Cotton Farming: भारतात कापसाची शेती (Cotton Crop) मोठ्या प्रमाणावर केली जाते, हे केवळ खरीप हंगामातील (Kharif Season) मुख्य पीक नाही, तर ते शेतकऱ्यांसाठी चांगल्या उत्पन्नाचे साधन (Farmer Income) देखील आहे. हे दीर्घ कालावधीचे नगदी पीक (Cash Crop) आहे, त्यामुळे कापूस पिकाची अधिक काळजी घेणे आवश्यक आहे.
विशेषत: ज्यावेळी उन्हाळा आणि पावसाळा दरम्यान दमट वेळ चालू असतो. यावेळी कापूस पिकात किडी व रोग प्रवेश करतात व त्याचा उत्पादनावर परिणाम होतो. अशीच समस्या देशात सर्वत्र दिसून आली आहे, जिथे कापूस पिकावर मोठ्या प्रमाणात गुलाबी बोंडअळीचा (Pink Bollworm) प्रादुर्भाव दरवर्षी होत आहे.
गुलाबी बोंडअळी आहे तरी काय
जून-जुलैमध्ये कपाशीवर गुलाबी अळी आढळून आल्याचे अनेकदा दिसून येते. या किडी आगात कापूस पिकावर फुलोऱ्याच्या वेळी हल्ला करून पीक खराब करतात. कापूस पिकाला फुले येत नसली तरी गुलाबी अळी असलेली मादी फुलपाखरू या फुलांवर बसून अंडी घालते.
या अंड्यांतून किडे हळूहळू 60 दिवसांत बाहेर पडतात आणि संपूर्ण पिकाला वेढून कापसाची गुणवत्ता खराब करतात. त्याच्या उपायासाठी, वेळेवर कीड नियंत्रण करणे फार महत्वाचे आहे, जेणेकरुन पिकाची हानी होणार नाही आणि कीटकांचा वेळीच नाश होऊ शकेल.
कीटक नियंत्रण कसे करणार
कपाशीवरील गुलाबी अळीच्या प्रतिबंधासाठी कडुलिंबापासून बनवलेल्या सेंद्रिय कीटकनाशकाची फवारणी 7-10 दिवसांच्या अंतराने करावी.
कडूनिंब आधारित कीटकनाशक 150 लिटर पाण्यात मिसळून कापूस पिकावर प्रति एकर या प्रमाणात फवारणी करावी.
शेतकऱ्यांना हवे असल्यास तज्ज्ञांच्या सल्ल्याने रासायनिक कीटकनाशक एक लिटरमध्ये विरघळवून पिकावर फवारावे.
कृषी तज्ज्ञांच्या मते, याच्या प्रतिबंधासाठी सकाळ संध्याकाळ कापूस पिकावर लक्ष ठेवावे.
शेतात फेरोमोन सापळा सतत ठेवल्यानेही या किडींच्या समस्येपासून बऱ्याच अंशी सुटका होऊ शकते.
लक्षात ठेवा कीटकनाशकांची फवारणी कृषी शास्त्रज्ञ व तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानेच करावी.
