Sesame Farming: देशात शेती व्यवसायात (Farming) आता मोठा अमूलाग्र बदल केला जात आहे. शेतीमध्ये आता नवनवीन तंत्रांचा समावेश झाला आहे. नवनवीन यंत्रांच्या माध्यमातून आता शेती व्यवसाय सुलभ झाला आहे.
मात्र असे असले तरी हे नवनवीन तंत्र आणि यंत्र पिकांची गुणवत्ता तसेच उत्पादन किती पटीने वाढवतात याबाबत अजूनही ठोस असा काही पुरावा नाही शिवाय यामुळे उत्पादन वाढत असले तरी देखील यासाठी खर्च देखील प्रत्येक शेतकऱ्याला झेपणारा नसतो. फक्त यंत्रांमुळे आणि तंत्रामुळे घंटो का काम मिनटो मे होत आहे. मात्र, निसर्गात मुळता आढळणारी मधमाशी कोणतेही पैसे न घेता अनादी काळापासून शेतकऱ्यांच्या (Farmer) उत्पादनात वाढ घडवून आणण्यास मदत करत आहे.
यामुळे मधमाशांना कष्ट न करता कष्टकरी मजूर म्हटले जाते, जे पिकांची गुणवत्ता वाढवून शेतकऱ्यांचे उत्पन्न (Farmer Income) दुप्पट करण्यास मदत करतात. मित्रांनो जाणकार लोक सांगतात की, पारंपारिक पिकांमध्ये मधमाशी ही शेतात उगवलेल्या फुलांचा रस घेऊन पिकांचे परागीकरण करण्यास मदत करते, त्यामुळे या लहान जीवाचे आणि पिकांच्या संरक्षणासोबतच मधमाशी पालन युनिट (Bee keeping business) बसवणे आवश्यक आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना दुहेरी फायदा होणार आहे.
अशा परिस्थितीत आज आपण मधमाशीपालन तीळ पिकांच्या (Sesame crop) शेतीबरोबरच (sesame farming) कशा पद्धतीने केले जाऊ शकते याविषयी जाणून घेऊया. सध्या देशातील अनेक शेतकरी बांधवांनी आपल्या शेतात खरीप हंगामात तीळ लागवड केली आहे.
आपल्या राज्यातील शेतकरी बांधवांनी देखील या तेलबिया पिकाची मोठ्या प्रमाणात शेती सुरू केली आहे. मित्रांनो या तीळ पिकाची फुले मधमाशांना मोठ्या प्रमाणात आकर्षित करतात, त्यामुळे तिळाच्या लागवडीसह मध शेती करून तुम्हाला अनेक पटींनी नफा मिळू शकतो. निश्चितच मधमाशी पालन आणि तीळ लागवड परस्पर फायदेशीर ठरणार आहे.
तीळ लागवडीसह मध उत्पादन
राज्यातील अनेक शेतकरी बांधवांच्या शेतात तीळाची पिके फुलत आहेत. अशा परिस्थितीत आलेल्या संधीचे सोने करण्यासाठी, प्रति एकर शेतात 8 ते 10 पेटी असलेली मधमाश्यांची वसाहत तयार करावी. मधमाश्यांची वसाहत उभारण्यासाठी कृषी तज्ज्ञांशी संपर्क साधा आणि खबरदारी घेऊन मध उत्पादनाच्या कामावर मधमाश्यांना लावा. लक्षात ठेवा की, पिकावर कोणत्याही प्रकारच्या रसायनाची फवारणी करू नका, कारण त्याचा परिणाम मधमाश्यांच्या आरोग्यावर आणि पिकाच्या गुणवत्तेवर होतो.
तिळाच्या शेताच्या मध्यभागी किंवा एक किलोमीटरच्या त्रिज्येमध्ये मधमाश्यांची वसाहत बनवा, जेणेकरून हे प्राणी मार्ग न गमावता मधासह युनिटपर्यंत पोहोचतील. अशा प्रकारे तिळाचे पीक तयार होईपर्यंत मध उत्पादन करून तीन ते पाच हजारांचे अतिरिक्त उत्पन्न मिळवता येते.
मधमाश्या हिवाळ्यापर्यंत काम करतील
खरीप हंगामात तीळ, मका, बाजरी, फुले व इतर पारंपरिक पिकांची लागवड सुरू असल्याचे चित्र आपण सर्वांनी पाहिले आहे. मित्रांनो जाणकार लोकांच्या मते तीळाशिवाय, तुम्ही बागायती पिकांसह मधमाशी पालन सुरू करू शकता. खरीप हंगामानंतर जर शेतकरी बांधवांनी याच तिळाच्या शेतात मोहरीचे पीक लावले तर पुन्हा ही शेते पिवळी मोहरीच्या फुलांनी झाकली जातील. अशा स्थितीत तीळ लागवडीनंतर या मधमाशा मोहरी पिकातून मध गोळा करून वर्षभर अतिरिक्त उत्पन्नाची व्यवस्था करत राहतील.
या पिकांमधून मिळतं उच्च दर्जाच मध..!
शेतीसोबतच या मधमाश्या (Honey Bees) तीळ, मका, सूर्यफूल, बेरसीम, टरबूज, खरबूज, काकडी, कारले, लोकी, चिंच, भोपळा, बाभूळ, अर्जुन, या पिकांमधून उत्कृष्ट मध घेतात. याशिवाय अतिरिक्त उत्पन्नासाठी ज्वारी, मका, बाजरी, कारले, काकडी, लौकी, भेंडी, पपई, सोयाबीन, मूग, भात, टोमॅटो, बाभूळ, आवळा, यासोबतच मधमाशीपालन करता येते.