Agnipath Scheme : भारतीय सेनेने रविवारी केंद्र सरकारच्या ‘अग्निपथ’ योजनेचे तपशील प्रसिद्ध केले, ज्यामध्ये पात्रता निकष, वयोमर्यादा, शैक्षणिक पात्रता यासह अनेक पैलू देण्यात आले आहेत. भारतीय हवाई दल (IAF) मध्ये अग्निवीरांची भरती प्रक्रिया 24 जूनपासून सुरू होणार आहे,
तर भारतीय नौदल 25 जून आणि 01 जुलैपासून लष्करात अग्निवीरांची भरती प्रक्रिया सुरू करणार आहे. त्याचबरोबर पहिल्या बॅचचे प्रशिक्षण 30 डिसेंबरपासून सुरू होणार आहे. प्रशिक्षणापूर्वी विशेष वैद्यकीय पात्रता अटी पूर्ण केल्या पाहिजेत आणि प्रशिक्षणादरम्यान गणवेशावर एक विशेष चिन्ह (इग्निनिया) घालावे लागेल.
अग्निपथ योजनेबाबत देशभरात सुरू असलेल्या निदर्शनेदरम्यान रविवारी, 19 जून रोजी तिन्ही सेनादलांची पत्रकार परिषद आयोजित करण्यात आली होती. ज्यामध्ये लष्कराने अग्निपथ योजना मागे घेण्यास स्पष्ट नकार दिला आहे.
अग्निपथ योजना मागे घेतली जाणार नाही, परंतु ज्या उमेदवारांवर एफआयआर नोंदवला जाईल, त्यांना अग्निवीर बनण्याची संधी दिली जाणार नाही, असे निवेदनात म्हटले आहे.
लेफ्टनंट जनरल अनिल पुरी म्हणाले की, अर्जाच्या वेळी उमेदवारांनी अग्निपथ योजनेला विरोध करताना हिंसाचार आणि तोडफोड करण्यात सहभागी झाले होते की नाही हे सांगितले असावे.
अग्निवीर चार वर्षापूर्वी सैन्य सोडू शकतो की नाही? :- अधिसूचनेनुसार, सैन्यात भरती झालेला अग्निवीर चार वर्षापूर्वी स्वत:च्या इच्छेनुसार सेवा सोडू शकत नाही. त्याला त्याचा कार्यकाळ पूर्ण करायचा आहे. केवळ अपवादात्मक परिस्थितीतच अग्निवीर चार वर्षापूर्वी सैन्य सोडू शकतो. या प्रकरणात, त्याला सरकारी योगदानापासून वंचित असताना सेवा निधी पॅकेजमधील समान भाग मिळेल.
कोण अर्ज करू शकतो? :- मान्यताप्राप्त मंडळातील 10वी आणि 12वी उत्तीर्ण युवक अग्निवीर होऊ शकतात. जे दहावीनंतर अग्निवीर बनतील, त्यांना बारावी उत्तीर्ण प्रमाणपत्रासह स्किल इंडिया, फिट इंडिया इत्यादी योजनांतर्गत लष्कराकडून प्रमाणपत्र दिले जाईल.
अर्जदारांची वयोमर्यादा 17.5 वर्षे ते 21 वर्षे निश्चित करण्यात आली आहे. तथापि, या वर्षासाठी उच्च वयोमर्यादेत 2 वर्षांची सूट देखील असेल.
पगार किती मिळेल? :- अग्निवीरांना पहिल्या वर्षी 30,000 रुपये प्रति महिना, दुसऱ्या वर्षी 33,000 रुपये, तिसऱ्या वर्षी 36,500 रुपये आणि चौथ्या वर्षी 40,000 रुपये मानधन दिले जाईल. यामध्ये 70 टक्के रक्कम हातात तर 30 टक्के रक्कम अग्निवीरांच्या निधीत जमा केली जाणार आहे. चार वर्षांसाठी निधीमध्ये जमा केलेली रक्कम 5.02 लाख रुपये असेल, तर सैन्यातून बाहेर पडल्यानंतर, 10.04 लाख रुपये सैन्य निधी पॅकेजमध्ये दिले जातील.
इतर फायदे :- अग्निवीरांना 48 लाखांचे विना-सहयोगी जीवन विमा संरक्षण असेल. सेवेदरम्यान मृत्यू झाल्यास अग्निवीरांना ४ वर्षांच्या सेवा कालावधीत ४८ लाख रुपयांचे विमा संरक्षण मिळेल. याशिवाय त्यांना 44 लाख रुपयांची एकरकमी रक्कमही दिली जाणार आहे.
चार वर्षांच्या सेवेत राहिलेल्या सेवेचा पगारही कुटुंबाला दिला जाणार आहे. अग्निवीरच्या सेवानिवृत्ती निधीमध्ये जमा झालेल्या रकमेमध्ये सरकारचे योगदान आणि त्यावरील व्याजही अग्निवीरच्या कुटुंबीयांना दिले जाईल.
अग्निपथ योजनेंतर्गत, भारतभरातील पसंतीच्‍या आधारावर तिन्ही सेवांमध्ये (लष्कर, हवाई आणि नौदल) निवड केली जाईल. 75 टक्के तरुण 4 वर्षांच्या सेवेनंतर बाहेर पडतील आणि 25 टक्के यापुढेही सैन्यात भरती होतील. विशेष म्हणजे या प्रक्रियेत महिला आणि पुरुष दोघेही सहभागी होऊ शकतात. त्यांना ६ महिन्यांचे लष्करी प्रशिक्षण दिले जाणार आहे.