Krushi news : देशातील शेतकरी बांधव (Farmers) आता काळाच्या ओघात शेती व्यवसायात (Farming) मोठा अमूलाग्र बदल करत आहेत. विशेषता पीकपद्धतीत (Crop System) मोठा बदल बघायला मिळत आहे.
यामुळे शेतकऱ्यांना चांगला नफा देखील मिळतं आहे. आज आपण देखील आपल्या शेतकरी वाचक मित्रांसाठी एका पिकाच्या शेतीविषयी महत्वपूर्ण माहिती घेऊन हजर झालो आहोत. मित्रांनो आज आपण वॅनिला शेतीविषयी (Vanila Farming) माहिती जाणुन घेणार आहोत चला तर मग मित्रांनो जाणुन घेऊया याविषयी सविस्तर.
मित्रांनो वॅनिलाचा उपयोग आइस्क्रीम बनवण्यासाठी केला जातो. आईस्क्रीममध्ये चव किंवा फ्लेवर म्हणून त्याचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जातो. गेल्या वर्षभराबद्दल बोलायचे झाले तर, कंपनी ज्या किंमतीला व्हॅनिला विकत घेत होती, आज त्या किंमतीच्या तीस पट जास्त किंमत देत आहेत.
व्हॅनिलाची लागवड मात्र खुपच अवघड
मित्रांनो वॅनिलाला बाजारात मोठी मागणी असते शिवाय त्याला चांगला बाजारभाव देखील मिळतो मात्र व्हॅनिलाची लागवड करणे खुपच अवघड काम आहे. त्याचा अर्क व्हॅनिलापासून काढला जातो.
यामुळेच केशरानंतर हे जगातील दुसरे सर्वात महाग पीक आहे. मादागास्कर व्यतिरिक्त, पापुआ न्यू गिनी, भारत आणि युगांडा येथे त्याची लागवड केली जाते. जगभरात याला मागणी आहे.
अमेरिकेत मोठ्या प्रमाणात आइस्क्रीम उद्योग असल्यामुळे व्हॅनिला भरपूर वापरले जाते. केवळ आइस्क्रीमच नाही तर मिठाई आणि दारूपासून परफ्यूमपर्यंत सर्व गोष्टींमध्ये व्हॅनिला वापरला जातो.
तुम्हाला शेतीत जास्त नफा मिळवायचा असेल तर तुमच्यासाठी व्हॅनिला हा सर्वोत्तम पर्याय आहे. व्हॅनिलाची लागवड करून तुम्ही मोठी कमाई करू शकता. व्हॅनिला फळाला अनेक देशांमध्ये मोठी मागणी आहे.
स्पाइसेस बोर्ड ऑफ इंडियाच्या अहवालानुसार, संपूर्ण जगात बनवल्या जाणार्‍या आइस्क्रीमपैकी 40 टक्के आइस्क्रीम व्हॅनिला फ्लेवरचे असते. भारतापेक्षा परदेशात व्हॅनिलाची मागणी जास्त आहे.
अशा परिस्थितीत परदेशात वॅनिला पाठवले तर अधिक फायदा शेतकऱ्यांना होतो. मित्रांनो आम्ही आपणास सांगू इच्छितो की, जगातील 75 टक्के व्हॅनिलाचे उत्पादन एकट्या मादागास्करमध्ये होते.
आपल्या भारतात देखील त्याच्या किमती वाढतच आहेत. तथापि, किंमत पातळी काहीही असो, व्हॅनिला उत्पादकाला कधीही तोटा सहन करावा लागत नाही. यामुळे निश्चितच हे हमखास उत्पादन देणारे पीक म्हणून ओळखले जाते.
व्हॅनिला म्हणजे काय?
व्हॅनिला ऑर्किड कुटुंबातील मुडत असते. ही एक वेल वर्गीय पिक आहे ज्याची देठ लांब आणि दंडगोलाकार असतात. याची फळे सुवासिक आणि कॅप्सूलच्या आकाराची असतात. फुले सुकल्यावर सुगंधित होतात आणि एका फळापासून अनेक बिया तयार होतात.
शेतीसाठी आवश्यक गोष्टी
कृषी तज्ञांच्या मते, व्हॅनिलाची लागवड करण्यासाठी हवामानावर विशेष लक्ष द्यावे लागते. व्हॅनिला पिकाला आर्द्रता, सावली आणि मध्यम तापमानाची आवश्यकता असते. याच्या शेतीसाठी शेड हाऊस बनवून, कारंजे पद्धत वापरून त्यानुसार वातावरण तयार केले जातं असते.
मित्रांनो आम्ही आपणास सांगू इच्छितो की, 25 ते 35C पर्यंतचे तापमान व्हॅनिला लागवडीसाठी सर्वोत्तम मानले जाते. कृषी वैज्ञानिक देखील याच तापमानात याची शेती करण्याचा सल्ला देत असतात.
झाडांमधून येणारा प्रकाश व्हॅनिला पिकासाठी चांगला मानला जातो. मित्रांनो या पिकाची आंतरपीक म्हणून देखील लागवड केली जाऊ शकते. फळबागामध्ये शेतकरी बांधव आंतरपीक म्हणुन याची सहज लागवड करू शकता. आपल्या माहितीसाठी आम्ही येथे नमुद करु इच्छितो की, व्हॅनिला पीक 3 वर्षानंतर उत्पन्न देण्यास सुरुवात करते.
वॅनिला पिकासाठी आवश्यक शेतजमीन
व्हॅनिला लागवडीसाठी शेतजमीन सेंद्रिय पदार्थांनी समृद्ध असावी. शिवाय मातीचे pH मूल्य 6.5 ते 7.5 या दरम्यान असावे असा सल्ला कृषी क्षेत्रातील जाणकार लोक देत असतात.
कशी केली जाते लागवड
व्हॅनिला वेल कटिंग्ज किंवा बिया दोन्ही पद्धतीने लावले जाऊ शकते.
वेल लावण्यासाठी मजबूत आणि निरोगी कलमे घ्या
जेव्हा वातावरणात ओलावा असतो, तेव्हा तुम्ही त्याची कलमे लावू शकता.
व्हॅनिला लागवड करण्यापूर्वी, खड्डे तयार केले जातात आणि त्यात पूर्णपणे कुजलेले शेणखत किंवा कंपोस्ट खत लावले जाते.
कटिंग्ज जमिनीत दफन करू नका, परंतु पृष्ठभागावर थोडे कंपोस्ट आणि पाने झाकून टाका.
वेल पसरवण्यासाठी तार बांधली जाते.
लागवडीनंतर शेणखत, गांडुळ खत इत्यादीपासून तयार केलेले खत पिकासाठी लावले जाते.
एका दिवसाच्या अंतराने कारंजे पद्धतीने पाणी द्यावे असा सल्ला कृषी क्षेत्रातील जाणकार लोक देत असतात.
वेल तारांवर पसरवला जातो ज्याची उंची 150 सेमीपेक्षा जास्त नसावी.
फुलोरा येण्यापासून शेंगा पिकण्यापर्यंत 9 ते 10 महिने लागतात.
व्हॅनिला पूर्णपणे शिजवण्यासाठी, त्याला बरे करणे, घाम येणे, कोरडे करणे आणि कंडिशनिंग प्रक्रियेतून जावे लागते, त्यानंतर व्हॅनिला तयार होतो.
तथापि, भारतातील थंड ठिकाणे व्हॅनिला लागवडीसाठी योग्य आहेत आणि यामुळे शेतकर्‍यांसाठी फायद्याचे दरवाजे उघडू शकतात.