E-Rupee : आता खिशात रोख रक्कम घेऊन धावणे ही भूतकाळातील गोष्ट होईल. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया विशेष वापरासाठी 1 नोव्हेंबरपासून डिजिटल रुपीचा पायलट लॉन्च करणार आहे. म्हणजेच मंगळवारपासून आरबीआयचे स्वत:चे डिजिटल चलन प्रत्यक्षात उतरणार आहे. हे डिजिटल चलन कसे कार्य करेल आणि ते तुमच्यासाठी कसे फायदेशीर ठरेल ते जाणून घेऊया.
आरबीआयने गेल्या महिन्यात जाहीर केले –
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने ऑक्टोबरच्या सुरुवातीला जाहीर केले होते की, ते लवकरच विशिष्ट वापरासाठी ई-रुपीचे प्रायोगिक प्रक्षेपण सुरू करेल. यासाठी केंद्रीय बँकेने 1 नोव्हेंबर 2022 ही तारीख निश्चित केली होती. सध्या पायलट प्रोजेक्ट म्हणून सुरू करण्यात येत आहे. घाऊक व्यवहार आणि सीमापार पेमेंटसाठी RBI आपले डिजिटल चलन सुरू करत आहे.
ई-रुपी आणण्याचा हाच उद्देश आहे –
CBDC हा मध्यवर्ती बँकेने जारी केलेल्या चलनी नोटांचा डिजिटल प्रकार आहे. अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी सर्वसाधारण अर्थसंकल्पात 2022-23 या आर्थिक वर्षापासून ब्लॉक साखळी आधारित डिजिटल रुपया सादर करण्याची घोषणा केली होती. अलीकडेच, मध्यवर्ती बँकेच्या वतीने असे सांगण्यात आले की, आरबीआय डिजिटल रुपयाचा उद्देश सध्याच्या चलनाच्या बदलण्याऐवजी डिजिटल चलनाला पूरक बनवणे आणि वापरकर्त्यांना पेमेंटसाठी अतिरिक्त पर्याय देणे हा आहे.
अशा प्रकारे तुम्ही ई-रुपी वापरू शकता –
RBI ने पूर्वी शेअर केलेल्या माहितीनुसार, CBDC हे पेमेंटचे एक माध्यम असेल, जे सर्व नागरिक, व्यवसाय, सरकार आणि इतरांना कायदेशीर निविदा म्हणून जारी केले जाईल. त्याचे मूल्य सुरक्षित स्टोअरच्या कायदेशीर टेंडर नोटच्या बरोबरीचे असेल. देशात आरबीआयचे डिजिटल चलन सुरू झाल्यानंतर, तुम्हाला तुमच्याकडे रोख ठेवण्याची गरज भासणार नाही, किंवा ठेवण्याची गरज भासणार नाही.
तुमच्या मोबाईल वॉलेटमध्ये ठेवा –
तुम्ही तुमच्या मोबाईल वॉलेटमध्ये ई-रुपी ठेवू शकाल. याशिवाय वापरकर्ते ते सहजपणे बँक मनी आणि कॅशमध्ये रूपांतरित करू शकतील. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे या डिजिटल रुपयाचे चलन पूर्णपणे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या नियंत्रणाखाली असेल. डिजीटल चलन सुरू झाल्यामुळे सर्वसामान्य लोकांचे व्यवहार आणि सरकारसोबतच्या व्यवसायाचा खर्च कमी होईल. मात्र, हे डिजिटल चलन सुरू झाल्यानंतर देशातील सध्याच्या पेमेंट सिस्टममध्ये कोणताही बदल होणार नाही.
वापरण्यास अतिशय सोपे –
तुम्ही या डिजिटल चलनाचा वापर करून कोणालाही पेमेंट करू शकता. CBDC खात्यात इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात परावर्तित होईल आणि चलनी नोटांसह देखील बदलले जाऊ शकते. जसे आपण आपल्या बँक खात्यातील शिल्लक ऑनलाइन तपासू किंवा मोबाईल वॉलेट तपासू, त्याच प्रकारे आपण ई-रुपी वापरण्यास सक्षम होऊ. डिजिटल रुपया देखील UPI शी जोडण्याची तयारी करत आहे.