file photo
अहमदनगर Live24 टीम, 26 जानेवारी 2021 :-आज प्रेरणादायी मध्ये आपण राजस्थानच्या ‘ बडीशेप किंग’ म्हणून प्रसिद्ध इशाक अलीची कहाणी पाहणार आहोत. मूळचे गुजरातच्या मेहसाना येथील रहिवासी इशाक 12 वी नंतर राजस्थानात स्थायिक झाले.
येथे सिरोही जिल्ह्यात वडिलांसोबत वडिलोपार्जित भूमीवर शेती करण्यास सुरवात केली. पूर्वी गहू, कापूस यासारख्या पारंपारिक पिकांची लागवड करायचे. त्यात फारसा नफा झाला नाही. 2004 मध्ये नवीन तंत्रज्ञानाने एका जातीची बडीशेप लागवड सुरू केली. आज ते 15 एकरवर 25 टन पेक्षा जास्त बडीशेप तयार करतात.
तो वर्षाकाठी सुमारे 25 लाख रुपयांचा नफा कमवत आहे. 49 वर्षीय इशाक म्हणतो, ‘घराची आर्थिक परिस्थिती चांगली नव्हती. त्यामुळे बारावीच्या पुढे अभ्यास करू शकलो नाही आणि परत शेतीत परतलो. प्रथम व्यवसाय करण्याचा विचार केला, मग शेतीच व्यवसाय समजून करावी असे वाटले.
या भागात बडीशेपची चांगली शेती होत असल्याचे इशाक सांगतात. त्यामुळे हे पीक नव्या पद्धतीने लावावे, असा निर्णय घेण्यात आला. बियाण्याची गुणवत्ता, पेरणी व सिंचन पद्धती बदलली. पिकाचे नुकसान करू शकणारे कीटक टाळण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञानाचा वापरही करण्यात आला.
या सर्वांचा फायदा म्हणजे बडीशेप उत्पादन वाढले. 2007 मध्ये, इशाकने पारंपारिक शेती पूर्णपणे सोडून दिली आणि त्याच्या संपूर्ण जागेवर बडीशेप पेरली. तेव्हापासून ते फक्त बडीशेप लागवड करतात. दरवर्षी ते त्याची व्याप्ती वाढवतात. दररोज त्यांच्याबरोबर 40-50 लोक काम करतात.
शेतीबरोबरच त्यांनी बडीशेप नर्सरी देखील सुरू केली आहे. त्यांनी बडीशेपमध्ये खास वाण तयार केले आहे ज्याला ‘आबू सौंफ 440’ म्हणून ओळखले जाते. इशाक स्पष्टीकरण देतात की सुधारित प्रकारच्या एका जातीची बडीशेप वापरल्यामुळे उत्पादनात 90% वाढ झाली.
इशाकने तयार केलेला ‘अबू सौंफ 440’ प्रकार सध्या गुजरात, राजस्थानमधील बहुतेक भागात पेरला जात आहे. ते दरवर्षी 10 क्विंटलपेक्षा अधिक बडीशेप बियाणे विक्री करतात. इशाक यांना अनेक राष्ट्रीय आणि राज्यस्तरीय पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.
नवीन प्रयोगाने नफा दुप्पट झाला :- बडीशेप लागवडीमध्ये जास्त उत्पादन मिळण्यासाठी इशाकने प्रथम पेरणीची पध्दत बदलली. त्यांनी दोन झाडे आणि दोन बेड दरम्यानचे अंतर वाढविले. यापूर्वी दोन बेडमध्ये 2-3 फूट अंतर ठेवले जायचे. ते इशाकने 7 फूट केले. असे केल्याने उत्पादन दुप्पट वाढले.
सिंचनाची गरजही कमी झाली. इशाक म्हणतो की बडीशेपातील बहुतेक रोग ओलावा, आर्द्रता आणि जास्त पाण्यामुळे होते. बेडमधील वाढत्या अंतरामुळे, सूर्यप्रकाश पिकांमध्ये पूर्णपणे मिसळण्यास सुरवात झाली आणि ओलावा देखील कमी झाला. ज्यामुळे रोगांचा धोका कमी झाला.