अहमदनगर Live24 टीम, 11 जानेवारी 2022 :- जगभरात झपाट्याने पसरत असलेला कोरोनाचा नवीन ओमिक्रॉन प्रकार डेल्टा पेक्षा तीनपट जास्त संसर्गजन्य आहे. जगभरातील संशोधक आणि महामारी तज्ज्ञ या नवीन प्रकाराविषयी माहिती गोळा करत आहेत.(Super immunity)
तज्ज्ञांच्या मते रोगप्रतिकारक शक्ती हे कोविड-19 या आजाराविरुद्धचे सर्वात मजबूत शस्त्र आहे. अलीकडील अभ्यासानुसार, लसीकरणानंतर कोविड-19 चा संसर्ग आपल्या शरीरात ‘सुपर इम्युनिटी’ निर्माण करू शकतो.
अभ्यास दर्शविते की ओमिक्रॉनमध्ये उच्च प्रसार दर आणि पुन्हा संसर्ग करण्याची क्षमता आहे, परंतु हॉस्पिटलायझेशन किंवा मृत्यूचा धोका डेल्टापेक्षा खूपच कमी आहे. अनेक देशांमध्ये, बूस्टर डोस Omicron विरुद्ध प्रभावी असल्याचे सांगितले जात आहे.
दरम्यान, शास्त्रज्ञांचा एक विभाग असाही आहे जो नैसर्गिक संसर्ग (कोरोनापासून होणारा संसर्ग) आणि लसीकरणामुळे निर्माण झालेली प्रतिकारशक्ती यांवर ओमिक्रॉनची प्रतिक्रिया कशी आहे हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न करत आहेत. सुपर इम्युनिटी या संकल्पनेची सध्या चौकशी सुरू आहे, मात्र ओमिक्रॉन आल्यानंतर त्याकडे गांभीर्याने पाहिले जात आहे.
सुपर इम्युनिटी म्हणजे काय? :- ‘सुपर इम्युनिटी’ म्हणजे नैसर्गिक संसर्गापासून निर्माण होणारी प्रतिकारशक्ती आणि लसीकरणातून निर्माण होणारी प्रतिकारशक्ती. लस दिल्यानंतर संसर्ग झालेल्या रुग्णांना सुपर इम्युनिटीशी संबंधित मानले जाते.
म्हणजेच, लसीकरण करूनही, ज्या लोकांना Sars-CoV-2 ची लागण झाली आहे त्यांची ‘सुपर इम्युनिटी’ विकसित होते. अहवालानुसार ओमिक्रॉनविरुद्धच्या युद्धात सुपर इम्युनिटीचा खूप उपयोग होऊ शकतो. सुपर इम्युनिटीवरील संशोधन आणि जलद चर्चा दरम्यान काही तज्ञ याला ‘हायब्रिड इम्युनिटी’ असेही संबोधत आहेत.
नवीन प्रकाराविरूद्ध सुपर इम्युनिटी प्रभावी आहे का? :- विषाणूशास्त्रज्ञ शाहिद जमील म्हणतात की रुग्णाच्या संसर्गापासून वाचण्याची आशा रक्तात फिरत असलेल्या अँटीबॉडीजच्या संख्येवर आणि संसर्गाला निष्प्रभावी करण्याच्या क्षमतेवर अवलंबून असते. या प्रतिपिंडांना प्लाझ्माब्लास्ट देखील म्हणतात. तथापि, जमील असेही सांगतात की हे अँटीबॉडीज थोड्या काळासाठी असतात आणि कालांतराने नष्ट होतात.
SARS-CoV-2 Genomics Consortia च्या सल्लागार गटाचे माजी प्रमुख म्हणाले, ‘शरीरातील अँटीबॉडीजची पातळी कालांतराने कमी होत जाते. तथापि, दीर्घकालीन स्मृती-बी पेशी चांगल्या क्षमतेसह प्रतिपिंड तयार करत राहतात. लसीकरणानंतरचा संसर्ग ही प्रक्रिया वाढवतो.
लसीकरणापेक्षा नैसर्गिक संसर्ग (व्हायरस संसर्ग) अधिक प्रतिकारशक्ती देतात का? या प्रश्नाच्या उत्तरात डॉ जमील म्हणतात, ‘नैसर्गिक संसर्ग लसीकरणापेक्षा टी-सेलला चांगला प्रतिसाद देतो. तथापि, हायब्रीड प्रतिकारशक्तीवर बहुतेक संशोधन ओमिक्रॉनच्या आधी केले गेले होते, त्यामुळे नवीन प्रकाराविरूद्ध त्याची प्रभावीता स्पष्टपणे सांगणे कठीण आहे.
सुपर इम्युनिटी किती काळ टिकते? :- एक महत्त्वाचा प्रश्न असा आहे की सुपर इम्युनिटीचा प्रभाव शरीरात किती काळ टिकतो. अभ्यास दर्शविते की नैसर्गिक संसर्गानंतर हायपरचार्ज केलेले अँटीबॉडीज कालांतराने कमकुवत होतात. जमील यांच्या मते, नवीन संशोधनात असे आढळून आले आहे की संकरित रोगप्रतिकारशक्ती देखील कालांतराने कमकुवत होते. तथापि, शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की लसीचे दोन्ही डोस घेण्यापेक्षा हायब्रिड प्रतिकारशक्तीचा प्रभाव अद्याप चांगला असू शकतो. लसीचा बूस्टर डोस ही प्रक्रिया पुढे नेतो.
सुप्रसिद्ध विषाणूशास्त्रज्ञ टी जेकब जॉन यांनी आउटलुकला दिलेल्या मुलाखतीत सांगितले की, भारतातील संकरित प्रतिकारशक्ती लोकांना ओमिक्रॉनच्या प्रादुर्भावापासून वाचवू शकते. जॉन म्हणाला, ‘मला वाटते की संकरित प्रतिकारशक्तीमुळे भारताला कमी त्रास होईल. गेल्या वेळी देशातील अनेक लोक अल्फा किंवा डेल्टा प्रकारांना बळी पडले होते आणि आता मोठ्या संख्येने लोकांना किमान एक डोस देऊन लसीकरण करण्यात आले आहे.
यावर चिंता व्यक्त करताना जॉन म्हणाला, ‘सुपर किंवा हायब्रीड इम्युनिटी तेव्हाच काम करते जेव्हा लोकांना लस दिल्यानंतर संसर्ग होतो. केवळ नैसर्गिक प्रतिकारशक्तीच्या बाबतीत, कोविड-19 मुळे गंभीर लक्षणे आणि मृत्यूचा धोका जास्त असतो. त्यामुळे लसीतून निर्माण होणाऱ्या प्रतिकारशक्तीवर भर देणे गरजेचे आहे. आतापर्यंत भारतातील केवळ 39.9 टक्के लोकसंख्येला लसीचे दोन्ही डोस मिळाले आहेत.
- अहमदनगर जिल्ह्यातील ब्रेकिंग बातम्यांसाठी आम्हाला फॉलो करा
- फेसबुक । ट्विटर । टेलिग्राम । युट्युब। गुगल न्यूज । इंस्टग्राम