एचआयव्ही हा एक जीवघेणा आजार आहे परंतु लोकांना त्याची सुरुवात समजत नाही आणि हा आजार वाढतच जातो. अशा स्थितीत या आजाराची लक्षणे सुरुवातीपासूनच जाणून घेणे गरजेचे आहे.
एचआयव्ही म्हणजे ह्युमन इम्युनोडेफिशियन्सी व्हायरस, एखाद्या व्यक्तीला एकदा संसर्ग झाला की तो कधीही बरा होऊ शकत नाही. या आजारावर कायमस्वरूपी इलाज नाही, फक्त त्यावर नियंत्रण मिळवता येते.
विशिष्ट औषधे वापरून परिस्थिती धोकादायक होण्यापासून रोखली जाऊ शकते. सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशननुसार, एचआयव्हीची लागण झालेल्या व्यक्तीने सुरुवातीला या आजारावर उपचार केले तर त्याला आयुष्यभर कोणत्याही समस्येचा सामना करावा लागत नाही. या आजाराची काही लक्षणे ओळखणे महत्त्वाचे आहे.
एचआयव्ही बाधित व्यक्तीच्या तोंडात आणि त्वचेमध्ये या आजाराची लक्षणे दिसू शकतात. या आजाराची लागण झालेल्या व्यक्तीने लक्षणे लवकर ओळखली तर त्याला फारसा त्रास सहन करावा लागत नाही.
हा एक आजार आहे ज्याची सुरुवात पूर्णपणे अज्ञात आहे आणि वेळोवेळी समस्या वाढतच जाते. सुरुवातीला त्याची लक्षणे सामान्य आजारांसारखी असतात, ज्याबद्दल आपल्याला माहितीही नसते. अशा परिस्थितीत, सुरुवातीला त्याची लक्षणे ओळखणे आणि काळजी घेणे आपल्यासाठी महत्वाचे आहे. तर, एचआयव्ही कसा सुरू होतो आणि पहिली चिन्हे कोणती आहेत हे समजून घेऊया.
एचआयव्ही संसर्ग तीन टप्प्यात होतो. पहिला प्राथमिक टप्पा आहे, ज्या अंतर्गत काही सौम्य लक्षणे दिसतात. काही लोकांना प्रथम संसर्ग झाल्यानंतर 1 किंवा 4 आठवड्यांनंतर फ्लू सारखी लक्षणे जाणवतात. हे बहुतेक फक्त 1 किंवा 2 आठवडे टिकतात.
मग लक्षणे वेगवेगळ्या प्रकारे दिसू लागतात आणि शरीराच्या वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या प्रकारची लक्षणे जाणवतात. एचआयव्ही बाधित काही लोकांमध्ये, विषाणू शरीरात प्रवेश केल्यानंतर 2 ते 4 आठवड्यांच्या आत फ्लूसारखे रोग विकसित होतात, जसे की-
एचआयव्ही संसर्ग झाल्यावर दिसतात ही १० लक्षणे
१) ताप येणे
२) डोकेदुखी
३) स्नायू आणि सांधेदुखी
४) त्वचेवर पुरळ
५) घसा खवखवणे
६) वजन कमी होणे
७) खोकला
८) रात्री घाम येणे
९) घसा खवखवणे
१०) अस्वस्थ वाटणे
बहुतेक लोकांना एचआयव्हीची लागण कधी झाली हे लगेच कळत नाही. परंतु 2 ते 4 आठवड्यांत लक्षणे दिसू लागतात आणि जेव्हा शरीराची प्रतिकारशक्ती कमी होते तेव्हा असे होते. याला तीव्र रेट्रोव्हायरल सिंड्रोम किंवा प्राथमिक एचआयव्ही संसर्ग म्हणतात. या काळात कोणताही आजार शरीरात दीर्घकाळ टिकून राहतो.
त्यामुळे अशी कोणतीही लक्षणे दिसल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करू नका आणि डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. जर तुम्हाला अलीकडेच एचआयव्हीची लागण झाली असेल, तर तुमच्या डॉक्टरांना सांगा आणि चाचणी करा जेणेकरून संसर्ग ओळखता येईल आणि तुम्हाला वेळेवर उपचार मिळू शकतील.
जेव्हा एचआयव्ही विषाणू एखाद्या व्यक्तीला संक्रमित करतो तेव्हा त्याला एचआयव्ही पॉझिटिव्ह म्हणतात. एचआयव्हीवर उपचार न केल्यास तो एड्स होतो. एड्स घातक ठरू शकतो. औषधे घेतल्याने एचआयव्ही बाधित व्यक्ती आयुष्यभर जगू शकते.
मात्र, एखाद्याला एचआयव्ही झाला तर त्याच्याकडे समाजात वाईट नजरेने पाहिले जाते. एचआयव्हीपासून एड्सपर्यंत पोहोचण्यासाठी विषाणूला तीन टप्प्यांतून जावे लागते. पहिल्या टप्प्यात तीव्र एचआयव्ही संसर्ग आहे, दुसऱ्या टप्प्यात तीव्र एचआयव्ही संसर्ग आहे. या टप्प्यावर उपचार न केल्यास एड्स म्हणजेच एक्वायर्ड इम्युनोडेफिशियन्सी सिंड्रोम होतो. मात्र, लक्षणे ओळखून तपासल्यास हा आजार ओळखता येतो आणि त्यावर उपचारही शक्य होतात.
सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशननुसार, एचआयव्ही बाधित व्यक्तीवर लवकर उपचार झाले तर त्याला आयुष्यभर कोणतीही समस्या येत नाही. यासाठी काही लक्षणे ओळखणे गरजेचे आहे. एचआयव्हीची सुरुवातीची लक्षणे जीभ आणि तोंडावर दिसतात. जिभेवर अनेक ठिपके तयार होतात. त्याच वेळी तोंडात फोड येऊ लागतात.
