रांनो सोयाबीनच्या जाती नुसार सोयाबीनचे पीक 50-145 दिवसांत काढणीसाठी तयार होत असते. जेव्हा त्याची पाने पिवळी पडतात आणि बीन्समध्ये 15% ओलावा असतो, तेव्हा सोयाबीन काढणी उरकवून घ्यावी.
