business idea
Business Idea:- ग्रामीण भागामध्ये शेती हा प्रमुख व्यवसाय आहे आणि शेतीसोबत पशुपालन हा प्रमुख जोड व्यवसाय असल्याने मोठ्या प्रमाणावर या व्यवसायाला महत्त्व आहे. पशुपालन व्यवसायामध्ये जर आपण बघितले तर या व्यवसायाच्या आर्थिक गणितामध्ये सगळ्यात जास्त खर्च हा जनावरांना लागणारा चारा आणि खाद्यावर होत असतो.
असे म्हटले जाते की पशुपालन व्यवसायामधील जो काही एकूण खर्च असतो त्यातील 70 टक्के खर्च हा फक्त चाऱ्यावर होतो. परंतु बऱ्याचदा आपल्याला असे दिसून येते की चाऱ्याच्या गरजेपेक्षा पुरवठा मात्र कमी होत असतो व बऱ्याचदा चाऱ्याचे भाव मोठ्या प्रमाणावर वाढतात व पशुपालकांना आर्थिक फटका बसतो.
तसेच उत्कृष्ट दर्जाचा चारा वेळेला उपलब्ध न झाल्यामुळे बऱ्याचदा जनावरांना निकृष्ट दर्जाचा चारा पुरवला जातो व त्याचा विपरीत परिणाम हा जनावरांच्या आरोग्य व दुधाच्या उत्पादनावर आपल्याला दिसून येतो. या सगळ्या अनुषंगाने दुधाळ जनावरांपासून भरपूर दुधाचे उत्पादन हवे असेल तर निश्चितच त्यांना संतुलित चारा किंवा संतुलित आहार देणे तितकेच गरजेचे आहे.
यामध्ये बरेच शेतकरी उपलब्ध असलेल्या चाऱ्यावर प्रक्रिया करतात व त्या प्रमाणावर अशा प्रकारे चाऱ्यावर प्रक्रिया करून व्यवसाय उभा करण्याचे ठरवतात. परंतु जर आपण बघितले तर या व्यवसायाला शासनाकडून काही परवाने व नोंदणी करून घेणे देखील बंधनकारक करण्यात आलेले असल्याने या संबंधीचे परवाने एफएसएसएआयकडून घ्यायला लागतात. आवश्यक एनओसी आणि पशुखाद्य तयार करणाऱ्या यंत्रांच्या वापराकरिता पर्यावरण खात्याची परवानगी घेऊन पशुसंवर्धन विभागाच्या काही अटी पूर्ण करून हा व्यवसाय सुरू करता येतो.
पशुखाद्य निर्मिती व्यवसायामध्ये काय आहे
महत्त्वाचे?इतर व्यवसायांप्रमाणे पशुखाद्य निर्मिती व्यवसायामध्ये देखील तुम्हाला अगदी सुरुवातीपासून योग्य नियोजन करणे गरजेचे असते. नियोजनामध्ये प्रामुख्याने कच्च्या मालापासून तर लागणारी यंत्रसामग्री, आवश्यक मजूर, वाहतुकीचे साधने तसेच व्यवसायाचे मार्केटिंग व भांडवल इत्यादी व्यवस्था तुम्हाला करणे गरजेचे असते.
सगळ्यात महत्त्वाचे म्हणजे यंत्रसामग्री ऑपरेट करण्यासाठी तुम्हाला विजेची गरज भासते.म्हणून तुम्हाला ती देखील सोय करावी लागते. या व्यवसायामध्ये विजेवरचा खर्च जास्त असतो व तुम्हाला जर हा खर्च वाचवायचा असेल तर तुम्ही सौर पॅनलचा माध्यमातून हा खर्च वाचवू शकतात. सोबतच तुम्हाला पशुखाद्य तयार करण्याकरिता आणि तयार पशुखाद्याची साठवणूक करण्याकरिता 2000 ते 2500 चौरस फूट जागेची आवश्यकता भासते.
एकूण जागेपैकी 1000 ते 1500 चौरस फूट जागा यंत्रांना लागते तर उरलेली 900 ते 1000 चौरस फूट जागा कच्चा माल ठेवण्यासाठी आणि तयार चारा किंवा पशुखाद्य ठेवण्यासाठी करावी लागते.
या व्यवसायामध्ये तुम्हाला तांदूळ, गहू तसेच हरभरा, मका, सोयाबीनचे भुस्कट इत्यादी कच्चामाल शेतकऱ्यांकडून खरेदी करता येतो व तो तुम्हाला स्वस्त दरामध्ये उपलब्ध होतो. या व्यवसायामध्ये जनावरांचा चारा विकण्याकरिता करावी लागणारी वाहतूक तसेच लागणारी वीज, पशुखाद्य पॅकिंग करण्यासाठी लागणारा खर्च व विक्रीकरिता ची आवश्यक मार्केटिंग यावर प्रमुख खर्च होतो.
किती भांडवलात हा युनिट सुरू करता येईल?
तर तुमचा देखील अशा पद्धतीने पशुखाद्य निर्मिती युनिट सुरू करायचे असेल तर त्याकरिता तुम्हाला दहा ते वीस लाख रुपयांपर्यंत खर्च येतो.परंतु ही जर रक्कम पाहिली तर प्रत्येक शेतकऱ्याला ती शक्य नाही व याकरिता केंद्र सरकारच्या मायक्रो फूड इंडस्ट्रीज अपग्रेडेशन योजनेच्या माध्यमातून पशुखाद्य तयार करण्याच्या युनिट स्थापन करण्यासाठी जो एकूण खर्च येतो त्यावर तुम्हाला पस्तीस टक्यांचे अनुदान मिळू शकते.
शिवाय नाबार्ड आणि इतर वित्तीय संस्था देखील तुम्हाला पशुखाद्य युनिट व्यवसाय करिता कर्ज देतात. दुसरे महत्वाचे म्हणजे तुम्ही पंतप्रधान मुद्रा योजनेसाठी अर्ज करून त्या माध्यमातून दहा लाख रुपये पर्यंत अर्थसहाय्य मिळवू शकतात.
तसेच तुम्हाला हे पशुखाद्य विकण्याकरिता जीएसटी नोंदणी करणे गरजेचे असते. तुम्ही तुमचे तयार पशुखाद्य जर एखाद्या ब्रँड नावाने विकत असाल तर तुम्हाला ट्रेडमार्क व त्यासोबत आयएसआय स्टॅंडर्ड नुसार बीआयएस प्रमाणपत्र घ्यावे लागते. या पद्धतीने तुम्ही व्यवस्थित माहिती घेऊन जर हा व्यवसाय सुरू केला तर नक्कीच आयुष्यभर तुम्ही पैशात खेळत राहाल हे मात्र निश्चित.