Farming Success Story : अलीकडे भारतात शेती व्यवसायात (Farming) मोठी प्रगती बघायला मिळत आहे. शेतीमध्ये (Agriculture) आता नवनवीन तंत्रज्ञानाचा आणि प्रयोगाचा समावेश होत आहे. आपल्या देशातील अनेक शेतकरी बागायती पिकांच्या लागवडीसोबत नवनवीन शोध घेऊन देश-विदेशात नाव कमवत आहेत.
या शेतकऱ्यांना बागायती पिकातून चांगला नफा (Farmer Income) तर मिळत आहेच, शिवाय इतर शेतकऱ्यांनाही काहीतरी नवीन करण्याची प्रेरणा मिळत आहे. त्यामुळेच आता बहुतांश शेतकऱ्यांनी पारंपारिक पिकांऐवजी (Traditional Crop) फळे, भाजीपाला, मसाले आणि औषधी पिकांसह सुक्या मेव्याची लागवड करण्यास सुरुवात केली आहे.
काही शेतकऱ्यांनी सेंद्रिय पद्धतीने फळबाग लागवड करून नवा विक्रम केला आहे. आता अशा शेतकऱ्यांच्या (Farmer) यादीत राजस्थानच्या केहराराम चौधरीचे नावही सामील झाले आहे, ज्यांनी 7 हेक्टरमध्ये खजूर आणि डाळिंबाची सेंद्रिय शेती (Organic Farming) करून परवडणाऱ्या खर्चात चांगला नफा कमावला आहे. यामुळे सध्या या अवलिया शेतकऱ्याची सर्वत्र चर्चा रंगली आहे.
दूरदर्शन कार्यक्रमातून मिळाली कल्पना
केहराराम चौधरी हे राजस्थानच्या जालोर जिल्ह्यातील दाता गावात सेंद्रिय शेती करतात. 2012 मध्ये केहरा राम चौधरी यांनी एका टीव्ही कार्यक्रमातून प्रेरित घेऊन खजूराची लागवड करण्याचा निर्णय घेतला. त्यासाठी त्यांनी गुजरातमधील भुज येथे जाऊन तज्ज्ञांकडून माहिती घेतली, जिथे इस्रायली तंत्रज्ञानाने खजूर उत्पादन घेतले जात आहे.
त्याचवेळी केहराराम चौधरी यांनी बारी जातीच्या 312 रोपांची ऑर्डर दिली आणि अडीच वर्षांनी रोपांचा पुरवठा होताच त्यांनी 2 हेक्टर शेतात खजुराची सेंद्रिय शेती सुरू केली. याआधीही केहराराम चौधरी यांनी डाळिंबाची बागायती करून खूप चांगले उत्पादन घेतले होते. बागायती पिकांच्या लागवडीसोबतच हे मारवाडी शेतकरी आज गहू, बाजरी, मूग, माठ, एरंड, रायडा या पारंपरिक पिकांचे उत्पादनही घेत आहेत.
किफायतशीर शेतीतून लाखोंचा नफा
सुरुवातीपासूनच केहराराम चौधरी यांनी खजुराची शेती किफायतशीर करण्याचा निर्णय घेतला. त्यासाठी रासायनिक खत-खताऐवजी शेणखत आणि गांडूळ खताचा वापर करण्यात आला. केहराराम यांनी वनस्पतींच्या पोषण व्यवस्थापनासाठी जैविक पद्धतीचाही वापर केला. हळूहळू सेंद्रिय शेतीतून नफा वाढू लागला, त्यानंतर 2 हेक्‍टरवर पसरलेली खजूराची लागवड 4 हेक्‍टरपर्यंत वाढली आणि बारी जातीबरोबरच मेडजूल जातीची खजूर वाढू लागले.
एका झाडापासून सुमारे 100 किलो खजूर तयार होत असून ते 1000 रुपये किलो दराने बाजारात विकले जात असल्याचे केहराराम सांगतात. त्यांची खजूरबाग दरवर्षी 21,200 किलो खजुराचे उत्पादन करते आणि वार्षिक उत्पन्न 30 लाख रुपये मिळवून देते. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, राजस्थानच्या केहराराम चौधरी यांनी खजुराची सेंद्रिय शेती करून आतापर्यंत 3 कोटी 12 लाखांपर्यंत कमाई केली आहे.
डाळिंब लागवड पण यशस्वी केली
केहराराम चौधरी आता सुमारे 7 हेक्टर जमिनीवर गहू, बाजरी, मूग, पतंग, एरंड आणि रायडा, खजूर आणि तृणधान्ये घेत आहेत. 600 खजुरांची लागवड करण्यापूर्वी त्यांनी 2009 मध्ये 2500 डाळिंबाची (pomegranate farming) रोपे लावली. 3 हेक्टर जमिनीवर पसरलेल्या डाळिंबाच्या बागांमध्ये प्रति झाड सुमारे 25 ते 30 किलो उत्पादन मिळते, जे 70 ते 80 रुपये किलो दराने विकले जाते.
मित्रांनो मीडिया रिपोर्टनुसार केहराराम चौधरी यांच्या शेतात पिकवलेले डाळिंब राज्यवार मंडईत निर्यात केले जातात. त्यातून वार्षिक 40 ते 42 लाख रुपये उत्पन्न मिळत आहे. आज केहराराम चौधरी यांनी पारंपारिक पिकांसोबत बागायती पिकांचे उत्पादन घेऊन, नवनवीन शोधांचा अवलंब करून प्रगत शेतीमध्ये बरेच काही करता येते हे सिद्ध केले आहे.