Trains At a Glance : रेल्वेने (Train) प्रवास करणाऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची बातमी आहे. आजपासून रेल्वेच्या वेळापत्रकात (Railway timetables) मोठा बदल करण्यात येणार आहे.
त्यामुळे तुम्ही जर आज रेल्वेने प्रवास करणार असाल तर वेळापत्रक पाहून बाहेर पडा. हे वेळापत्रक रेल्वेच्या (Railway) अधिकृत वेबसाईटवरही उपलब्ध आहे.
भारतीय रेल्वेच्या (Indian Railway) मते, ती सुमारे 3,240 मेल/एक्सप्रेस गाड्या चालवते ज्यात वंदे भारत एक्सप्रेस, गतिमान एक्सप्रेस, राजधानी एक्सप्रेस, शताब्दी एक्सप्रेस, हमसफर एक्सप्रेस, तेजस एक्सप्रेस, दुरंतो एक्सप्रेस, अंत्योदय एक्सप्रेस, गरीब रथ एक्सप्रेस, संपर्क क्रांती एक्सप्रेस, युवा एक्सप्रेस यांचा समावेश आहे.
उदय एक्सप्रेस, जनशताब्दी एक्सप्रेस आणि इतर प्रकारच्या गाड्यांचा समावेश आहे. याव्यतिरिक्त, सुमारे 3,000 प्रवासी गाड्या आणि 5,660 उपनगरीय गाड्या देखील भारतीय रेल्वे नेटवर्कद्वारे चालवल्या जातात.
भारतीय रेल्वे दररोज सुमारे 2.23 कोटी प्रवाशांची (Passengers) वाहतूक करते. अतिरिक्त गर्दी कमी करण्यासाठी आणि प्रवाशांची मागणी पूर्ण करण्यासाठी, 2021-22 मध्ये 65,000 हून अधिक विशेष रेल्वे प्रवास चालवण्यात आला.
वाहून नेण्याची क्षमता वाढवण्यासाठी सुमारे 566 डबे कायमस्वरूपी वाढवण्यात आल्याचे रेल्वेने सांगितले.लेट ओव्हर रेकच्या पुनरावलोकनादरम्यान, असे आढळून आले की सध्याच्या सेवांच्या विस्तारासाठी किंवा रहदारी वाढवण्यासाठी रेकचा अधिक चांगला वापर केला जाऊ शकतो.
यामुळे रोलिंग स्टॉकचा इष्टतम वापर होईल आणि प्रवास करणाऱ्या प्रवाशांना चांगली कनेक्टिव्हिटी मिळेल असा रेल्वेचा विश्वास आहे. 2021-22 या वर्षात 106 नवीन सेवा सुरू करण्यात आल्या, 212 सेवांचा विस्तार करण्यात आला आणि 24 सेवांची वारंवारता वाढली.
सध्या वंदे भारत एक्सप्रेस (Vande Bharat Express) गाड्या नवी दिल्ली-वाराणसी आणि नवी दिल्ली-श्री माता वैष्णोदेवी कटरा दरम्यान धावत आहेत. 30 सप्टेंबरपासून गांधीनगर राजधानी ते मुंबई सेंट्रल दरम्यान आणखी एक वंदे भारत एक्सप्रेस ट्रेन सुरू करण्यात आली आहे.
भारतीय रेल्वे नेटवर्कवर आणखी वंदे भारत एक्सप्रेस गाड्या सुरू करण्याचा प्रस्ताव आहे.करमणूक, स्थानिक पाककृती, वाय-फाय इत्यादी ऑनबोर्ड सेवा देणार्‍या तेजस एक्सप्रेस सेवांचा भारतीय रेल्वे नेटवर्कवर विस्तार केला जात आहे.
सध्या भारतीय रेल्वेमध्ये तेजस एक्स्प्रेसच्या सात जोड्या कार्यरत आहेत. ट्रॅक स्ट्रक्चर, सिग्नलिंग गियर आणि ओव्हरहेड उपकरणे यासारख्या निश्चित पायाभूत सुविधांच्या देखभालीसाठी पुरेसा वेळ देण्यासाठी, निश्चित कॉरिडॉर ब्लॉक्सची तरतूद सुनिश्चित करण्याचे नियोजन आहे.
या कॉरिडॉर ब्लॉक्सचा कालावधी प्रत्येक विभागात 3 तासांचा असेल. यामुळे मालमत्तेची विश्वासार्हता तर सुधारेलच पण प्रवाशांची सुरक्षितताही वाढेल.
ICF डिझाइन केलेल्या रेकसह धावणार्‍या मेल/एक्स्प्रेस गाड्या प्रवाशांची सुरक्षितता सुधारण्यासाठी आणि उत्तम राइड आरामासह जलद वाहतूक प्रदान करण्यासाठी रूपांतरित केल्या जात आहेत.
भारतीय रेल्वेने 2021-2022 या कालावधीसाठी ICF चे 187 रेक LHB मध्ये रूपांतरित केले. वक्तशीरपणा सुधारण्यासाठी वेळापत्रकात आवश्यक बदल करण्यात आल्याचे रेल्वेने सांगितले. संयुक्त प्रयत्नांमुळे, प्री-COVID (2019-20) दरम्यान वक्तशीरपणाच्या तुलनेत मेल/एक्स्प्रेस गाड्यांची वक्तशीरपणा सुमारे 9 टक्क्यांनी सुधारली आहे.
ऑपरेशन्समध्ये लवचिकता सुधारण्यासाठी आणि अशा प्रकारे वक्तशीरपणा सुधारण्यास मदत करण्यासाठी रेक लिंक्सच्या एकत्रीकरणाद्वारे विविध देखभाल डेपोवरील रेक प्रमाणित केले गेले आहेत.
रेल्वेने सांगितले की 2021-22 मध्ये MEMU ने 60 पारंपारिक प्रवासी सेवा बदलल्या आहेत, ज्यामुळे प्रणालीची एकूण गतिशीलता वाढली आहे. ट्रेन टाइम टेबलच्या डिजिटायझेशनचा एक भाग म्हणून, ट्रेन्स अॅट अ ग्लान्स (TAG) आता ‘ई-बुक’ स्वरूपात देखील उपलब्ध असतील जे IRCTC वेबसाइट ( http://www.irctc.co.in)आणि ( http://www.irctctourism ) वरून डाउनलोड केले जाऊ शकतात.