Ahmednagar News : यकृत हा शरीराचा महत्त्वाचा भाग आहे. मात्र त्याचे नुकसान होईपर्यंत त्याचे महत्त्व समजत नाही. यकृत शरीरात ५०० हून अधिक कार्ये करते. यामध्ये विषारी पदार्थ फिल्टर करणे, रक्तातील साखर नियंत्रित करणे आणि प्रथिने तयार करणे या जबाबदारीचा समावेश होतो.
शरीराच्या विविध क्रिया जसे साखरेच्या स्वरूपात ऊर्जा साठविणे, जीवनसत्त्वे, लोह, क्षार यांचा साठा करणे अशी कामे यकृत पार पाडते. तसेच निकामी झालेल्या लाल रक्त पेशींवर प्रक्रिया करणे. शरीरातील सुमारे ७% लोह यकृतात साठवलेले असते. आतड्याच्या माध्यमातून शरीरात प्रवेश करणारे जंतू नष्ट करणे. आदी कामे यकृत करते. मानवी शरीरात ते उदरगुहेच्या वर उजव्या भागात व मध्यपटलाखाली आणि जठर व आतडे यांच्यावर असते. यकृतावर आंतरांग उदरच्छदाचे आवरण असते.
त्याचा रंग लालसर-करडा असून वजन पुरुषांमध्ये १.४–१.६ किग्रॅ., तर स्त्रियांमध्ये १.२–१.४ किग्रॅ. असते. त्याचे एकूण चार खंड असतात. त्यांपैकी दोन खंड मुख्य असून त्यांना उजवा खंड आणि डावा खंड म्हणतात. उजवा खंड डाव्या खंडांपेक्षा आकारमानाने मोठा असून उरलेले दोन खंड आकारमानाने लहान व ते उजव्या खंडाच्या मागे असतात. यकृताच्या खाली नासपती फळाच्या आकाराची पिशवी असते. तिला पित्ताशय म्हणतात.मनुष्याच्या इंद्रियांपैकी यकृत हे एकमेव इंद्रिय असे आहे की ज्यामध्ये हानी किंवा रोगग्रस्त झालेल्या पेशींच्या जागी नवीन पेशी तयार होतात आणि यकृत पुन्हा कार्य करू शकते.
यकृताच्या रोगाची तीव्रता वाढू लागल्यास डॉक्टर रुग्णाच्या यकृताचा बाधित भाग शस्त्रक्रियेने काढून टाकतात आणि एखाद्या दात्याच्या निरोगी यकृताचा भाग त्याजागी जोडतात. परंतु सततच्या चुकीच्या आहारामुळे आणि आजारपणामुळे, औषधांच्या जास्त डोसमुळे यकृत खराब होते. तथापि, यकृताच्या नुकसानाची प्रारंभिक लक्षणे ओळखणे कठीण होऊ शकते. पण खराब यकृतामुळे शरीरात काही बदल होऊ लागतात, ज्यामुळे ही स्थिती सहज ओळखता येते.
यकृताच्या नुकसानीचे ही आहेत लक्षणे :
थकवा : जास्त थकवा जो सामान्य विश्रांतीनंतरही जात नाही, हे यकृताच्या नुकसानाचे लक्षण असू शकते. असे घडते कारण खराब झालेले यकृत शरीराला ऊर्जा प्रदान करण्यासाठी पुरेसे प्रथिने आणि इतर पोषक तत्त्वे तयार करू शकत नाही.
भूक न लागणे : तुम्ही निरोगी असलात तरीही भूक न लागणे किंवा वजन कमी होणे हे यकृताच्या समस्यांचे लक्षण असू शकते. हे घडते कारण खराब झालेले यकृत अन्नातून पोषक तत्त्वे योग्यरीत्या शोषण्यास अक्षम आहे.
गडद रंगाचे मूत्र : जर तुमच्या लघवीचा रंग गडद झाला असेल तर ते यकृत खराब झाल्याचे लक्षण असू शकते. पण लक्षात ठेवा डिहायड्रेशनमुळे लघवीचा रंगही बदलू शकतो. अशा स्थितीत पुरेसे पाणी प्यायल्यानंतरही लघवी पाण्याप्रमाणे स्वच्छ होत नसेल तर हे यकृताच्या समस्येचे लक्षण असू शकते.
पोटदुखी : पोटाच्या वरच्या उजव्या भागात वेदना किंवा अस्वस्थता जाणवणे हे यकृत खराब झाल्याचे लक्षण असू शकते. ही वेदना तीक्ष्ण किंवा निस्तेज असू शकते आणि काही वेळा खांद्याच्या ब्लेडपर्यंत पसरते.
त्वचा आणि डोळे पिवळे होणे : जर तुमची त्वचा आणि तुमच्या डोळ्यांचे पांढरे रंग पिवळे होऊ लागले तर ते यकृत खराब होण्याचे एक प्रमुख लक्षण आहे. जेव्हा रक्तामध्ये बिलीरुबिन नावाच्या पदार्थाची पातळी वाढते तेव्हा असे होते.
