अहमदनगर Live24 टीम, 22 मार्च 2022 Farming Buisness Idea :- भारतात जेवण झाल्यानंतर पान खाण्याची पद्धत आहे. तर पानांमुळे पचन चांगले होते. तर पान आरोग्यासाठी चांगले असून काही लोंक छंद म्हणून सुद्धा पान खातात तर सणासुदीला, पूजा, उत्सव इत्यादींमध्ये पानाला जास्त मागणी असते.
पान शेती ही कमी भांडवलात जास्त नफा देणारी शेती आहे. भारतात वेगवेगळ्या ठिकाणी ज्यात्या प्रदेशात नुसार लागवड करण्याची पध्दत ही वेगळी आसते.उत्तर भारतात, जिथे कडक उन्हाळा आणि कडाक्याचा हिवाळा असतो, तिथे पान शेती लागवड संरक्षित शेती म्हणून केली जाते.
तर दक्षिण आणि ईशान्येकडील प्रदेशात जिथे जास्त पाऊस आणि ओलावा असतो, तिथे पानाची भरपूर लागवड होते.पान शेती मध्ये इतर पिकांच्या तुलनेत अधिक उत्पन्न घेता येते.
पान लागवड :
जगात सर्वाधिक पान भारतात घेतली जाते.
भारतामध्ये पश्चिम बंगालमध्ये पानाची सर्वाधिक लागवड होते.
जगाच्या उत्पादनापैकी 30 टक्के उत्पादन पश्चिम बंगालमध्ये होते.
केरळमध्ये पानाची लागवड सुपारी आणि नारळाच्या लागवडीच्या दरम्यान करतात.
जगात पानाच्या 100 पेक्षा जास्त जाती आहेत.
पान लागवडीसाठी अनुकूल हवामान : पान लागवडीसाठी १५ ते ४० सेंटीग्रेड तापमान आवश्यक आहे. आर्द्रतेबद्दल बोलायचे झाल्यास, 40 ते 80 टक्के आर्द्रता आवश्यक आहे. पेरणीसाठी नोव्हेंबर-डिसेंबर आणि जानेवारी-फेब्रुवारी हा काळ अतिशय अनुकूल आहे. वार्षिक 200 ते 450 सेमी पर्जन्यमान लागवडीसाठी सर्वोत्तम मानले जाते.
पान शेती साठी माती : पाण्याचा निचरा होणारी सुपीक जमीन पान लागवडीसाठी उत्तम आहे. पाणी साचलेली, खारट किंवा क्षारयुक्त माती त्याच्या लागवडीसाठी योग्य नाही.
अशी करा पानाची शेती :
सर्वप्रथम शेतात चांगली नांगरणी करावी.
त्यानंतर शेण मिसळून शेत सपाट करावे.
पान लागवडीसाठी थंड व सावलीची जागा आवश्यक असते.
ही एक बेल-आकाराची वनस्पती आहे, ज्यासाठी बांबूची छडी बनविली जाते.
पान लागवडीसाठी 2 मीटर रुंद बेड तयार केले आहेत.
दोन बेडमधून बिया काढून टाकण्यासाठी 0.5 मीटर रुंद आणि 0.5 मीटर खोल खोबणी केली जाते.
पानाच्या वेलीला आधार मिळावा म्हणून बांबूचे चिमटे वाफ्यात लावले जातात. किंवा मोठी झाडी लावली जातात.
अशा प्रकारे पानाची लागवड करून शेतकरी वर्षानुवर्षे उत्पादन घेऊ शकतात.
पानाच्या सुधारित जाती :
गोड पान
हे पान चवीला खूप गोड आणि स्वादिष्ट आहे.
प्रत्येक वेलीला ६० ते ८० पाने येतात.
कलम केल्यानंतर, 8 महिन्यांत पीक काढणीसाठी तयार होते.
दर ३ महिन्यांनी वेलापासून पाने काढता येतात.
गोड पानाची लागवड प्रामुख्याने उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, पश्चिम बंगाल आणि आंध्र प्रदेशात केली जाते.
बनारसी पान
या जातीची पाने लांब आणि चमकदार हिरव्या असतात. प्रत्येक वेलीपासून 60 ते 80 पाने मिळू शकतात.
त्याची पाने 25 ते 28 दिवसांनी काढता येतात.
पानांची लांबी 8 ते 9 सेमी आणि रुंदी 5 ते 6 सेमी असते.
बनारसी पानाची लागवड प्रामुख्याने उत्तर प्रदेश आणि बिहारमध्ये केली जाते.
बांगला पान
या जातीची पाने रुंद आणि गडद हिरवी असतात.
कलम केल्यानंतर 200 ते 210 दिवसांत पाने काढणीसाठी तयार होतात.
पानांची लांबी 5 ते 6 सेमी आणि रुंदी 4.5 ते 5 सेमी असते. प्रत्येक वेलीपासून 60 ते 70 पाने मिळतात.
बांगला पानाची लागवड प्रामुख्याने पश्चिम बंगाल, उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, बिहार, आसाम आणि आंध्र प्रदेशात केली जाते.
मागही पान या जातीची पाने मध्यम लांब आणि हलकी हिरवी असतात.
180 ते 210 दिवसांच्या कालावधीत वेलीपासून पाने काढता येतात.
पानांची लांबी 7 ते 9 सेमी आणि रुंदी सुमारे 5 ते 6 सेमी असते.
ही जात फायटोफथोरा रोगास माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.
मगही सुपारीची लागवड प्रामुख्याने बिहार, उत्तर प्रदेश आणि झारखंडमध्ये केली जाते.
पानाचे क्षेत्रनिहाय सुधारित वाण
आंध्र प्रदेश – कारापाकू, चेनोर, तैलकू, बांगला आणि कल्ली पट्टी
आसाम – आसाम पट्टी, अवनी पान, बांगला आणि खासी पान
बिहार- देसी पान कलकत्ता, पाटण, मघई आणि बांगला
कर्नाटक – करियाले, म्हैसूर आणि अंबाडियाल
ओडिशा – गोडी बांगला, नोव्हा कटक, सांची आणि बिरकोली
मध्य प्रदेश – देसी बांगला, कलकत्ता आणि देसवारी
महाराष्ट्र – काळी पट्टी, कापुरी आणि बांगला
पश्चिम बंगाल – बगला, सांची, मीथा काली बांगला आणि सिमुरली बांगला
पान लागवडीतील खर्च आणि कमाई पानाला भारतातच नाही तर परदेशातही मागणी आहे. दुबई, सौदी अरेबिया, पाकिस्तान आणि बांगलादेशसह जगातील डझनभर देशांमध्येही याला खूप पसंती दिली जाते.
स्थानिक स्तराव्यतिरिक्त, तुम्ही मोठ्या शहरांमध्ये पान विकू शकता. पानाची लागवड करताना खबरदारी घेतल्यास 1 एकर शेती करून वर्षाला 4 ते 5 लाख रुपयांपर्यंत निव्वळ नफा कमावता येतो.