अहिल्यानगर- महाराष्ट्राच्या मातीत कुस्ती हा केवळ खेळ नाही, तर तो एक सांस्कृतिक वारसा आणि अभिमानाचा विषय आहे. मात्र, अहिल्यानगर येथे नुकत्याच झालेल्या महाराष्ट्र केसरी स्पर्धेत एका चुकीच्या निर्णयाने कुस्तीप्रेमींच्या भावना दुखावल्या. पृथ्वीराज मोहळ आणि शिवराज राक्षे यांच्यातील चुरशीच्या लढतीत आंतरराष्ट्रीय कुस्ती पंच नितीश काबलिये यांनी दिलेल्या वादग्रस्त निर्णयामुळे खळबळ उडाली.
यानंतर महाराष्ट्र राज्य कुस्तीगीर संघाने कठोर पाऊल उचलत काबलिये यांच्यावर तीन वर्षांसाठी बंदी घातली आहे. या प्रकरणाने कुस्ती क्षेत्रात निष्पक्षतेच्या मुद्द्याला पुन्हा एकदा केंद्रस्थानी आणले आहे. चला, या घटनेचा सविस्तर आढावा घेऊया.
वादग्रस्त निर्णयाची पार्श्वभूमी
महाराष्ट्र केसरी ही स्पर्धा कुस्तीक्षेत्रातील सर्वोच्च मानाची लढत मानली जाते, जिथे प्रत्येक डाव आणि निर्णयावर लक्ष ठेवले जाते. यंदाच्या स्पर्धेत पृथ्वीराज मोहळ आणि शिवराज राक्षे यांच्यातील कुस्तीने सर्वांचे लक्ष वेधले. मात्र, या सामन्यादरम्यान पंच नितीश काबलिये यांनी दिलेल्या एका निर्णयाने वादाला तोंड फोडले. या निर्णयामुळे सामन्याचा निकालच बदलला, ज्यामुळे खेळाडू आणि प्रेक्षकांमध्ये असंतोष पसरला. हा निर्णय चुकीचा असल्याचा आरोप करत कुस्तीप्रेमींनी तीव्र नाराजी व्यक्त केली.
चौकशी समितीचा अहवाल
या वादानंतर महाराष्ट्र राज्य कुस्तीगीर संघाने तातडीने पावले उचलली. प्रकरणाची सखोल चौकशी करण्यासाठी एक स्वतंत्र समिती स्थापन करण्यात आली. या समितीने सामन्याच्या रेकॉर्डिंग्ज, खेळाडूंचे जबाब आणि इतर पुरावे तपासले. चौकशीअंती नितीश काबलिये यांनी नियमांचे उल्लंघन करत चुकीचा निर्णय दिल्याचे स्पष्ट झाले. समितीच्या अहवालात काबलिये यांना दोषी ठरवण्यात आले, ज्यामुळे कुस्ती संघाला कठोर निर्णय घेणे भाग पडले.
तीन वर्षांची बंदी
चौकशी समितीच्या शिफारशींनुसार, महाराष्ट्र राज्य कुस्तीगीर संघाने नितीश काबलिये यांना तीन वर्षांसाठी राज्य अजिंक्यपद कुस्ती स्पर्धांमधून निलंबित केले आहे. या कालावधीत काबलिये यांना कोणत्याही राज्यस्तरीय कुस्ती स्पर्धेत पंच म्हणून सहभागी होता येणार नाही. ही कारवाई कुस्तीच्या मैदानात निष्पक्षता आणि पारदर्शकता राखण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल मानले जात आहे. यामुळे भविष्यात पंचांना अधिक जबाबदारीने काम करण्याचा संदेशही दिला गेला आहे.
या घटनेने कुस्ती क्षेत्रात निष्पक्षतेच्या मुद्द्यावर नव्याने चर्चा सुरू झाली आहे. कुस्ती हा खेळ भावनांशी आणि परंपरेशी निगडित आहे, त्यामुळे चुकीच्या निर्णयांचा थेट परिणाम खेळाडूंच्या मनोबलावर आणि प्रेक्षकांच्या विश्वासावर होतो. नितीश काबलिये यांच्यावरील बंदीमुळे कुस्ती संघाने खेळाच्या पावित्र्याला प्राधान्य दिल्याचे दिसते. मात्र, यामुळे पंचांच्या प्रशिक्षण आणि निर्णय प्रक्रियेत सुधारणा करण्याची गरजही अधोरेखित झाली आहे.
कुस्ती क्षेत्राला नवी दिशा
या प्रकरणाने कुस्ती क्षेत्राला एक नवीन दिशा दाखवली आहे. महाराष्ट्र राज्य कुस्तीगीर संघाने निष्पक्षता राखण्यासाठी कठोर पावले उचलली असली, तरी पंचांच्या निर्णय प्रक्रियेत तंत्रज्ञानाचा वापर, जसे की व्हिडिओ रिव्ह्यू सिस्टीम, यावर विचार करणे गरजेचे आहे. यामुळे भविष्यात अशा वादांना आळा बसेल आणि खेळाडूंना त्यांच्या मेहनतीचे योग्य फळ मिळेल.
