Ahilyanagar News: राहाता- निळवंडे धरण प्रकल्पाच्या निर्मितीत स्वातंत्र्यसैनिक दत्ता देशमुख यांचे मोलाचे योगदान आहे. त्यांनी प्रवरा आणि गोदावरी नद्यांच्या कोरडवाहू भागात पाणी पोहोचवण्यासाठी आपले आयुष्य समर्पित केले. त्यांच्या या कार्याचा सन्मान म्हणून निळवंडे धरण कृती समितीने या प्रकल्पाला ‘कै. दत्ता देशमुख सागर’ असे नाव देण्याची मागणी केली आहे. ही मागणी संगमनेर तालुक्यातील शेतकऱ्यांमध्ये चर्चेचा विषय बनली असून, धरणाच्या नावावरून राजकीय वादही पेटण्याची शक्यता आहे. कृती समितीने दत्ता देशमुख यांच्या योगदानाचा दाखला देत त्यांच्या नावाने धरणाचे नामकरण करण्याची जोरदार मागणी लावून धरली आहे.
प्रकल्प पूर्ण होण्यास पाच दशकांचा कालावधी
निळवंडे धरणाची संकल्पना १९७० मध्ये आकारास आली, परंतु राजकीय श्रेयवाद आणि अनेक अडचणींमुळे हा प्रकल्प पूर्ण होण्यास तब्बल पाच दशके लागली. म्हाळादेवी, दिगंबर, निळवंडे १ आणि निळवंडे २ अशा टप्प्यांतून हा प्रकल्प पुढे सरकला. २०२३-२४ मध्ये निळवंडे २ चे काम पूर्ण झाले, तरी कालवे आणि वितरिका यांची कामे अद्याप अपूर्ण आहेत. सुरुवातीला ८ कोटी रुपये खर्च अपेक्षित असलेल्या या धरणाचा खर्च राजकीय दिरंगाई आणि इतर कारणांमुळे ८ हजार कोटींवर पोहोचला. तसेच, ११.५० टीएमसी पाणीसाठ्याची क्षमता असलेल्या या धरणात सध्या केवळ ८.३२ टीएमसी पाणी साठवले जाऊ शकते. शासनाने सध्याच्या कालव्यांद्वारे लाभक्षेत्रातील १८२ गावांतील ओढे, नाले आणि पाझर तलाव भरण्याचे धोरण स्वीकारले आहे.
दत्ता देशमुख यांचे नाव देण्याची मागणी
निळवंडे धरणाच्या निर्मितीत दत्ता देशमुख यांनी अथक परिश्रम घेतले. कोरडवाहू भागातील शेतकऱ्यांना पाणी मिळावे, यासाठी त्यांनी आपले आयुष्य खर्ची घातले. त्यांच्या या योगदानामुळे निळवंडे प्रकल्प आज वास्तवात आला आहे. कृती समितीचे गोपीनाथ घोरपडे, गंगाधर गमे, एल. एम. डांगे, नानासाहेब शेळके, सौरभ शेळके, अण्णासाहेब वाघे आणि जालिंदर लांडे यांनी दत्ता देशमुख यांचे योगदान अधोरेखित करत धरणाला त्यांचे नाव देण्याची मागणी केली. त्यांचा असा युक्तिवाद आहे की, दत्ता देशमुख यांनी या प्रकल्पासाठी दिलेल्या योगदानाचा सन्मान करणे ही काळाची गरज आहे. त्यांच्या नावाने धरणाचे नामकरण केल्यास त्यांच्या कार्याचा यथोचित गौरव होईल.
स्व. मधुकरराव पिचड यांचे नाव देण्याची समर्थकांची मागणी
मात्र, या मागणीला काही राजकीय अडचणी येण्याची शक्यता आहे. माजी मंत्री स्व. मधुकरराव पिचड यांचे समर्थकांनी धरणाला त्यांचे नाव देण्याची मागणी केली आहे. यामुळे धरणाच्या नामकरणावरून राजकीय वाद पेटण्याची चिन्हे दिसत आहेत. निळवंडे धरण कृती समितीने मात्र दत्ता देशमुख यांचे योगदान सर्वश्रुत असल्याचा दावा केला आहे. त्यांनी राजकीय श्रेयवाद बाजूला ठेवून दत्ता देशमुख यांच्या कार्याला प्राधान्य देण्याची विनंती शासनाला केली आहे. या मागणीमुळे स्थानिक शेतकऱ्यांमध्येही चर्चा सुरू झाली आहे.
राजकीय वाद पेटणार
निळवंडे धरणाचा लाभक्षेत्रातील शेतकऱ्यांना मोठा आधार आहे. मात्र, अपूर्ण कालव्यांमुळे अजूनही अनेक गावांना पुरेसे पाणी मिळत नाही. कृती समितीने धरणाच्या नामकरणासोबतच कालव्यांची कामे लवकर पूर्ण करण्याची मागणीही केली आहे. दत्ता देशमुख यांच्या नावाने धरणाचे नामकरण झाल्यास त्यांच्या स्वप्नांना खऱ्या अर्थाने सन्मान मिळेल, असे समितीचे म्हणणे आहे. या मागणीवर शासन काय निर्णय घेते, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.
