भारतात ड्रोन शेती- केंद्र सरकार कृषी क्षेत्रात आधुनिकीकरण वाढवण्यावर भर देत आहे. वाढणारे तंत्रज्ञान ही शेतकऱ्यांची रोजची गरज बनली आहे.
अशा परिस्थितीत, शेतीमध्ये ड्रोनच्या वापराबाबत, अनेक शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे की, “शेतकरी त्यांच्या पिकांवर कीटकनाशके आणि पोषक द्रव्ये फवारण्यासाठी ‘किसान ड्रोन’ वापरण्यास तयार आहेत, पण ते स्वस्त दरात भाड्याने उपलब्ध असावेत”.
शेतात ड्रोन वापरणे महत्त्वाचे का आहे? शेतकऱ्यांना ड्रोन वापरताना कोणतीही अडचण येऊ नये, यासाठी महत्त्वाचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
होय, फेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया फार्मर्स असोसिएशनचे राष्ट्रीय प्रवक्ते यशवंत चिडीपोथू म्हणाले कि, “शेतकरी ड्रोनच्या वापरामुळे कृषी कामगारांवरील अवलंबित्व कमी होईल. तसेच, शेतकरी ते स्वतः करू शकतात. पण ड्रोन खरेदी करू शकत नाहीत, त्याऐवजी ते भाड्याने घेऊ शकतात.
शेतकरी आता ड्रोन भाड्याने घेऊ शकतात- आम्ही तुम्हाला सांगतो की सरकार काही एजन्सी स्थापन करू शकते जे ड्रोन खरेदी करू शकतात. त्यानंतर शेतकरी कीटकनाशके आणि खतांच्या फवारणीसाठी एक एकर जमीन ३५० रुपयांपर्यंत भाड्याने देऊ शकतात.
ड्रोन वापरण्याचे फायदे-
– उत्पादनात १० ते ४० टक्के वाढ होते.
– कुठेही संसर्ग असल्यास सापडू शकतो. – समान प्रमाणात खत सर्वत्र वितरीत केले जाऊ शकते.
– सामान्य खताच्या वापराच्या तुलनेत निम्मेच खत लागते. – लागवडीचा खर्च लक्षणीयरीत्या कमी करता येतो.
– कमी वेळेत जास्त क्षेत्रफळ मध्ये खत टाकणे हे त्याचे मुख्य वैशिष्ट्य आहे.
अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी त्यांच्या अर्थसंकल्पीय भाषणात सांगितले होते की, “केंद्र शेतकऱ्यांना पिकांचे मूल्यांकन करण्यास, जमिनीच्या नोंदींचे डिजिटायझेशन करण्यास तसेच कीटकनाशके आणि पोषक तत्वांची फवारणी करण्यासाठी शेतकरी ड्रोनचा वापर करण्यास मदत करेल.” प्रोत्साहन देईल”.
ड्रोनबाबत शेतकऱ्यांचे मत- काही शेतकऱ्यांनी सांगितले की, “आम्ही खत फवारणीसाठी आणि पिकांना कीटकमुक्त ठेवण्यासाठी ड्रोनचा वापर करण्यास तयार आहोत, काहीवेळा आम्हाला शेतात काम करणारे कामगार मिळत नाहीत””.
त्याच वेळी, मध्य प्रदेशातील सोयाबीन पट्ट्यातील शेतकऱ्यांनी सांगितले की, महामारीच्या काळात त्यांना शेतात खते आणि कीटकनाशकांची फवारणी करताना समस्यांना सामोरे जावे लागले होते.
या कामांमध्ये ड्रोनची शेतकऱ्यांना मदत होणार आहे- तुमच्या माहितीसाठी सांगतो की, पेरणी संपली की शेतमजूर शहरी भागात कामाला जातात.
आणि मग पिकाच्या या गंभीर टप्प्यात, शेतकरी ड्रोन फायदेशीर ठरतील, जे काही मिनिटांत शेतकऱ्यांची कामे करण्यास सक्षम असतील. विशेष बाब म्हणजे ड्रोनचा वापर केवळ शेतीतच नाही तर चहाच्या उद्योगातही केला जाऊ शकतो.
कमी श्रमामुळे, चहाच्या बागांमध्ये कीटकनाशक फवारणीसाठी शेतकरी ड्रोनच्या वापरास प्रोत्साहन दिले जाईल. ड्रोनद्वारे फवारणी केल्याने पाण्याची बचत करण्याबरोबरच पीक संरक्षण आणि पोषण उत्पादनांमध्ये एकसमानता आणि परिणामकारकता वाढण्यास मदत होईल.
दुसरीकडे डिजिटायझेशनमुळे ग्रामीण भागातील जमीन धारणेशी संबंधित विविध समस्यांचे निराकरण करण्यात मदत होईल.