Teak tree planting: कमी खर्चात जास्त नफा मिळत असल्याने शासन शेतकऱ्यांना सागवान वृक्ष लागवडीचा (Teak tree planting) सल्ला देते. त्याच्या लाकडाची गणना सर्वात मजबूत आणि महागड्या लाकडांमध्ये केली जाते. त्यापासून फर्निचर, प्लायवूड (Plywood) तयार केले जाते. याशिवाय सागवानाचा उपयोग औषधी बनवण्यासाठी केला जातो.
सागवानासाठी शेतात किती अंतर आहे –
सागवान लाकूड दीर्घकाळ टिकते. किमान 15 अंश सेल्सिअस आणि कमाल 40 अंश सेल्सिअस तापमान त्याच्या लागवडीसाठी अनुकूल मानले जाते. याशिवाय सागवान लागवडीसाठी गाळाची माती उत्तम मानली जाते. मातीचा pH 6.5 ते 7.5 च्या दरम्यान असावा.
सागवान पेरणीसाठी कोणता हंगाम योग्य आहे? –
मान्सून (Monsoon) पूर्व काळ सागवान पेरणीसाठी सर्वात अनुकूल मानला जातो. या ऋतूत रोप लावल्यास त्याची वाढ लवकर होते. सुरुवातीच्या काळात स्वच्छतेकडे विशेष लक्ष द्यावे लागते. पहिल्या वर्षी तीनदा, दुस-या वर्षी दोनदा आणि तिसर्‍या वर्षी एकदा, साफसफाई करताना शेतातून तण पूर्णपणे काढून टाकावे लागते.
सागवान रोपाच्या वाढीसाठी सूर्यप्रकाश (Sunlight) आवश्यक आहे. अशा स्थितीत रोपे लावताना लक्षात ठेवा की, पुरेसा प्रकाश शेतापर्यंत पोहोचेल. झाडाच्या खोडाची नियमित छाटणी आणि पाणी दिल्यास झाडाची रुंदी झपाट्याने वाढते.
सागाचे झाड प्राण्यांना घाबरत नाही –
सागाच्या पानांमध्ये औषधी गुणधर्म (Medicinal properties) असतात. यामुळेच जनावरांना खायला आवडत नाही. तसेच झाडाची योग्य निगा राखली तर रोगराई होत नाही. त्याच्या विकासासाठी सुमारे 10 ते 12 वर्षे लागतात. एकाच झाडापासून शेतकरी अनेक वर्षे नफा मिळवू शकतात. सागाचे झाड एकदा कापले की, पुन्हा वाढते आणि पुन्हा कापता येते. ही झाडे 100 ते 150 फूट उंच आहेत.
सागवानातून करोडोंची कमाई –
एका शेतकऱ्याने सागवानाची 500 झाडे लावली तर 12 वर्षांनी ती सुमारे एक कोटी रुपयांना विकली जाऊ शकतात. बाजारात 12 वर्षे जुन्या सागवानाच्या झाडाची किंमत 25 ते 30 हजार रुपयांपर्यंत असून कालांतराने त्याची किंमत वाढण्याची शक्यता आहे. अशा परिस्थितीत एक एकर शेतीतून 1 कोटी रुपये आरामात मिळू शकतात.
